Εισαγωγή στο καλοκαίρι με όλα τα μέτωπα ανοιχτά

Από την έντυπη έκδοση

Του Α. Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]

Έτσι που το θέλησε η πορεία των πραγμάτων, μετά και τη διατάραξη του Brexit που δεν λέει να απορροφηθεί (αλλά που κυρίως πάει να αποδειχθεί πολιτική, πολιτικότατη: στη Μεγ. Βρετανία παραιτούνται και οι ηττημένοι του δημοψηφίσματος, Κάμερον, μάλλον και Κόρμπιν, αλλά και οι νικητές, Μπόρις Τζόνσον/Νάιτζαλ Φάρατζ. Στην «Ευρώπη» δεν ξέρουν πώς να το χειριστούν και σκούζουν), στην Ελλάδα φαίνεται πως θα φύγουμε για καλοκαίρι με όλα τα μέτωπα ανοιχτά. Όλα τα πολιτικά μέτωπα, εννοείται: η δεύτερη αξιολόγηση του μνημονίου-3 έχει περίπου καταχωθεί κι ας καλούν όλοι σε επίσπευση.

Πολιτικό μέτωπο η υπόθεση του εκλογικού νόμου, με όσα υπόσχεται/απειλεί. Ακόμη πιο πολιτικό η Εξεταστική για τα πεπραγμένα Βαρουφάκη το 2015, τέτοιον καιρό. Ομως...

..Όμως η υπερενασχόληση με το Brexit, τα αίτια της απορριπτικής βρετανικής ψήφου και οι συνέπειες της απόφασης αποχώρησης από την Ε.Ε. έχουν απομακρύνει από την πρώτη γραμμή της δημόσιας προσοχής άλλες ευρωεξελίξεις. Πολύ σημαντικές, πάντως, αμεσότερα σημαντικές καθώς η αρχική δήθεν αγριωπή απαίτηση των «Ευρωπαίων» να ξεκαθαρίσει το Λονδίνο -άμεσα τη θέση του, «να αδειάζει τη γωνιά!» με μια λέξη- άρχισε να συμμαζεύεται. Η υλοποίηση του Brexit θα πάρει τον χρόνο της. Θα ακολουθήσει τις διαδικασίες που υπάρχουν. Θα σεβαστεί το πολιτικό βάρος που -ούτως ή άλλως- έχει.

Πολύ πιο άμεση είναι όμως η επίπτωση απ’ εκείνο που ήδη βρίσκεται εν εξελίξει στην Ιταλία. Όπου ευθέως η Γερμανία αρνήθηκε στην κυβέρνηση του Ματέο Ρέντσι την ευχέρεια να διασώσει με δημόσιους πόρους τις ρημαγμένες απο τα «κόκκινα» δάνεια τράπεζές της. Η Ιταλία έχει κάπου 17% των δανείων της μη εξυπηρετούμενα, συνολικά στα 360 δισ. ευρώ! Ενώ δε μέχρι πριν από κάποιους μήνες, η ανάγκη σωστικής παρέμβασης για τις ιΙταλικές συστημικές αναφερόταν στα 5-10 δισ. ευρώ, τώρα πρόκειται για 40 δισ..

Το Βερολίνο θύμισε στον Ιταλό πρωθυπουργό ότι το σημερινό καθεστώς διάσωσης των τραπεζών της Ευρωζώνης προβλέπει bail-in, δηλαδή συνευθύνη πρώτα μετόχων, ύστερα ομολογιούχων και εντέλει καταθετών. Εδώ, όμως, μπαίνει στην μέση μια ιταλική ιδιαιτερότητα: στην Ιταλία, λόγω χαμηλών επιτοκίων, πολλοί μικρομεσαίοι αποταμιευτές έχουν τοποθετηθεί σε τραπεζικά ομόλογα - κάπου 190 δισ. από τέτοια προϊόντα είναι στα χέρια κοινών ανθρώπων. Μόλις το 2015, 100.000 επενδυτές σε μικρότερες ιταλικές τράπεζες που βρέθηκαν στον τοίχο έχασανπολλά. Ενας μάλιστα συνταξιούχος αυτοκτόνησε, αφού έχασε 110.000 ευρώ -όλες τις αποταμιεύσεις μιας ζωής- και έγινε μεγάλο θέμα στα μίντια.

Αν, λοιπόν, το πράγμα φθάσει σε bail-in, θα αφορά εκατομμύρια καθημερινών Ιταλών. Όχι καλή ιδέα, για μια Ιταλία που τον Σεπτέμβριο έχει προγραμματισμένο δημοψήφισμα (για θεσμικά θέματα και για τον εκλογικό νόμο: όμως πάντα στα δημοψηφίσματα ο κόσμος δεν απαντά στην ερώτηση που του θέτουν, αλλά σ’ εκείνην που ο ίδιος θέλει!). Και το επιχείρημα των Ιταλών προς τις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές, ότι εδώ στην ουσία πρόκειται για καταθέσεις, όχι για χαρτοφυλάκια «μεγάλων», βρίσκει απέναντι το αντεπιχείρημα: «Μα και οι γιαγιάδες και οι χήρες μπορεί να έχουν ακόμη και σε τραπεζικές μετοχές τοποθετημένα λεφτά». (Εδώ, λίγη πικρή ιστορία: η υπόθεση της ευρωπαϊκής καθιέρωσης του bail-in ξεκίνησε με τη διάσωση της ολλανδικής SNS Reaal, το 2013, επί υπουργίας Ντέισελμπλουμ - οπότε και κλήθηκαν να συνεισφέρουν οι εκεί ομολογιούχοι).

Εν τω μεταξύ, πάλι στον Νότο της Ευρώπης, μόλις που δόθηκαν 15 ακόμη μέρες προθεσμία σε Ισπανία και Πορτογαλία προκειμένου να ευθυγραμμισθούν με τους άκαμπτους κανόνες των δημοσιονομικών ελλειμμάτων (η Μαδρίτη βρίσκεται στο -5,1% του ΑΕΠ, χειρότερα και από το συμφωνημένο -4,2%, καθ’ οδόν προς το ιερό -3% η Λισσαβώνα ήταν στο -4,4% του ΑΕΠ, με συμφωνημένο στόχο -3%). Αρχικά, πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν να δώσει ακόμη ένα 12μηνο για συμμόρφωση.

Όμως το Βερολίνο (δηλαδή ο φίλος μας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, αν και για την Ιβηρική ο αντικαγκελάριος Ζίγκμαρ Γκάμπριελ εισηγείτο πάλι μετριοπάθεια) επιμένει προς τις Βρυξέλλες ότι πρέπει να επιβληθούν κυρώσεις. Να χάσουν οι δύο χώρες κονδύλια από τα διαρθρωτικά ταμεία π.χ. ή θα χρεωθούν πρόστιμο. Τώρα, με την Ισπανία να βρίσκεται στο νέο της μετεκλογικό αδιέξοδο, με τη δε Πορτογαλία με κυβέρνηση μειοψηφίας στα αριστερά, τι σημαίνει αυτό το φλερτ με τη σύγκρουση είναι δύσκολο να το καταλάβει κανείς.

Πάντως, πίσω στα δικά μας: Όσοι θεωρούν ότι η δεύτερη αξιολόγηση θα ‘ναι ευκολότερη υπόθεση, μάλλον, κάτι είδαν στραβά.