Ενσαρκώνοντας ένα πλάσμα χωρίς τους συνηθισμένους ανθρώπινους περιορισμούς του γήρατος και του θανάτου, που ξεκινά τη ζωή του ως Άγγλος ευγενής κατά την ελισαβετιανή εποχή και φτάνει ως χειραφετημένη γυναίκα στον 20ό αιώνα, η ηθοποιός Αμαλία Καβάλη ζει αναρίθμητες εμπειρίες και μας μιλά για το έργο της Βιρτζίνια Γουλφ, «Ορλάντο».
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Ενσαρκώνοντας ένα πλάσμα χωρίς τους συνηθισμένους ανθρώπινους περιορισμούς του γήρατος και του θανάτου, που ξεκινά τη ζωή του ως Άγγλος ευγενής κατά την ελισαβετιανή εποχή και φτάνει ως χειραφετημένη γυναίκα στον 20ό αιώνα, η ηθοποιός Αμαλία Καβάλη ζει αναρίθμητες εμπειρίες και μας μιλά για το έργο της Βιρτζίνια Γουλφ, «Ορλάντο», που παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία της Ιούς Βουλγαράκη, στο θέατρο Skrow, από τις 30 Σεπτεμβρίου έως τις 4 Δεκεμβρίου.
Πείτε μας λίγα λόγια για τη Βιρτζίνια Γουλφ και τη συγγραφή αυτού του έργου.
Η Βιρτζίνια Γουλφ γεννήθηκε το 1882 και - υπό την επήρεια μιας καταθλιπτικής κρίσης - αυτοκτόνησε το 1941, πέφτοντας με πέτρες στις τσέπες στον ποταμό Ουζ. Παντρεύτηκε και άρχισε να εκδίδει τα έργα της - αργά για την εποχή της - στα τριάντα της. Θεωρείται εκπρόσωπος του λογοτεχνικού Μοντερνισμού και μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους της τεχνικής της “συνειδησιακής ροής”. Συχνά, επισκιασμένη από τον τρόπο του θανάτου της, θεωρείται δύσθυμη και σκοτεινή, όμως το “Ορλάντο” αποκαλύπτει πως είχε, συνάμα, ένα πρόσωπό φωτεινό και ιδιαίτερη αίσθηση του χιούμορ. Το έγραψε το 1928, ως ψυχική ανάπαυλα από τα σοβαρά και πειραματικά της βιβλία.
Αφορμή, για να γραφτεί το «Ορλάντο», στάθηκε η σχέση της με τη Βίτα Σάκβιλ - Γουέστ, ένα enfant terrible της αγγλικής αριστοκρατικής τάξης. Η Γουλφ εμπνέεται από τον θυελλώδη χαρακτήρα της. Όμως, ενώ βασίζει τον χαρακτήρα του Oρλάντο στη Βίτα, τα ψήγματα της Γουλφ είναι τόσο επίμονα, που η ίδια είχε σκεφτεί να μετονομάσει τον Ορλάντο σε Βιρτζίνια, στο δεύτερο μισό του βιβλίου. Το έργο είναι, μάλλον, sui generis, καθώς έχει δεχτεί πλήθος χαρακτηρισμών αναφορικά με το είδος, στο οποίο ανήκει (roman a clef, σάτιρα, φανταστικό μυθιστόρημα κ.ά.). Η συγγραφέας το χαρακτήρισε βιογραφία, σε ανοιχτή παιγνιώδη συνομιλία με τον εκλιπόντα πατέρα της, που ήταν επαγγελματίας βιογράφος.
Πώς θα περιγράφατε τον/την Ορλάντο;
Ο Ορλάντο αρχίζει τη ζωή του, αναντίρρητα, γεννημένος άντρας. Ζει περίπου τετρακόσια χρόνια, αλλά μοιάζει τριανταέξι. Στη μέση του μακρού βίου του, ξυπνά ανεξήγητα ως γυναίκα και ζει την υπόλοιπη ζωή του έτσι. Μέσα σε αυτή την αλλαγή, χωρά εαυτούς ποικίλους: έχει το αγόρι, τον ερωτευμένο νεαρό, τον αυλικό, τον ποιητή, τον πρεσβευτή, τον ταξιδιώτη, την τσιγγάνα, τη λαίδη, την ερημίτισσα, τη νέα γυναίκα, την ερωτευμένη με τη ζωή, τη σύζυγο και, εντέλει, τον έναν εαυτό, τον ενσυνείδητο, αυτόν που αποτελεί τη συνισταμένη όλων των εαυτών που έχει μέσα της. Η σχεδόν ατέλειωτη ζωή και η δισυπόστατη φύση της υπονοούν μια ένθεη διάσταση, σαν να φτιάχνει η Γουλφ έναν υπεράνθρωπο, κάποιον που ξέρει περισσότερα από εμάς. Αμ δε...
Τι εμπειρίες βιώνει και τι αναζητεί μέσα από αυτές;
Ο/η Ορλάντο περνά όσο από εαυτούς, τόσο και από εμπειρίες: από την εφηβική έλξη του θανάτου, στον έρωτα, στη μοναξιά, στη διασημότητα, στον αναχωρητισμό, στη βουκολική ζωή, στον ξέφρενο ερωτισμό, στη χαλιναγώγηση, στη συντροφικότητα, στον θάνατο. Η Ορλάντο πλανάται στον κάθε εαυτό της, στον ένδον εαυτό και στον εξωτερικό κόσμο. Περιπλάνηση εσωτερική και εξωτερική, κάθετη και οριζόντια. Το τι αναζητεί, όμως, είναι μάλλον δύσκολο να το ορίσει κανείς. Το πρόβλημα είναι πως, όταν εκφράζονται τα πλέον πραγματικά ψυχικά αγωνιώδη ερωτήματα, οι λέξεις κουτσουρεύουν το νόημά τους, υποβιβάζουν την ιδέα τους. Επιπλέον, η πιθανή ποιητική τους διάσταση ή ακόμα και η απλή απόσταση της ιδέας από την έκφρασή της τα καθιστά, συχνά, γελοία. Έστω όμως… η Ορλάντο ψάχνει την αγάπη, την αλήθεια, τη συνάντηση, την ένωση σε πνεύμα, την ένωση σε σώμα, την ένωση με τον φυσικό κόσμο, την ολοκλήρωση και δικαίωση της ύπαρξής της.
Περνά από έκπληξη σε έκπληξη και από απογοήτευση σε απογοήτευση, μα, σθεναρά, συνεχίζει να ελπίζει πως, στην επομένη στροφή, θα βρει την ολοκλήρωση που αποζητά. Πράττει με αθωότητα, με μανιώδη πίστη και - θα έλεγε κανείς - με άγνοια κινδύνου. Έχοντας ένα ατέρμονο ψυχικό απόθεμα που, ολοένα, το επανατοποθετεί ατόφιο και απροστάτευτο στο στοιχηματικό τραπέζι, ακόμη και αν η έκβαση του προηγούμενου στοιχήματος την έχει μόλις ισοπεδώσει. Δεν είναι, όμως, “εραστής των εξαρχής χαμένων στοιχημάτων”. Η Ορλάντο ποντάρει, για να κερδίσει, και τα ποντάρει όλα.
Πού τοποθετεί την ηρωίδα η Ιώ Βουλγαράκη και πώς ξετυλίγει την ιστορία της;
Η Ιώ Βουλγαράκη τοποθετεί την Ορλάντο στο σήμερα. Η Ορλάντο, γυναίκα ετών τετρακοσίων ή, αν προτιμάτε, τριανταέξι, και των πολλών προσώπων, βρίσκεται σε ένα θέατρο, στο Παγκράτι. Ένα θέατρο που ισορροπεί ανάμεσα σε μια πρότερη βιοτεχνική ταυτότητα, σε μία μάλλον αρχαιότερη φυσική (ένα κομμάτι βράχου από το Άλσος Παγκρατίου χρησιμεύει ως τοίχος) και στη σημερινή θεατρική. Εδώ και τώρα, στο Skrow, η Ορλάντο περιμένει να αρχίσει την τελευταία της μέρα. Μαζί με «τους ανθρώπους». Σε μια ύστατη προσπάθεια να εντοπίσει έστω και φευγαλέα το νόημα της ύπαρξής της, περνά από το κόσκινο τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής της.
Εμείς, στη δύσκολη σύγχρονη πραγματικότητά μας, τι χρειάζεται να αναζητήσουμε;
Όπως λέει και η Ορλάντο: «χρειάζεται σκληρή δουλειά και, ίσως, μια μπύρα το βράδυ».
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Νικήτας Σινιόσογλου, διασκευή - σκηνοθεσία: Ιώ Βουλγαράκη, σκηνικός χώρος - κοστούμια: Μαγδαληνή Αυγερινού, φωτισμοί: Karol Jarek, σχεδιασμός κομμώσεων: Alex Scissors, σχεδιασμός μακιγιάζ: Marina Stat, φωτογραφίες παράστασης: Κική Παπαδοπούλου, teaser - trailer: Σεμπάστιαν Φραγκόπουλος. Ερμηνεία: Αμαλία Καβάλη.
Πληροφορίες
Θέατρο Skrow: Αρχελάου 5 - Παγκράτι, τηλ. κρατήσεων: 210 7235842 (11:00 - 14:00 και 17:00 - 20:30). Διάρκεια παράστασης: 70 λεπτά. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: 30 Σεπτεμβρίου - 4 Δεκεμβρίου: Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή: 21:00. Τιμές εισιτηρίων: γενική είσοδος: 12 ευρώ, φοιτητικό & ανέργων: 8 ευρώ.