Στήνοντας ένα παιχνίδι παρεξηγήσεων και ανατροπών, μέσα από το οποίο η αστική τάξη των αρχών του 20ού αιώνα αναγνωρίζει τον εαυτό της, τις φαντασιώσεις και τους ανεκπλήρωτους πόθους της, ο σκηνοθέτης Γιάννης Αναστασάκης μάς μιλά για την παράσταση «Ψύλλοι στ’ αυτιά».
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Στήνοντας ένα παιχνίδι παρεξηγήσεων και ανατροπών, μέσα από το οποίο η αστική τάξη των αρχών του 20ού αιώνα αναγνωρίζει τον εαυτό της, τις φαντασιώσεις και τους ανεκπλήρωτους πόθους της, ο σκηνοθέτης Γιάννης Αναστασάκης μάς μιλά για την παράσταση «Ψύλλοι στ’ αυτιά».
Ευρηματική, με φρενήρεις ρυθμούς, η σουρεαλιστική κωμωδία του μετρ της φάρσας και των συζυγικών συνθέσεων, Ζωρζ Φεντώ, παρουσιάζεται από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος (ΚΘΒΕ), στο Βασιλικό Θέατρο στη Θεσσαλονίκη.
Ο Γιάννης Αναστασάκης ανέλαβε την απαιτητική σκηνοθεσία αυτής της φάρσας, που καταπιάνεται με την ερωτική απιστία και τα απατηλά φαινόμενα, και μιλά για την παράσταση και για τα συναισθήματά του για τη σημερινή Ελλάδα.
Τι σας προσέλκυσε σε αυτό το έργο του Ζωρζ Φεντώ;
Η κωμωδία “Ψύλλοι στ’ αυτιά” είναι γραμμένη από έναν μάστορα του είδους και κρατά τη φρεσκάδα και το χιούμορ της 110 χρόνια μετά! Βοηθά εξαιρετικά σε αυτό και η σπουδαία μετάφραση του Μίνου Βολανάκη, βεβαίως. Πρόκειται για ένα έργο - πρόκληση για κάθε σκηνοθέτη. Οι θυελλώδεις ρυθμοί του και οι συνεχείς ανατροπές απαιτούν τέλειο συγχρονισμό πάνω, αλλά και πίσω από τη σκηνή. Στην παράστασή μας, εκτυλίσσεται στα παρασκήνια μια δεύτερη παράσταση από τους τεχνικούς και τους ηθοποιούς, ώστε όλα να λειτουργήσουν άψογα και ο θεατής να απολαύσει το έργο.
Για ποια θέματα μιλάει το έργο;
Το κύριο θέμα της κωμωδίας συμπυκνώνεται στη φράση “τα φαινόμενα απατούν”! Ενώ όλοι γνωρίζουν την ύπαρξη του δικηγόρου Βίκτορα Σαντεμπίζ, κανείς δεν υποθέτει ότι, στο Παρίσι, την ίδια εποχή, ζει κι ένας σωσίας του, ένας ταπεινός υπάλληλος ξενοδοχείου που του αρέσει το ποτό, ο Πος! Το γεγονός αυτό δημιουργεί μια σειρά παρεξηγήσεων, που θα λυθούν, μόλις, στο τέλος του έργου. Το θεατρικό εύρημα του Φεντώ πυροδοτεί τη δράση και, έτσι, το θέμα της ερωτικής απιστίας, που μοιάζει στην πρώτη πράξη να είναι το κυρίαρχο, υποχωρεί μπροστά στις σχεδόν σουρεαλιστικές καταστάσεις, που έχουν να αντιμετωπίσουν οι ήρωες.
Πού εστιάζει η σκηνοθετική σας ματιά;
Προσπάθησα να αναδειχθούν οι πολλές αρετές του έργου, χωρίς να προδώσουμε τη ματιά του συγγραφέα. Τέτοιου είδους έργα νομίζω ότι δεν προσφέρονται για αποδόμηση και σκηνοθετικά τερτίπια. Αναζήτησα σκηνικές λύσεις, προσπάθησα να καθοδηγήσω τους ηθοποιούς σε μια υποκριτική γραμμή, που θα προβάλλει τα ήθη των χαρακτήρων της εποχής που γράφτηκε το έργο, σε έναν σκηνικό χώρο που θα μας μεταφέρει στο Παρίσι των αρχών του 20ού αιώνα - το σκηνικό του Βασίλη Παπατσαρούχα στηρίζεται σε πίνακες του Τουλούζ Λωτρέκ, τα κοστούμια του Γιώργου Ζιάκα παραπέμπουν στην αντίστοιχη εποχή της μπελ επόκ. Είχα την τύχη να έχω έναν θίασο από διακεκριμένους πρωταγωνιστές του ΚΘΒΕ, αλλά και ηθοποιούς της νεότερης γενιάς με ταλέντο και πίστη στη δουλειά μας. Χωρίς αυτούς, δεν θα μπορούσα να τα καταφέρω.
Πώς εξελίσσεται η πλοκή του έργου;
Η πλοκή ξεκινά από ένα μεγαλοαστικό σαλόνι, στην πρώτη πράξη, για να μεταφερθεί, στη δεύτερη, σε ένα ξενοδοχείο, “Το Οικογενειακόν”, που φιλοξενεί εφήμερες - παράνομες τότε -ερωτικές συναντήσεις, για να κλείσει, στην τρίτη πράξη, στο αρχικό σαλόνι. Στην πρώτη πράξη, στήνεται μια παγίδα. Στη δεύτερη, η παγίδα αυτή παγιδεύει τους εμπνευστές της. Και στην τρίτη, έρχεται η κορύφωση και η αποκάλυψη της αλήθειας. Δεν θέλω να πω περισσότερα. Οι εκπλήξεις είναι συνεχείς από τη μέση της πρώτης πράξης και όλα συμβαίνουν σε καταιγιστικούς ρυθμούς. Αυτό είναι κι ένα από τα γοητευτικά μυστικά της φάρσας: αν οι ήρωες σταθούν για μια στιγμή να σκεφτούν τι πραγματικά συμβαίνει, όλο το οικοδόμημα μπορεί να καταρρεύσει. Είναι μια κωμωδία παρεξηγήσεων.
Η τροπή, που έχουν πάρει τα πράγματα στη χώρα μας, τι συναισθήματα σάς γεννά;
Ζούμε δύσκολες εποχές, αλλά η Τέχνη μού δίνει ελπίδα να αντέξω. Και θέλω να μοιραστώ αυτήν την ελπίδα και με το κοινό. Δεν απογοητεύομαι, δεν μεμψιμοιρώ. Αγωνίζομαι, για να σταθεί το πολύπαθο ΚΘΒΕ στα πόδια του, να παράγει πολιτιστικό έργο, να αισθάνονται όλοι οι εργαζόμενοι σε αυτό και οι θεατές μας ότι έχουμε έναν κοινό σκοπό: να αντισταθούμε στη λαίλαπα και να κάνουμε τη ζωή μας καλύτερη, με όπλο τον πολιτισμό!
Ποια είναι τα μηνύματα, που πρέπει να αφουγκραστούμε από αυτήν την εμπειρία, και από πού θα πρέπει να αρχίσουμε τις αλλαγές;
Το κεντρικό μήνυμα από την κρίση που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια είναι ότι, μόνο με τη συνεργασία, μπορούμε να βγούμε ξανά στο φως. Οφείλουμε να είμαστε ανοιχτοί στους άλλους, να δίνουμε χώρο για πρωτοβουλίες, να φροντίζουμε αυτούς που είναι σε χειρότερη μοίρα από μας, να ενώνουμε τις δυνάμεις μας για την επικράτηση του “καλού”. Ακούγομαι, ίσως, ρομαντικός, αλλά δεν αισθάνομαι μόνος. Βλέπω πολλούς γύρω μου, που μοιράζονται τις ίδιες ιδέες και πολλούς που παλεύουν να τις κάνουν πράξη. Έχω τη γνώμη ότι συντελούνται οι αλλαγές πρώτα μέσα μας και μετά γίνονται αντιληπτές από τους άλλους. Ήρθε ο καιρός, έννοιες, όπως αξιοκρατία, αλληλεγγύη, συνεργασία, να πάρουν σάρκα και οστά. Η μετριότητα, ο ωχαδερφισμός και ο φιλοτομαρισμός δεν μας οδήγησαν πουθενά. Ανασύνταξη, λοιπόν, και αγώνας, από το δικό του μετερίζι ο καθένας μας. Με εντιμότητα και με τα μάτια ανοιχτά στο μέλλον. Το χρωστάμε και στους εαυτούς μας και στις γενιές που έρχονται.
Βλέπετε κάποια αχτίδα φωτός;
Από όσα σας είπα λίγο πριν, θα το έχετε ήδη καταλάβει: φυσικά, και βλέπω αχτίδα φωτός! Όσοι ασχολούμαστε με την Τέχνη δεν γίνεται να μην ελπίζουμε σε έναν καλύτερο κόσμο! Αν παραδεχθούμε τη ματαιότητα, αυτό - ακυρωνόμαστε. Η Τέχνη μάς δίνει τα περιθώρια να ονειρευτούμε, να ζούμε και να αναπνέουμε, κι ας είναι πηχτό το σκοτάδι, ας είναι δύσβατος ο δρόμος.
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Μίνως Βολανάκης, σκηνοθεσία: Γιάννης Αναστασάκης, σκηνικά: Βασίλης Παπατσαρούχας, κοστούμια: Γιώργος Ζιάκας, μουσική: Γιώργος Χριστιανάκης, φωτισμοί: Βασίλης Παπακωνσταντίνου, επιμέλεια κίνησης: Εύα Σωφρονίδου, βοηθός σκηνοθέτη: Θάνος Φερετζέλης, Β΄ βοηθός σκηνοθέτη: Θανάσης Κριτσάκης, βοηθός σκηνογράφου - ενδυματολόγου: Μαρία Μυλωνά, οργάνωση παραγωγής: Αθανασία Ανδρώνη. Παίζουν με αλφαβητική σειρά: Γιώργος Καύκας, Βιβή Μιτσίσκα, Τάσος Πεζιρκιανίδης, Αθανάσιος Ραφτόπουλος, Κώστας Σαντάς, Εύη Σαρμή, Δημήτρης Σιακάρας, Πολυξένη Σπυροπούλου, Γιώργος Σφυρίδης, Εύα Σωφρονίδου, Χρύσα Τουμανίδου, Γιάννης Τσάτσαρης, Θάνος Φερετζέλης, Ταξιάρχης Χάνος.
Πληροφορίες
Βασιλικό Θέατρο: πλατεία Λευκού Πύργου - Θεσσαλονίκη, τηλ.: 2315 200000. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη: 18:00, Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο: 21:00, Κυριακή: 19:00. Τιμές εισιτηρίων: Τετάρτη και Πέμπτη: 5 ευρώ, Παρασκευή: κανονικό (θέσεις πλατείας): 10 ευρώ, εκπτωτικό (θέσεις εξώστη, φοιτητικό και άτομα άνω των 65): 8 ευρώ, ομαδικό (για κρατήσεις 20 ατόμων και άνω): 7 ευρώ, Σάββατο και Κυριακή: κανονικό (θέσεις πλατείας): 13 ευρώ, κανονικό (θέσεις εξώστη): 10 ευρώ, εκπτωτικό (φοιτητικό και άτομα άνω των 65): 8 ευρώ, ομαδικό (για κρατήσεις 20 ατόμων και άνω): 7 ευρώ, άνεργοι: Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή: δωρεάν (20 θέσεις σε κάθε παράσταση), ατέλειες: εφόσον υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις, ισχύουν οι ατέλειες: ΕΣΗΕΜΘ, ΕΣΗΕΑ, ΣΕΗ, Τμημάτων Θεάτρου, Δραματικών Σχολών, Σκηνοθετών, ΑΜΕΑ: δωρεάν, πολύτεκνοι: 5 ευρώ, δάσκαλοι - καθηγητές: 10 ευρώ. Διάθεση εισιτηρίων: ταμεία ΚΘΒΕ, τηλεφωνικά: 2315 200200, ηλεκτρονικά: ntng.gr.