Εκατομμύρια εικόνες και καταλόγους με ακριβείς μετρήσεις δισεκατομμυρίων άστρων και γαλαξιών περιέχει η βάση δεδομένων που έκαναν δημόσια προσβάσιμη οι επιστήμονες του Pan-STARRS πρότζεκτ. Η βάση δεδομένων χρειάστηκε τέσσερα χρόνια για να δημιουργηθεί και αποτελεί αυτή τη στιγμή τη μεγαλύτερη «ψηφιακή απογραφή» του ορατού σύμπαντος που δημιουργήθηκε ποτέ.
Του Κώστα Δεληγιάννη
Εκατομμύρια εικόνες και καταλόγους με ακριβείς μετρήσεις δισεκατομμυρίων άστρων και γαλαξιών περιέχει η βάση δεδομένων που έκαναν δημόσια προσβάσιμη οι επιστήμονες του Pan-STARRS πρότζεκτ. Η βάση δεδομένων χρειάστηκε τέσσερα χρόνια για να δημιουργηθεί και αποτελεί αυτή τη στιγμή τη μεγαλύτερη «ψηφιακή απογραφή» του ορατού σύμπαντος που δημιουργήθηκε ποτέ.
Όλες οι φωτογραφίες και οι μετρήσεις προέρχονται από το επίγειο τηλεσκόπιο Pan-STARRS1 (PS1), το οποίο βρίσκεται στη Χαβάη και αποτυπώνει τον νυχτερινό στο ορατό και το υπεριώδες φάσμα. Τα στιγμιότυπα είναι εξαιρετικά λεπτομερή, καθώς η ψηφιακή κάμερα του PS1 έχει τη μεγαλύτερη ανάλυση για επίγειο τηλεσκόπιο, 1,4 Gigapixel, κάτι που σημαίνει πως κάθε εικόνα αποτελείται από 1,4 δισεκατομμύρια pixel.
«Προσφέροντας δημόσια πρόσβαση, περιμένουμε πως επιστήμονες από όλο τον κόσμο –όπως επίσης και φοιτητές ή ερασιτέχνες– θα κάνουν πολλές νέες ανακαλύψεις από αυτόν τον τεράστιο πλούτο δεδομένων», αναφέρει στην ιστοσελίδα του πρότζεκτ ο Κεν Τσάμπερς, διευθυντής του αστεροσκοπείου Pan-STARRS».
Ο πλούτος είναι πραγματικά τεράστιος, καθώς όλη η βάση δεδομένων έχει όγκο 2 petabyte, δηλαδή 2.000 terabyte. Το νούμερο αυτό αντιστοιχεί σε 100 φορές το συνολικό περιεχόμενο της Wikipedia, αφού μόνο το οπτικό υλικό έχει συντεθεί από 3 δισεκατομμύρια ξεχωριστές εικόνες, όπου διακρίνονται ουράνια σώματα στη «γειτονιά» της Γης, αλλά και αστέρες ή γαλαξίες που βρίσκονται σε διάφορες αποστάσεις από τον πλανήτη μας.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, οι επιστήμονες του πρότζεκτ έχουν ήδη βρει από νέα ουράνια σώματα στη ζώνη του Κόιπερ, μία περιοχή μακρύτερα από τον Πλούτωνα, μέχρι «μοναχικούς» πλανήτες σε μακρινούς αστέρες. Επίσης, έχουν χαρτογραφήσει σε τρεις διαστάσεις τη διαστρική σκόνη του γαλαξία μας, ενώ έχουν εντοπίσει επίσης εξαιρετικά λαμπρούς και μακρινούς ενεργούς γαλαξιακούς πυρήνες, που ανάγονται στα πρώτα στάδια δημιουργίας του σύμπαντος.
Παρ’ όλα αυτά, οι ερευνητές είναι σίγουροι πως από τα δεδομένα θα προκύψουν ακόμη περισσότερες ανακαλύψεις, τώρα που έγιναν δημοσίως διαθέσιμα. «Οι επιστήμονες και ο απλός κόσμος που θα τα αξιοποιήσει θα βρει πολλά καινούρια πράγματα που δεν μπορούμε καν να φανταστούμε – αυτός είναι άλλωστε ο λόγος της κίνησής μας», λέει ο Τσάλμερς.
Τα δεδομένα θα διατεθούν σε δύο φάσεις. Αυτό το πρώτο στάδιο αφορά τον «Στατικό Ουρανό», καθώς αναρτήθηκαν οι μέσες τιμές των μετρήσεων για κάθε αστρονομικό αντικείμενο, όπως η θέση του στον ουρανό και η φωτεινότητά του. Στο επόμενο στάδιο, το οποίο προγραμματίζεται για την επόμενη χρονιά, θα αναρτηθούν οι τιμές αυτών των μεγεθών σε διαφορετικές αστρονομικές εποχές.