Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τη σημερινή αναθεώρηση των κατευθυντηρίων γραμμών της για την καλύτερη αξιολόγηση των επιπτώσεων των προτάσεων που υποβάλλει, υπογραμμίζει την προσήλωσή της στη δέσμευση που έχει αναλάβει για τη βελτίωση της νομοθεσίας.
Με τις αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές διατηρείται η ολοκληρωμένη προσέγγιση της Επιτροπής για την αξιολόγηση των επιπτώσεων, ενώ παρέχεται σαφέστερη καθοδήγηση σε τομείς που συνδέονται με οικονομικά θέματα και την ανταγωνιστικότητα. Οι αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές προβλέπουν επίσης εξέταση της συμβατότητας με τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Παρέχεται επίσης καθοδήγηση για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το δυνητικό διοικητικό κόστος για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τους δημόσιους φορείς από ενέργειες που αναλαμβάνονται σε επίπεδο ΕΕ. Σύμφωνα με τη νέα προσέγγιση της Επιτροπής για τη βελτίωση της νομοθεσίας, οι αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές διασφαλίζουν ότι οι υπηρεσίες που υποβάλλουν προτάσεις θα λαμβάνουν επίσης υπόψη εναλλακτικές δυνατότητες που δεν περιλαμβάνουν τη χρήση των "κλασσικών" μορφών κανονιστικών ρυθμίσεων. Στο νέο έγγραφο υπογραμμίζεται επίσης ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό να εξασφαλιστεί ότι θα λαμβάνονται πλήρως υπόψη οι αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας.
Όπως δήλωσε ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, «η Επιτροπή είναι αποφασισμένη να μειώσει τις γραφειοκρατικές διαδικασίες και να περιορίσει τις κανονιστικές ρυθμίσεις που δεν είναι απαραίτητες. Με τη σημερινή πρωτοβουλία, η Επιτροπή υλοποιεί ακόμα μία από τις βασικές ενέργειες για τη βελτίωση της νομοθεσίας που είχε υποσχεθεί το Μάρτιο».
Από την πλευρά του ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Γκίντερ Φερχόιγκεν πρόσθεσε: «Με τη βελτίωση της αξιολόγησης των επιπτώσεων θα αυξηθεί η συνεκτικότητα και η ποιότητα ενώ θα υπάρχει μεγαλύτερη αυτοσυγκράτηση όσον αφορά τις εργασίες της Επιτροπής. Θέλουμε να είμαστε σε θέση να εξηγούμε τι σημαίνουν στην πράξη οι προτάσεις μας εξασφαλίζοντας μια υγιή αφετηρία για τους φορείς κατάρτισης της πολιτικής».
Η προσέγγιση της Επιτροπής σχετικά με την αξιολόγηση των επιπτώσεων περιλαμβάνει τα ακόλουθα βασικά σημεία:
1. Ανάλυση του θέματος ή του προβλήματος, των αιτίων που το προκαλούν, των παραγόντων που το επηρεάζουν και κατά πόσο είναι σκόπιμη η αντιμετώπισή του σε επίπεδο ΕΕ (σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας).
2. Προσδιορισμός ορισμένων βασικών στόχων για την αντιμετώπιση του προβλήματος· οι στόχοι αυτοί πρέπει να είναι συνεπείς με τις άλλες πολιτικές και στρατηγικές της ΕΕ, όπως τη βιώσιμη ανάπτυξη και τις στρατηγικές της Λισσαβόνας.
3. Εκτίμηση άλλων εναλλακτικών δυνατοτήτων για την υλοποίηση των στόχων, εξετάζοντας πάντα αν θα ήταν σκόπιμο να μη ληφθεί καμία ενέργεια σε επίπεδο ΕΕ και κατά πόσο υπάρχουν εναλλακτικές προσεγγίσεις χωρίς την προσφυγή σε κανονιστικές ρυθμίσεις.
4. Αξιολόγηση των πιθανών επιπτώσεων των συγκεκριμένων πολιτικών επιλογών, είτε αυτές είναι εκούσιες είτε ακούσιες, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές πτυχές· στην ανάλυση θα πρέπει επίσης να εξετάζεται ο αντίκτυπος εκτός της ΕΕ.
5. Με βάση την ανάλυση των επιπτώσεων, σύγκριση των εναλλακτικών δυνατοτήτων για να διαπιστωθεί εάν είναι δυνατή η ιεράρχησή τους και ο προσδιορισμός της καλύτερης επιλογής.
6. Στις νέες κατευθυντήριες γραμμές προβλέπεται επίσης για πρώτη φορά μια διαδικασία για τη συμπλήρωση έκθεσης αξιολόγησης των επιπτώσεων στις περιπτώσεις εκείνες στις οποίες αποφασίζεται, ενδεχομένως μετά από αξιολόγηση των επιπτώσεων, να μη δοθεί περαιτέρω συνέχεια στην πρόταση.
7. Καθ'όλη τη διαδικασία, πρέπει να υπάρχει στενή συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών της Επιτροπής για να εξασφαλιστεί ότι θα λαμβάνονται υπόψη όλοι οι συναφείς παράγοντες. Η απαίτηση διαβούλευσης με τους ενδιαφερόμενους φορείς εξασφαλίζει επίσης τη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης εικόνας σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις.
Αξιολόγηση των επιπτώσεων απαιτείται σήμερα για σημαντικές νομοθετικές προτάσεις και άλλες προτάσεις διαμόρφωσης πολιτικής που περιλαμβάνονται στο ετήσιο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής. Από το 2003, έχουν συμπληρωθεί 70 περίπου αξιολογήσεις επιπτώσεων. Οι αξιολογήσεις αυτές υπάρχουν στον δικτυακό τόπο Europa: http://europa.eu.int/comm/secretariat_general/impact/index_en.htm .