Η παγκοσμιοποίηση μετρά αντίστροφα;

Από την έντυπη έκδοση

Της Νατάσας Στασινού
[email protected]

Τι ήταν αυτό που οδήγησε τους Βρετανούς στην έξοδο; «Ο φθόνος και ο απομονωτισμός» ήταν η απάντηση που έδωσε σε πρόσφατο άρθρο του ο Στίβεν Χόκινγκ, για να προειδοποιήσει: «Εάν αυτές οι δυνάμεις ενισχυθούν περαιτέρω, δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος για τις προοπτικές του ανθρώπινου είδους». Η αλήθεια είναι ότι η κατεύθυνση που φαίνεται να παίρνουν τα πράγματα και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού δεν επιτρέπει ιδίαιτερη αισιοδοξία. 

Εάν στον φθόνο προσθέσουμε τον φόβο και την ανασφάλεια, η απάντηση του διεθνώς αναγνωρισμένου θεωρητικού φυσικού θα μπορούσε να καλύπτει και άλλα ερωτήματα: «Τι έχει δώσει τέτοια ώθηση στην ακροδεξιά ανά την Ευρώπη;» ή «Πού οφείλειται η απήχηση του Ντόναλντ Τραμπ;». 

Σε ένα περιβάλλον πολλαπλών προκλήσεων, από την επίμονη οικονομική έως την προσφυγική κρίση και από την αυξανόμενη απειλή της τρομοκρατίας έως την κλιματική αλλαγή, οι ψύχραιμες φωνές επισημαίνουν την ανάγκη ενότητας και συνεργασίας. Αναγνωρίζουν ότι τόσο μεγάλα προβλήματα δεν μπορεί να τα λύσει μόνη μία χώρα, ούτε καν μόνη μία ήπειρος. 

Καθώς όμως οι φωνές σπανίως γίνονται πράξεις, η ρητορική που βρίσκεται στο απέναντι άκρο κερδίζει έδαφος. Πείθουν όσοι υπόσχονται νέα τείχη, πραγματικά και οικονομικά, όσοι δεσμεύονται να θωρακίσουν τις χώρες τους απέναντι σε κάθε εχθρό, αληθινό ή κατασκευασμένο, όσοι έχουν ως στόχο να κλείσουν τις οικονομίες και τις κοινωνίες τους σε αποστειρωμένη γυάλα. «Η αμερικανοποίηση όχι η παγκοσμιοποίση θα είναι στο εξής το δόγμα μας» είχε πει χαρακτηριστικά ο Ντόναλντ Τραμπ, δίνοντας το στίγμα. 

Η νέα ιδεολογική αντιπαράθεση, οι εκλογικές μάχες στις αναπτυγμένες οικονομίες δεν έχουν πια να κάνουν με τον παραδοσιακό διαχωρισμό Αριστεράς - Δεξιάς, αλλά με το «κλειστό έναντι του ανοιχτού» σχολίαζε προ ημερών ο «Economist». Οι κάλπες του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ, εκείνες του 2017 σε Γαλλία, Γερμανία και άλλες χώρες, θα μας πουν πιθανότατα ποιος από τους δύο κόσμους θα επικρατήσει.