«Αρχικά έγινε θρύλος, έπειτα μύθος και σήμερα κατέληξε να θεωρείται εμπορικό όνομα», είπε η συγγραφέας, Χάντεν Χερέρα, η οποία έγραψε την βιογραφία της μεξικανικής ζωγράφου Φρίντα Κάλο (1907-1954).
Το μουσείο σύγχρονης τέχνης στη βρετανική πρωτεύουσα εγκαινιάζει στις 9 Ιουνίου μία σπάνια αναδρομική έκθεση για τη Φρίντα Κάλο, που θα διαρκέσει έως τις 9 Οκτωβρίου. Η αναδρομική πιστεύεται ότι θα προσελκύσει πολλούς επισκέπτες λόγω της προσωπικότητας της ζωγράφου, με τα φρύδια σε σχήμα πουλιού, που έγινε γνωστή στο ευρύ κοινό με την ταινία Φρίντα (2002).
«Πολύς κόσμος ξέρει για τη ζωή της, αλλά λίγοι γνωρίζουν τα έργα της. Η ίδια έκανε ελάχιστες εκθέσεις και ουδέποτε μια τόσο μεγάλη έκθεση στην Ευρώπη», εξηγεί η Εμα Ντέξτερ, από τους διοργανωτές της έκθεσης στο Λονδίνο.
«Γεννήθηκα μαζί με μια επανάσταση. Αυτό ας το μάθουν όλοι. Γεννήθηκα μέσα στη φωτιά. Πρωτοείδα τον κόσμο μέσα στη θέρμη του ξεσηκωμού. Εκείνη η καυτή μέρα θα με κρατάει πάντα μες στην αγκαλιά της. Ως παιδί, εκπυρσοκρότησα. Ως ενήλικος, πυρπολήθηκα. Είμαι χωρίς αμφιβολία παιδί αυτής της επανάστασης και ενός γέρου θεού που λάτρευαν οι πρόγονοί μου.
Ηταν καλοκαίρι. Μετά από λίγο, ο Εμιλιάνο Ζαπάτα, el Gran Insurrecto, θα ξεσήκωνε το Νότο.
Ημουν, λοιπόν, τυχερή». (Φρίντα Κάλο Αυτοπροσωπογραφία μιας γυναίκας, Ρόντα Ζαμί)
Στη ζωή της, η γυναίκα και η ζωγράφος είναι αδιαχώριστες, οδηγούμενες από μια μοίρα που κυριαρχείται από τον πόνο και την αρρώστια. Ο σύντροφός της Ντιέγκο Ριβέρα, έγραψε σχετικά: «Η Φρίντα είναι το μοναδικό παράδειγμα στην ιστορία της τέχνης κάποιου που κατακερμάτισε το στήθος και την καρδιά του για να δείξει τη βιολογική αλήθεια όσων αισθάνεται». «Ζωγράφισα απλώς τη δική μου πραγματικότητα», έλεγε με αφοπλιστική ειλικρίνεια η ίδια.
Η Φρίντα έζησε μια ζωή μικρή σε διάρκεια, μεγάλη σε οδύνες. Στα έξι της προσβλήθηκε από πολιομυελίτιδα και το ένα πόδι της έμεινε κοντύτερο από το άλλο. Στα 18 της, θύμα τροχαίου με λεωφορείο, με σπασμένη τη σπονδυλική στήλη σε τρία σημεία και πολλά κατάγματα στη λεκάνη και στα πόδια. Εκτοτε θα δίνει αγώνα για την υγεία της. Κλινήρης κατά την ανάρρωσή της άρχισε να ζωγραφίζει. Στα 46 τής ακρωτηριάζουν το πόδι.
Το 1928 ξεκινά η σχέση της με τον κατά 20 χρόνια μεγαλύτερό της μεξικανό ζωγράφο και μαρξιστή, Ντιέγκο Ριβέρα. Παντρεύονται το 1929. «Η ένωση μεταξύ ενός ελέφαντα και ενός περιστεριού», έλεγαν με αποδοκιμασία οι οικείοι της.
Η ίδια συνδέεται στενά το 1937 με τον εξόριστο στο Μεξικό, Τρότσκι. Ο Ντιέγκο και η Φρίντα παίρνουν διαζύγιο το 1939 και ξαναπαντρεύονται την επόμενη χρονιά.
Στις αυτοπροσωπογραφίες της «κόρης της μεξικανικής επανάστασης» με τα βαριά κοσμήματα, τις ανθισμένες φούστες της Τιχουάνα, και τα αρρενωπά χαρακτηριστικά, συγχωνεύονται οι προκολομβιανές ρίζες του Μεξικού, η ισπανική εισβολή και ο «λαβύρινθος της μοναξιάς».
Η Τate Modern Gallery διαθέτει στα πωλητήριά της αξεσουάρ εμπνευσμένα από το πολύ αναγνωρίσιμο ενδυματολογικό ύφος της Κάλο. «Το έργο της έχει μια παγκόσμια και σύγχρονη άποψη. Μιλά στους σημερινούς ανθρώπους, κυρίως στις γυναίκες, από τις φεμινιστικές της αντιλήψεις, τις αναφορές της στη συζυγική βία, στην πολιτική, λένε οι διοργανωτές. Σε ένα σύνολο 150 έργων ζωγραφικής που της αποδίδονται, η Τέιτ έχει συγκεντρώσει 87 πίνακες, οι περισσότεροι αυτοπροσωπογραφίες. Ντοκιμαντέρ και ταινίες μεγάλου μήκους για τη Φρίντα, όπως και έργα-σταθμοί του μεξικανικού κινηματογράφου συνοδεύουν την έκθεση.
K.T.