Κόσμος
Τρίτη, 05 Ιουλίου 2005 19:40

Θεωρίες με βαρύτητα ανά τους αιώνες

Ποιος θα περίμενε ότι ο Ισαάκ Νεύτων (1642 - 1727) που περιγράφεται σαν αργός και απρόσεχτος μαθητής από τον καθηγητή του, θα ανέλυε τους νόμους της κίνησης των σωμάτων και θα παρατηρούσε ότι τα μήλα πέφτουν κάτω από τη μηλιά; Αμέτρητες γενιές ανθρώπων έβλεπαν αντικείμενα να πέφτουν -πέφτοντας ενίοτε και οι ίδιοι- προτού ο Νεύτων βρει μια εξήγηση για το φαινόμενο.

5 Ιουλίου 1687. Ο Ισαάκ Νεύτων εκδίδει το κυριότερο έργο του, τις τρίτομες «Μαθηματικές Αρχές της Φυσικής Φιλοσοφίας», γνωστές και σαν «Philosophiae Naturalis Principia Mathematica», όπου παραθέτει τα τρία αξιώματα της μηχανικής και το νόμο της βαρύτητας.

Σύμφωνα με το νόμο, κάθε σωματίδιο ύλης στο Σύμπαν ελκύει κάθε άλλο σωματίδιο, με μία δύναμη, η οποία είναι ανάλογη με τη μάζα των σωματιδίων και αντιστρόφως ανάλογη με το τετράγωνο της μεταξύ τους απόστασης. Αυτό σημαίνει ότι, αν η μάζα του ενός από τα δύο σώματα διπλασιαστεί, θα διπλασιαστεί επίσης και η δύναμη έλξης μεταξύ τους. Εάν όμως διπλασιαστεί η απόσταση μεταξύ τους, η δύναμη της έλξης μεταξύ τους θα μειωθεί στο 1/4 της προηγούμενης ισχύος της. Η φύση της έλξης αυτής δεν εξηγήθηκε ποτέ, και ο Νεύτων ήταν προσεκτικός στο να αναφέρει απλά και μόνο ότι τα σώματα συμπεριφέρονται σαν να αλληλο-έλκονται με αυτόν τον τρόπο.

Ο Παγκόσμιος Νόμος της Βαρύτητας είχε τεράστια σημασία για τη μετέπειτα εξέλιξη της αστρονομίας. Ο Νεύτων μας έδειξε ότι οι τρεις νόμοι του Κέπλερ για την κίνηση των πλανητών μπορούσαν να προκύψουν με μαθηματικό τρόπο από τη δική του θεωρία, η οποία δεν εξηγούσε μόνο τις κινήσεις των πλανητών, αλλά και πολλά άλλα φαινόμενα όπως οι παλίρροιες και οι ισημερίες (που είχε ανακαλύψει ο Ιππαρχος πριν από 1.800 χρόνια). Η ουράνια μηχανική μελετήθηκε έκτοτε πιο εντατικά και οι κατοπινοί μαθηματικοί σημείωσαν μεγάλες προόδους εφαρμόζοντας τους νόμους του Νεύτωνα.

Μπορεί η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν να ανατρέπει την αντίληψή μας για τη βαρύτητα, για την ακρίβεια να τήν τοποθετεί σε νέα βάση, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις μας βολεύουν οι νόμοι του Νεύτωνα.

Oσον αφορά στις τρεις αρχές της κίνησης, αν ενθυμούμε καλά από τα γυμνασιακά αναγνώσματα, πρόκειται για την αδράνεια (ένα σώμα σε στάση θέλει να παραμείνει σε στάση, και ένα σώμα σε κίνηση θέλει να παραμείνει σε κίνηση, επί ευθείας γραμμής, με σταθερή ταχύτητα, έως ότου κάποια δύναμη ενεργήσει πάνω σε αυτό), την επιτάχυνση (εάν ενεργήσει μία δύναμη πάνω σε ένα σώμα, αυτό επιταχύνεται) και την αντίδραση (σε κάθε δράση μίας δύναμης πάνω σε ένα σώμα, υπάρχει μία ίση και αντίθετη αντίδραση).

Η ιδιοφυία του Νεύτωνα «γέννησε» στα μέσα του 17ου αιώνα και την πρωτοποριακή θεωρία ότι το λευκό ηλιακό φως αποτελείται από πολλά χρώματα. Βέβαια πριν από τον Νεύτωνα κι άλλοι ερευνητές είχαν παρατηρήσει ότι το ηλιακό φως όταν πέρναγε μέσα από διαφανή πρίσματα έδινε διάφορα χρώματα, υπέθεταν όμως ότι το πρίσμα χρωμάτιζε το φως αλλάζοντας κάποιες ιδιότητές του. Μόνο ο Νεύτων έκανε την απλή και μεγαλοφυή σκέψη ότι το πρίσμα χώριζε το φως στα χρώματα που το αποτελούσαν. Κάτι που επιβεβαίωσε πειραματικά, παρεμβάλλοντας δεύτερο πρίσμα τοποθετημένο αντίθετα από το πρώτο στο σημείο στο οποίο βρισκόταν τα χωρισμένα χρώματα.

Λιγότερο γνωστή είναι η ενασχόλησή του με την Αλχημεία http://www.naftemporiki.gr/news/static/05/07/01/1067123.htm και τη Θεολογία, ενώ σε μεγάλη ηλικία ανέλαβε και διοικητής του βρετανικού νομισματοκοπείου.

K.T.