Επικαλούμενη ιδανικά - μέσα από τον αινιγματικό της τίτλο - τον μυστικιστικό χαρακτήρα του εορτασμού της ζωής και του θανάτου των Ελευσίνιων Μυστηρίων, η site specific εγκατάσταση της Ελένης Πανουκλιά, «Ό,τι φωτεινό έχει να πει, θα πρέπει να μείνει εικασία», εγκαινιάζεται στο Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας, το Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου, στις 9 το βράδυ.
Επικαλούμενη ιδανικά - μέσα από τον αινιγματικό της τίτλο - τον μυστικιστικό χαρακτήρα του εορτασμού της ζωής και του θανάτου των Ελευσίνιων Μυστηρίων, η site specific εγκατάσταση της Ελένης Πανουκλιά, «Ό,τι φωτεινό έχει να πει, θα πρέπει να μείνει εικασία», εγκαινιάζεται στο Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας, το Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου, στις 9 το βράδυ.
Σε επιμέλεια της Καλλιόπης Μηνιουδάκη, η έκθεση πραγματοποιείται στο πλαίσιο των Αισχυλείων 2016 και θα διαρκέσει έως τις 15 Νοεμβρίου.
Μία αντιστικτικά δομημένη εμπειρία σκότους
Καταλαμβάνοντας επιλεγμένους εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους του συμπλέγματος εγκαταλειμμένων βιομηχανικών μονάδων, γνωστού σήμερα ως το Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας, η πολυμεσική παρέμβαση της Ελένης Πανουκλιά είναι σχεδιασμένη για να βιώνεται υπό το φως της νύχτας, ώστε να μετατρέπει τα βιομηχανικά ερείπια σε ένα υποβλητικό ηχοτοπίο από δύσβατα μονοπάτια και δυσπρόσιτα άβατα, σε ένα εναντιόδρομο αλληγορικό «σύνολο», βυθισμένο στο σκοτάδι.
Με αρχή και τέλος την πίσω αυλή του ρημαγμένου εργοστασίου, η εγκατάσταση αποτελείται από δύο περιβάλλοντα, τα οποία επικοινωνούν κυκλικά και απαιτούν ξεχωριστή - τόσο συλλογική, όσο και ατομική - εξερεύνηση, προκειμένου να ολοκληρωθεί το έργο και να ενεργοποιηθεί ο διάλογος μεταξύ φωτός και σκοταδιού, που αποτελεί τη βάση του αινίγματός του.
Το έργο υποβάλλει τον θεατή σε μία αντιστικτικά δομημένη εμπειρία σκότους, συνδυάζοντας ένα άναρχο παλλόμενο τοπίο ηχηρού εγκλεισμού με μία μοναχική τελετουργική διαδρομή, μέσα από τη σιωπή ενός μακρόστενου κτηρίου, όπου ένα διαδραστικό event αναμένει τον κάθε θεατή. Μαζί, τα δύο αυτά περιβάλλοντα επιδιώκουν τη συγκινησιακή επίτευξη επίκαιρα σημαντικών και διαχρονικά υπαρξιακών συνειδητοποιήσεων, μέσα από διαφορετικούς σωματικούς και στοχαστικούς διαφωτισμούς ή, ακόμα καλύτερα, μέσα από «αποκαλύψεις» της ολότητας της ύπαρξης στο σκοτάδι.
Η εγκατάσταση έχει διαμορφωθεί διαλεκτικά, συνομιλώντας τόσο με την ερειπιώδη μορφολογία του Ελαιουργείου, όσο και την πολυσημία της ίδιας της Ελευσίνας. Ως ένας μάλλον ελπιδοφόρος εικαστικός στοχασμός πάνω στην κρυμμένη «παλίντροπο» αρμονία του κόσμου, ανταποκρίνεται, επίσης, στο εφιαλτικό σκοτάδι και στον άτακτο σπαραγμό, που διέπουν τη ζωή στην Ελλάδα της κρίσης, αλλά και στα ευρύτερα κοινωνικοπολιτικά, περιβαλλοντικά, πολιτισμικά και ατομικά συμπτώματα της παρακμής του δυτικού πολιτισμού, κατά το σημερινό στάδιο του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού και της υπερτροφίας της κοινωνίας του θεάματος.
Επιπλέον, διευρύνει τους καλλιτεχνικούς και διεπιστημονικούς προβληματισμούς της Ελένης Πανουκλιά, υπό το πρίσμα του Ηράκλειτου και, ιδιαίτερα, της θεωρίας του περί αρμονίας των αντιθέτων και της διαλεκτικής προσέγγισης της κρυμμένης αλήθειας του συμπαντικού λόγου που διακρίνει τη σκέψη του.
Απομυθοποιητική μύηση στην ολότητα του «είναι»
Το έργο ενορχηστρώνει αφυπνιστικές πολυαισθητηριακές αναζητήσεις του ορατού, του αόρατου και του ανέλπιστου. Αν έχει κάτι «φωτεινό να πει», όπως υπαινίσσεται και στον τίτλο με ηρακλείτεια ασάφεια, αλλά και οπτιμιστική δεκτικότητα, εναπόκειται στον θεατή να το ανασύρει από το σκοτάδι των ιστορικών στιγμών και της δυτικής σκέψης, καθώς και του ίδιου του έργου.
Απευθυνόμενη, ωστόσο, στους επισκέπτες, τόσο σε ατομικό, όσο και σε συλλογικό επίπεδο, ως ενσώματα, σκεπτόμενα και αναπόφευκτα πολιτικά «κομμάτια» ενός τραγικά αντιφατικού, αλλά συνάμα σοφού συνόλου, η καλλιτέχνις φαίνεται να υποκινεί μια απομυθοποιητική μύηση στην ολότητα του «είναι», ως τη δική της δραστική κοσμοπολιτική - ως μέσο «διαφωτισμού» για την αυτογνωσιακή έξοδο του ανθρώπου από το ατομικιστικό και υλιστικό αδιέξοδο του σημερινού πολιτισμού - που εγείρει το καίριο ερώτημα της αλληλένδετης ατομικής και συλλογικής ευθύνης για το μέλλον της ανθρωπότητας, της δημοκρατίας και του πλανήτη.
Θέτοντας ερωτήματα για την αντίληψη του αισθητού κόσμου
Με φιλοσοφικό, πολιτικό και έντονα ψυχολογικό στοχασμό, η εικαστικός Ελένη Πανουκλιά δημιουργεί, κυρίως, εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας, συχνά με χρήση πολυμέσων, για συγκεκριμένους χώρους, καθώς επίσης και σχέδια μεγάλης, αλλά και μικρότερης διάστασης. Κοινό χαρακτηριστικό των έργων της είναι οι δυσδιάκριτες δομές (διάμεσοι), που αναπτύσσονται στον κενό χώρο μεταξύ ορατών, άμεσα αντιληπτών στοιχείων. Με αυτό τον τρόπο, δημιουργεί καινούρια περιβάλλοντα, όπου αφομοιώνονται νέα δεδομένα. Μέσα από τον εμπλουτισμό αυτό, θέτει επιπλέον ερωτήματα για την αντίληψη του αισθητού κόσμου.
Συντελεστές
Σχεδιασμός ήχου: Coti K., υπεύθυνη παραγωγής - σύμβουλος σχεδιασμού: Γεωργία Βουδούρη, σχεδιασμός φωτισμού: Κατερίνα Μαραγκουδάκη, φωτογραφία: Βασίλης Ξενιάς.
Πληροφορίες
Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας: Ελευσίνα Αττικής. Ώρες λειτουργίας έκθεσης: καθημερινά: 20:00 - 24:00.
naftemporiki.gr