Πιστεύοντας πως το αποτέλεσμα θα είναι πέραν των προσδοκιών της, η κόρη του σπουδαίου μας συγγραφέα Ιάκωβου Καμπανέλλη (1921 - 2011), Κατερίνα Καμπανέλλη, μας μιλά για την παράσταση «Σιλωάμ», την οποία συνθέτουν δύο νεανικά έργα του πατέρα της, που αποδεικνύονται διαχρονικά και απόλυτα σημερινά, αγγίζοντας κατευθείαν το βάθος της ανθρώπινης φύσης.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Πιστεύοντας πως το αποτέλεσμα θα είναι πέραν των προσδοκιών της, η κόρη του σπουδαίου μας συγγραφέα Ιάκωβου Καμπανέλλη (1921 - 2011), Κατερίνα Καμπανέλλη, μας μιλά για την παράσταση «Σιλωάμ», την οποία συνθέτουν δύο νεανικά έργα του πατέρα της, που αποδεικνύονται διαχρονικά και απόλυτα σημερινά, αγγίζοντας κατευθείαν το βάθος της ανθρώπινης φύσης.
Με νωπές μνήμες, παραστάσεις και βιώματα από τον εγκλεισμό του συγγραφέα στο χιτλερικό στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν, τα έργα «Σιλωάμ» (1951) και «Ο κρυφός Ήλιος» (1952) αποτελούν την παράσταση, με τον ενιαίο τίτλο «Σιλωάμ», η οποία ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Γιώργου Γιανναράκου, στο Θέατρο Τζένη Καρέζη, κάθε Δευτέρα και Τρίτη, στις 9.15 το βράδυ.
Η Κατερίνα Καμπανέλλη μιλά για τα δύο αυτά έργα, για την παράσταση και για τη σημερινή Ελλάδα.
Μιλήστε μας για τα δύο έργα, που συνθέτουν την παράσταση.
Τα μονόπρακτα «Σιλωάμ» και «Ο κρυφός Ήλιος» είναι δύο από τα πρώτα έργα του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Μαζί με το τρίπρακτο “Άνθρωποι και ημέρες”, ίσως το πρώτο έργο που έγραψε, αποτελούν, πιστεύω, μια τριλογία, βασισμένη στην τρομακτική εμπειρία του από τον εγκλεισμό του στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως και εξοντώσεως Μαουτχάουζεν.
Το χειρόγραφο του «Σιλωάμ», το οποίο βρήκα το 2012, σε μια κούτα, μαζί με άλλα ανέκδοτα κι άγνωστα έργα, είναι η πρώτη γραφή του μονόπρακτου «Η οδός», επίσης άπαικτο. Το έργο διαδραματίζεται στο «νοσοκομείο» του Μαουτχάουζεν.
Ο «Κρυφός Ήλιος» είχε χαθεί, κι ο πατέρας μου ήταν πεπεισμένος ότι δεν θα τον ξαναβρεί, μέχρι που το ανακάλυψε τυχαία ο Καθηγητής κ. Γιώργος Πεφάνης, στην αποθήκη του σπιτιού μας, γύρω στο 2000, και το συμπεριέλαβε στην πανεπιστημιακή έκδοση «Παράβασις». Ο τόπος εδώ υποδεικνύει το στρατόπεδο του Inzerdorf, όπου ο πατέρας μου έμεινε ένα διάστημα, πριν καταλήξει στο Μαουτχάουζεν.
Τι σκιαγραφεί ο συγγραφέας μέσα από αυτά;
Και στα δύο μονόπρακτα, οι χαρακτήρες, έγκλειστοι σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, είναι απελπισμένοι, τρομαγμένοι, τρομοκρατημένοι, στα έσχατα σημεία της ανθρώπινης ύπαρξης. Στο «Σιλωάμ», αναζητούν ανήμποροι κι απεγνωσμένοι την ελευθερία. Στον «Κρυφό Ήλιο», γυρεύουν τον προδότη, μέσα από ψυχολογικά παιχνίδια. Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης περιγράφει ανθρώπους μέσα σε ένα περιβάλλον ασφυκτικής φυλακής και μεγάλων διλημμάτων.
Ποια στοιχεία τα καθιστούν διαχρονικά και ιδιαίτερα επίκαιρα;
Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης διαπραγματεύεται απόλυτα διαχρονικές έννοιες, όπως η ελευθερία, η προδοσία, η συνείδηση, η κρίση της ανθρώπινης ύπαρξης, έννοιες που προβληματίζουν πάντα τον άνθρωπο. Δημιουργεί αιώνιους χαρακτήρες, φτάνοντας βαθιά μέσα στην ανθρώπινη φύση, μελετώντας τις αντιδράσεις τους, τις αποφάσεις τους και τις πράξεις τους, που, τελικά, είναι αυτά, που διαμορφώνουν τον Άνθρωπο και το μέλλον του στην κοινωνία. Κι όλα αυτά τα γράφει σε μια αρκετά νεαρή ηλικία και καταλαβαίνουμε πόσο τεράστια επιρροή είχε και στη δική του διαμόρφωση η εμπειρία του στο στρατόπεδο.
Πώς προσεγγίζει σκηνοθετικά τα έργα ο Γιώργος Γιανναράκος;
Ο Γιώργος Γιανναράκος είδε με σεβασμό τα κείμενα και τα τίμησε με τη σκηνοθετική του προσέγγιση. Τον γνωρίζω πολλά χρόνια και του έχω μεγάλη εμπιστοσύνη. Κατανόησε βαθιά τα έργα, επέλεξε έναν εξαιρετικό θίασο και πολύ εκλεκτούς συνεργάτες. Έχω θαυμάσει τα σκηνικά και τα κοστούμια της Λαλούλας Χρυσικοπούλου, άκουσα υπέροχη μουσική από τον Κώστα Μαντζώρο, ο Αργύρης Θέος φτιάχνει ατμόσφαιρα με τους φωτισμούς του. Συγκλονίζουν, σε ρόλους δύσκολους, ο Γιώργος Γιαννούτσος, ο Δημήτρης Κανέλλος, ο Ερρίκος Λίτσης, ο Ευθύμιος Ξυπολυτάς, ο Λευτέρης Παπακώστας, ο Κώστας Φαλελάκης. Η παράσταση, στο δεύτερο μέρος, θα έχει μια έκπληξη, που κι εγώ ακόμη δεν τη γνωρίζω με λεπτομέρειες. Πιστεύω πως το αποτέλεσμα θα είναι πέραν των προσδοκιών μου.
Πώς αισθάνεστε για τη σημερινή Ελλάδα;
Σίγουρα, η κατάσταση είναι πάρα πολύ δύσκολη και, μέρα με την ημέρα, γίνεται ακόμα χειρότερη. Όμως, δεν ήμουν ποτέ Κασσάνδρα και ούτε θα γίνω τώρα. Προσπαθώ να ζω την κάθε μέρα, χωρίς να σκέφτομαι ιδιαίτερα το μέλλον, γιατί είμαι από τη φύση μου αισιόδοξη. Νιώθω, όμως, ντροπή γι’ αυτό που μας συμβαίνει και με ανησυχεί το τι θα αφήσουμε στα παιδιά μας.
Τι μας έφερε σε αυτό το μελανό σημείο;
Η επιπολαιότητα, η έλλειψη μέτρου και ο εγωισμός που μας χαρακτήριζε τα χρόνια της «ευμάρειας» που ζήσαμε μέχρι το 2004. Επίσης, φυσικά, η διαφθορά που βασίλευε και βασιλεύει ακόμα και σήμερα σε πολλούς τομείς, με πρώτο την πολιτική ζωή.
Τι χρειαζόμαστε πραγματικά σε αυτήν τη δύσκολη φάση;
Θα μου επιτρέψετε να μην αναφέρω το τι χρειαζόμαστε, για να σωθούμε, γιατί, μάλλον, θα φανώ ουτοπική. Μπορώ, όμως, να πω κάτι, το οποίο επαναλάμβανε κι ο πατέρας μου σε κάθε ευκαιρία, κάτι που θα μας βοηθήσει σαν άτομα, κι, έτσι, θα μπορέσουμε να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο: μόρφωση και πολιτισμός. Να διαβάζουμε βιβλία, να πηγαίνουμε θέατρο σε καλές παραστάσεις, κινηματογράφο, σε συναυλίες ποιοτικής μουσικής. Με τη μόρφωση και τον πολιτισμό ελευθερώνεται το πνεύμα και η ψυχή, κι αυτό μας κάνει καλύτερους ανθρώπους και πιο δυνατούς, ώστε να ξεπερνάμε κάθε δυσκολία.
Ταυτότητα παράστασης
Σκηνοθεσία: Γιώργος Γιανναράκος, σκηνικά - κοστούμια: Λαλούλα Χρυσικοπούλου, μουσική: Κώστας Μαντζώρος, σχεδιασμός φωτισμών: Αργύρης Θέος, επιμέλεια κίνησης: Δήμος Αμπράζης, βοηθός σκηνοθέτη: Στέφανος Μονδέλος, Β΄ βοηθός σκηνοθέτη: Θανάσης Φατούρος, βοηθός σκηνογράφου: Λένια Χρυσικοπούλου, κατασκευή σκηνικών: Γιάννης Δημητροκάλης, κατασκευή κοστουμιών: Βεστιάριο, κατασκευή μασκών: Δήμητρα Καίσαρη, σκηνοθεσία trailer: Στέφανος Μονδέλος, παραγωγή trailer: Τζένη Κοντοπούλου, φωτογραφίες - εικαστικό υλικό επικοινωνίας: Ήρα Σταματοπούλου, παραγωγή: Good Heart Productions. Παίζουν: Γιώργος Γιαννούτσος, Δημήτρης Κανέλλος, Ερρίκος Λίτσης, Ευθύμιος Ξυπολυτάς, Λευτέρης Παπακώστας, Κώστας Φαλελάκης.
Πληροφορίες
Θέατρο Τζένη Καρέζη: Ακαδημίας 3 - Αθήνα, τηλ.: 210 3636144. Διάρκεια παράστασης: 100 λεπτά (+ 10 λεπτά διάλειμμα). Τιμές εισιτηρίων: κανονικό: 15 ευρώ, μειωμένο (φοιτητές, ΑΜΕΑ, πολύτεκνοι): 12 ευρώ, ομαδικό (άνω των 20 ατόμων): 10 ευρώ άνεργοι και φοιτητές δραματικών σχολών: 8 ευρώ. Προπώληση εισιτηρίων: ταμεία του θεάτρου, καταστήματα: Public, Seven Spots, Media Markt, Reload, ηλεκτρονικά: viva.gr.