Η αποδοτική χρήση των ενεργειακών πόρων, μέσω της διαχείρισης ενέργειας, αποτελεί αναγκαία συνθήκη για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Για το λόγο αυτό άλλωστε, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει προδιαγράψει και υιοθετήσει φιλόδοξους ενεργειακούς στόχους, μέσω σχετικών Οδηγιών και Κανονισμών που τα Κράτη Μέλη της θα πρέπει να υιοθετήσουν, γράφει ο Χάρης Δούκας.
Του Χάρη Δούκα,
Επίκουρου Καθηγητή ΕΜΠ
Η αποδοτική χρήση των ενεργειακών πόρων, μέσω της διαχείρισης ενέργειας, αποτελεί αναγκαία συνθήκη για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Για το λόγο αυτό άλλωστε, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει προδιαγράψει και υιοθετήσει φιλόδοξους ενεργειακούς στόχους, μέσω σχετικών Οδηγιών και Κανονισμών που τα Κράτη Μέλη της θα πρέπει να υιοθετήσουν. Η Ελλάδα έχει ήδη προχωρήσει στην ενσωμάτωση αρκετών στο εθνικό της δίκαιο.
Το θεσμικό πλαίσιο και οι φιλόδοξοι στόχοι, λοιπόν, υπάρχουν. Παράλληλα, συνεχώς διατυπώνεται η ανάγκη εξορθολογισμού της χρήσης και του κόστους της ενέργειας, ως βασική προτεραιότητα για την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας.
Γιατί όμως δεν μπορούν να προχωρήσουν στο βαθμό που επιθυμούμε, οι σχετικές προσπάθειες;
Αυτό συμβαίνει διότι οι προσπάθειες αυτές γίνονται αποσπασματικά, χωρίς να βασίζονται:
Επιπλέον, οι δράσεις αυτές εξορθολογισμού δεν προχωρούν διότι ο δημόσιος τομέας δεν διαδραματίζει τον ρόλο που του αναλογεί στην προσπάθεια αυτή.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στο Άρθρο 7 του Νόμου 4342/2015, που αφορά στον υποδειγματικό ρόλο των κτηρίων που ανήκουν σε δημόσιους φορείς, τίθεται ξεκάθαρα η υποχρέωση στους Περιφερειάρχες και στους Δημάρχους για τα κτήρια αρμοδιότητάς τους, να εκπονούν Σχέδια Δράσης Ενεργειακής Απόδοσης (ΣΔΕΑ). Τα ΣΔΕΑ πρέπει να περιέχουν συγκεκριμένους στόχους και δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας και βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης και πρέπει να αναθεωρούνται ανά δύο (2) έτη. Στον ίδιο Νόμο καθιερώνεται η εφαρμογή Συστημάτων Διαχείρισης Ενέργειας (ΣΔΕ) σε όλους τους οργανισμούς του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, ώστε να επιτυγχάνεται συστηματική και συνεχής βελτίωση της ενεργειακής τους απόδοσης.
Η πρόοδος εφαρμογής των παραπάνω δράσεων, παρόλη τη νομοθετική δέσμευση, είναι απογοητευτική. Σε κανένα Δήμο δεν έχουν εκκινήσει να αναπτύσσονται ΣΔΕΑ. Η εφαρμογή των ΣΔΕ είναι σχεδόν «μηδενική». Όσον αφορά στις δομές παρακολούθησης και ελέγχου των συστημάτων ενεργειακής διαχείρισης, η KYA A6/B/14826/2008, μεταξύ άλλων, υποχρεώνει όλα τα κτήρια του δημοσίου και ευρύτερου δημοσίου τομέα να ορίσουν «Ενεργειακούς Υπεύθυνους», αρμόδιους για την καταγραφή, παρακολούθηση και διαχείριση των ενεργειακών καταναλώσεων του κάθε κτιρίου. Οκτώ (8) χρόνια μετά την KYA, όπου έχουν οριστεί Ενεργειακοί Υπεύθυνοι, αδυνατούν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους.
Με δεδομένο το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον και την περιορισμένη ρευστότητα, η εξοικονόμηση ενέργειας και πόρων είναι κεντρικό ζητούμενο. Με βάση λοιπόν την ευρωπαϊκή εμπειρία, η εφαρμογή συστημάτων ενεργειακής διαχείρισης μπορεί να οδηγήσει σε 10% μείωση επί της τελικής κατανάλωσης ενέργειας κάθε κτηρίου.
Επομένως, αν η δράση αυτή εφαρμόζονταν σε όλα τα κτήρια του δημόσιου τομέα (115.000 κτήρια), σχεδόν το σύνολο του στόχου εξοικονόμησης ενέργειας για το 2020 (3.332,7 χιλιάδες τόνοι ισοδυνάμου πετρελαίου) θα είχε επιτευχθεί. Επιπλέον, το συνεπαγόμενο οικονομικό όφελος σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσε να φτάσει τα 300 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο.
Πέρα όμως από τα άμεσα οφέλη, το ενεργειακό «νοικοκύρεμα» και η συστηματικότητα στην διαχείριση ενέργειας αποτελούν «κλειδιά» για την πρόσβαση σε επιπλέον χρηματοδοτήσεις από την Ευρώπη.
Ήδη οι άλλες χώρες εντάσσουν τα κτήρια τους σε σχέδια ενεργειακής απόδοσης και ενσωματώνουν συστήματα διαχείρισης ενέργειας, με στόχο να έχουν προτεραιότητα στην αξιοποίηση των διαθέσιμων ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών προγραμμάτων, όπως το χρηματοδοτικό μέσο Jessica ή το πακέτο Γιούνκερ.
Η διαχείριση ενέργειας είναι μια ευκαιρία ανάπτυξης που δεν πρέπει να χαθεί.