Ως τραγική αδελφή δύο αλληλοσκοτωμένων ανδρών, η ηθοποιός Ιώβη Φραγκάτου υπακούει στις εντολές του Βασιλιά, οι οποίες πυροδοτούν μια ανείπωτη τραγωδία, και μας μιλά για την παράσταση «Επτά επί Θήβας».
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Ως τραγική αδελφή δύο αλληλοσκοτωμένων ανδρών, η ηθοποιός Ιώβη Φραγκάτου υπακούει στις εντολές του Βασιλιά, οι οποίες πυροδοτούν μια ανείπωτη τραγωδία, και μας μιλά για την παράσταση «Επτά επί Θήβας».
Η εξαιρετικά δυνατή πολιτική τραγωδία του Αισχύλου, την οποία το κοινό δεν έχει την ευκαιρία να βλέπει συχνά, και παρουσιάζεται από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος (ΚΘΒΕ), σε μια νέα σύγχρονη μετάφραση του ποιητή Γιώργου Μπλάνα και σκηνοθεσία του διεθνούς φήμης Λιθουανού σκηνοθέτη Τσέζαρις Γκραουζίνις, συνεχίζει την περιοδεία της.
Η Ιώβη Φραγκάτου ενσαρκώνει την Ισμήνη, την ηρωίδα που - σε αντίθεση με τη θαρραλέα αδελφή της, Αντιγόνη, που ακολουθεί τη φωνή της συνείδησής της ενάντια σε κάθε ανθρώπινη τιμωρία - υποτάσσεται στον νόμο, και μιλά για την παράσταση και για τον σύγχρονο κόσμο μας.
Πως εκτυλίσσεται η ιστορία αυτής της τραγωδίας;
Η ιστορία ξεκινά από τη διαμάχη μεταξύ δύο αδελφών, του Ετεοκλή και του Πολυνείκη, για έναν θρόνο. Η καταδικασμένη μάχη αδελφού με αδελφό δίνει συνέχεια στο δράμα με τις δύο αδελφές τους, Αντιγόνη και Ισμήνη, να πρέπει να αψηφήσουν τους νόμους της πόλης και των θεών, φροντίζοντας τα αδέλφια τους να μην γνωρίσουν ατιμωτικό θάνατο. Μέσα από τη σύγχρονη μετάφραση του Γιώργου Μπλάνα και τη σκηνοθεσία του μοναδικού Τσέζαρις Γκραουζίνις, η ιστορία αυτής της εξαιρετικά δυνατής πολιτικής τραγωδίας του Αισχύλου αναδεικνύει τις αντιθέσεις, που περιγράφουν σχεδόν όλες τις ανθρώπινες σχέσεις σε όλες τις εποχές: σεβασμός και κατάχρηση εξουσίας, αγάπη και μίσος. Οι συναισθηματικές εναλλαγές του χορού, που παίρνει θέση στα γεγονότα, υπογραμμίζουν αυτές τις αντιθέσεις.
Ποιά θέματα πραγματεύεται;
Μέσα από την εμφύλια διαμάχη των δύο ανδρών και των υποστηρικτών τους, θίγονται θέματα εξουσίας, δικαιοσύνης και μίσους. Βασική θεματική του έργου είναι ο πόλεμος και η ματαιότητα, που συνοδεύει όσους επιθυμούν τυφλά την εξουσία. Το πεπρωμένο και η ύβρις, η ηθική του συνόλου, ο πόνος ως κέντρο της ψυχής είναι μερικές από τις έννοιες, στις οποίες εστίασε έντονα ο Γιώργος Μπλάνας στη μετάφρασή του, γεγονός που, κατά την άποψή μου, ενίσχυσε πολύ τη δυναμική της ιστορίας αυτής.
Πώς την προσεγγίζει ο Τσέζαρις Γκραουζίνις;
Η προσέγγισή του είναι καθαρή και σαφής. Δημιουργεί εικόνες, που, πραγματικά, αγγίζουν την ψυχή και οι οποίες ανανεώνονται συνεχώς. Δημιουργεί, ουσιαστικά, μία ατμόσφαιρα, ένα ονειρικό περιβάλλον, που γεννά την επιθυμία στον ηθοποιό να μεταφέρει αυτά που έχει να πει το έργο, να ξεχάσει την τεχνική, να νιώσει ελεύθερος πάνω στη σκηνή και να μιλήσει για την προοπτική που δίνει το έργο στον θεατή, στον επίλογο. Ο στόχος του είναι να μιλήσει στο υποσυνείδητο των ανθρώπων μέσα από αυτό το ποιητικό αποτέλεσμα, που παίζει με τη σημασία των γεγονότων. Παρά την ελευθερία που αφήνει στον ηθοποιό όμως, ο Τσέζαρις έχει έναν αξιοθαύμαστο τρόπο να κρατάει και το μέτρο στα πράγματα. Νομίζω πως αυτό οφείλεται στον χαρακτήρα του, που συνδυάζει σοφία και πείρα μαζί με φαντασία και ευαισθησία μικρού παιδιού. Νιώθω πραγματικά τυχερή για τη συνεργασία μας, γιατί, μέσα από τον τρόπο που προσεγγίζει το θέατρο, αντλώ διαρκώς εμπειρίες και νέα ερεθίσματα.
Ποιά είναι η θέση της Ισμήνης στα τεκταινόμενα του έργου;
Η Ισμήνη είναι, κατά την άποψή μου, ο χαρακτήρας, που προσπαθεί να ανατρέψει τα τραγικά επακόλουθα αυτού του οικογενειακού μίσους. Αυτό το κάνει υποσυνείδητα, ορμώμενη από την αγάπη της για τη ζωή, την οικογένεια και την πόλη. Η ακλόνητη πίστη της σε αυτούς τους θεσμούς την κάνει να θαυμάζει τον Ετεοκλή, μόνο και μόνο επειδή αυτός διοικεί την “ιερή” της πόλη. Γι’ αυτό και τον στηρίζει μέχρι τέλους σε αυτήν τη μάχη, καθώς θεωρεί πως ο Πολυνείκης προδίδει την πόλη τους, φέρνοντας τον στρατό σε αυτήν. Παρόλα αυτά, αν είχε τη δυνατότητα, θα ήθελε να σωθεί και αυτός, εφόσον ο θάνατος του Πολυνείκη ισοδυναμεί με το τραγικό τέλος της Αντιγόνης, την οποία η ίδια λατρεύει. Η δυναμική στάση ζωής της συνοψίζεται μέσα από μία φράση, που λέει στην Αντιγόνη, στην προσπάθειά της να την πείσει να λογικευτεί: «οι ζωντανοί με τους ζωντανούς και οι νεκροί με τους νεκρούς». Τι νόημα θα έχει να σωθεί η πόλη, όταν όλοι όσοι αγαπά θα έχουν πεθάνει;
Τι αισθάνεστε για την «τραγωδία» της σημερινής Ελλάδας;
Είμαι σοκαρισμένη με αυτή την καθημερινότητα που ζούμε, όπως όλοι. Δεν ξέρω αν νιώθω έτσι, επειδή μεγάλωσα σε μία εποχή, που μας έδινε την αίσθηση ότι όλα είναι στο χέρι μας, και τώρα, ξαφνικά, αυτό έπαψε να ισχύει ή αν απλώς με σοκάρει η διαπίστωση ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται με έναν κυνικό τρόπο. Πώς είναι δυνατόν ο άταφος νεκρός της αρχαίας τραγωδίας να γίνεται λ.χ. πραγματικότητα στην Τουρκία του σήμερα; Από την άλλη, αγαπώ τη ζωή, όπως και η Ισμήνη, και αυτό το στοιχείο με βοηθά να μην απογοητεύομαι. Η προσπάθεια να μην ακολουθήσει κανείς τον δρόμο της απογοήτευσης είναι πολύ σημαντική.
Τί σας κάνει να χάνετε το χιούμορ σας;
Οι θλιβερές ειδήσεις, η μικροπρέπεια των ανθρώπων και τα προσποιητά αισθήματα.
Και τι σας κάνει να το ξαναβρίσκετε;
Η γενναιοδωρία των ανθρώπων, η προσφορά χωρίς αντάλλαγμα, η ευγένεια, η ευθύτητα.
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας, σκηνοθεσία: Τσέζαρις Γκραουζίνις, σκηνικά - κοστούμια: Κένυ ΜακΛέλαν, μουσική: Δημήτρης Θεοχάρης, χορογραφία - κίνηση: Έντι Λάμε, φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος, βοηθός σκηνοθέτη: Αθηνά Σαμαρτζίδου, οργάνωση παραγωγής: Αθανασία Ανδρώνη. Διανομή: Γιάννης Στάνκογλου, Χρίστος Στυλιανού, Γιώργος Καύκας, Αλέξανδρος Τσακίρης, Νάντια Κοντογεώργη, Ιώβη Φραγκάτου. Χορός: Λουκία Βασιλείου, Δημήτρης Δρόσος, Δάφνη Κιουρκτσόγλου, Χρήστος Μαστρογιαννίδης, Κλειώ - Δανάη Οθωναίου, Βασίλης Παπαγεωργίου, Σταυριάννα Παπαδάκη, Γρηγόρης Παπαδόπουλος, Αλεξία Σαπρανίδου, Εύη Σαρμή, Πολυξένη Σπυροπούλου, Γιώργος Σφυρίδης, Ευανθία Σωφρονίδου, Κωνσταντίνος Χατζησάββας.
Πρόγραμμα περιοδείας
Αύγουστος
31: Ελευσίνα, Παλαιό Ελαιουργείο (Φεστιβάλ «Aισχύλεια 2016»)
Σεπτέμβριος
2: Πετρούπολη, Θέατρο Πέτρας (Διεθνές Φεστιβάλ Πέτρας)
5: Βύρωνας, Θέατρο Βράχων «Μελίνα Μερκούρη» (Φεστιβάλ «Στη σκιά των βράχων»)
7: Νίκαια, Κατράκειο Θέατρο
9: Νέα Σμύρνη, Άλσος Νέας Σμύρνης
12: Ηρώδειο
16, 17 και 18: Θεσσαλονίκη, Βασιλικό Θέατρο
Πληροφορίες
Τιμές εισιτηρίων περιοδείας: προπώληση μέσω ηλεκτρονικής κράτησης (έως και 15 ημέρες πριν από την παράσταση): 10 ευρώ, προπώληση: 12 ευρώ, κανονικό: 15 ευρώ, φοιτητικό - άνω των 65 - ομαδικό: 10 ευρώ, σπουδαστές που εμπίπτουν στο πλαίσιο του Σύμφωνου Συνεργασίας που υπέγραψε το ΚΘΒΕ με το Υπουργείο Παιδείας: 8 ευρώ, ΑΜΕΑ και οι συνοδοί τους: 8 ευρώ. Ηλεκτρονική προπώληση: viva.gr.