Μηνάς Καπετανάκης: Όσα πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς για τους παιδικούς πυρετικούς σπασμούς

Του Μηνά Καπετανάκη

MD, PhD c, Παιδίατρος - ειδικός Παιδονευρολόγος, Διδάκτωρ Παιδονευρολογίας στο Πανεπιστημίου Lund Σουηδίας και μέλος της Παιδονευρολογικής Εταιρίας Σουηδίας

Ο πυρετός είναι συνυφασμένος με την έλευση του χειμώνα και αποτελεί ένδειξη ότι το ανοσοποιητικό σύστημα μάχεται κατά ιών και βακτηρίων που απειλούν την υγεία μας. Οι γονείς είναι μεν εξοικειωμένοι με τις εμπύρετες καταστάσεις στα παιδιά. Όταν όμως το παιδί εκδηλώσει πυρετικούς σπασμούς, τότε επικρατεί ανησυχία και φόβος για την επίπτωσή τους στην υγεία του.

Σύμφωνα με τα Αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), έως το 5% των μικρών παιδιών θα εκδηλώσει κάποια στιγμή μια εμπύρετη κρίση. Και αυτό συνήθως συμβαίνει όταν έχουν προσβληθεί από γρίπη, κοινό κρυολόγημα ή άλλη λοίμωξη.

Οι πυρετικοί σπασμοί είναι ένα αρκετά συνηθισμένο και σχετικά ακίνδυνο φαινόμενο. Γύρω στο 5% του παιδιατρικού πληθυσμού ενδέχεται να παρουσιάσει πυρετικούς σπασμούς. Τυπικά συμβαίνει σε παιδιά ηλικίας 6 μηνών έως 5 χρονών, με μέσο όρο της ηλικίας που παρουσιάζονται γύρω στους 18 μήνες. Είναι πιο συνηθισμένο στα αγόρια απ’ ό,τι στα κορίτσια. Συμβαίνει κατά κανόνα σε υγιή παιδιά που ανεβάζουν γρήγορα πυρετό συνήθως πάνω από 39 C, χωρίς στοιχεία ενδοκρανιακής λοίμωξης ή νευρολογικής ασθένειας.

Επίσης, οι σπασμοί μπορεί να παρουσιαστούν πριν καταλάβουμε ότι το παιδί έχει πυρετό, ενώ δεν είναι απαραίτητο να εμφανιστούν μόλις ξεκινήσει ένα πυρετικό επεισόδιο.

Διακρίνονται σε: απλούς πυρετικούς σπασμούς, δηλαδή ένα επεισόδιο με γενικευμένους σπασμούς και στα 4 άκρα και διάρκεια μικρότερη από 15 λεπτά και επιπλεγμένους πυρετικούς σπασμούς, δηλαδή ένα επεισόδιο με γενικευμένους σπασμούς διάρκειας μεγαλύτερης από 15 λεπτά ή πολλαπλά επεισόδια με σπασμούς μέσα σε ένα 24ωρο ή σπασμούς μόνο σε μία πλευρά του σώματος.

Η τυπική εικόνα ενός παιδιού με πυρετικούς σπασμούς απαρτίζεται από απώλεια των αισθήσεών του, το παιδί έχει τα μάτια συνήθως ανοικτά, το βλέμμα προσηλωμένο μπροστά ή πλάγια, οι μύες του σώματος γίνονται άκαμπτοι και μετά παρουσιάζονται σπασμοί και στα τέσσερα άκρα. Επίσης, το δέρμα γίνεται ωχρό και μερικές φορές κυανό.

Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι οι πυρετικοί σπασμοί οφείλονται στο συνδυασμό χαμηλής ανοχής του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ) για σπασμούς με έναν εξωγενή παράγοντα που είναι ο πυρετός.

Οι λόγοι της χαμηλής ανοχής του ΚΝΣ για σπασμούς φαίνεται να είναι γενετικοί. Στατιστικά το 24% των παιδιών έχει οικογενειακό ιστορικό με πυρετικούς σπασμούς και το 4% έχει οικογενειακό ιστορικό με επιληψία.

Ο υποθάλαμος που είναι το κέντρο του εγκεφάλου όπου ρυθμίζεται η θερμοκρασία του σώματος φαίνεται να έχει κεντρικό ρόλο όπως επίσης και κάποιες συγγενείς καναλοπάθειες όπως οι : SCN1A, SCN9A, GPR98, GABRG2. Όμως, ο πυρετός που προκαλεί πυρετικούς σπασμούς φαίνεται συχνότερα ότι οφείλεται σε κάποιες συγκεκριμένες λοιμώξεις, όπως κάποιες γαστρεντερίτιδες (Shigella, Rotavirus) και κάποιες λοιμώξεις του άνω αναπνευστικού, όπως HHV6 και  HHV7.

Τι να κάνετε σε περίπτωση πυρετικών σπασμών στο παιδί

Αν και όπως προαναφέρθηκε οι πυρετικοί σπασμοί είναι ένα αρκετά συνηθισμένο και σχετικά ακίνδυνο φαινόμενο, μπορείτε να έχετε κατά νου κάποιες βασικές ενέργειες, ώστε εάν προκύψει στο παιδί σας να διαχειριστείτε την κατάσταση με ψυχραιμία και ασφάλεια:

• Ελέγξτε τη θερμοκρασία του παιδιού.
• Γδύστε το παιδί για να κατεβάσετε τη θερμοκρασία του σώματος.
• Χορηγήστε αντιπυρετικά από το ορθό.
• Μη βάζετε ποτέ κάτι στο στόμα του παιδιού.
• Εάν το παιδί έχει χάσει τις αισθήσεις του ξαπλώστε το στο πλάι.
• Εάν ο γιατρός έχει συνταγογραφήσει διαζεπάμη (Diazepam, Stesolid) τη χορηγείτε από το ορθό, εάν οι σπασμοί δεν σταματήσουν μέσα σε 10 λεπτά.

Επικοινωνήστε άμεσα με το νοσοκομείο:

• Αν είναι το πρώτο επεισόδιο πυρετικών σπασμών για το παιδί,
• Αν το παιδί είναι κάτω των 12 μηνών,
• Αν οι σπασμοί εμφανίζονται μετά από μερικές μέρες που το παιδί είναι άρρωστο,
• Αν το παιδί παρουσιάσει περισσότερα από ένα επεισόδιο σπασμών μέσα σε ένα 24ωρο,
• Αν οι σπασμοί κρατήσουν πάνω από 10 λεπτά,
• Αν το παιδί παρουσιάσει σπασμούς μόνο σε μία πλευρά του σώματος,
• Αν δεν συνέλθει μετά από μερικά λεπτά και,
• Αν μετά τους σπασμούς παρουσιάσει παράλυση σε ένα μέρος του σώματος.