Η αοριστία των μεταρρυθμίσεων

Από την έντυπη έκδοση 

Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]

«Η διακυβέρνηση βασίζεται σε δύο πράγματα: καταπιέζω και εξαπατώ. Το κακό αυτών των φανταχτερών όρων είναι πως ούτε καταπιέζουν ούτε εξαπατούν. Μεθούν, στην καλύτερη περίπτωση, κι αυτό είναι διαφορετικό. Αν μισώ κάτι, αυτό είναι οι μεταρρυθμιστές. Ο μεταρρυθμιστής είναι ένας άνθρωπος που βλέπει τα επιφανειακά δεινά του κόσμου και προτείνει να τα επιδιορθώσει χειροτερεύοντας τα θεμελιώδη».

Έτσι τα βλέπει ο Πεσόα, που θεωρεί ότι «επαναστάτης ή μεταρρυθμιστής - το λάθος είναι το ίδιο. Ανίκανος να ελέγξει ή να αναθεωρήσει την ίδια του τη στάση απέναντι στη ζωή, που είναι τα πάντα, ή τον ίδιο του τον εαυτό, που είναι σχεδόν τα πάντα, προσπαθεί να ξεφύγει θέλοντας ν’ αλλάξει τους άλλους ή τον εξωτερικό κόσμο... Μεταρρυθμίζω είναι δεν επιδέχομαι διόρθωση... Εφόσον τον απασχολεί το κακό και το άδικο στον κόσμο προσπαθεί, φυσικά, να το διορθώσει, πρώτα απ’ όλα σε ό,τι βρίσκεται πιο κοντά του...»

Τ’ άλλα, τα «μεγάλα» είναι κορνίζες, δηλαδή, αν η αξιολόγηση και η διόρθωση δεν αρχίζει από τα «μικρά», τα κοντινά.

Η αλήθεια είναι, βέβαια, ότι η λογοτεχνία είναι κάτι σαν πραγματοποίηση, χωρίς το ελάττωμα της πραγματικότητας.

Τι πραγματικά είναι μεταρρυθμίσεις ή πώς τις αντιλαμβάνονται δεν μπαίνουν στον κόπο να μάς εξηγήσουν οι καλλιτέχνες της πολιτικής. Είναι μεταρρυθμίσεις οι αλλαγές σε ταμειακή βάση, καθώς λεφτά δεν υπάρχουν; Είναι μεταρρύθμιση η παρακολούθηση της εξέλιξης, επιστημονικής ή τεχνολογικής, όπως η μετάβαση από τις χειρόγραφες φορολογικές δηλώσεις στην ηλεκτρονική υποβολή;

Καθώς η έννοια συνδέθηκε στη χώρα με την αρίθμηση φόρων και περικοπών, με άθροισμα απωλειών και πολλαπλασιασμό παραχωρήσεων που φέρνουν προσωρινή ανακούφιση στα μεγέθη, μέχρι την ανατροπή από τα δεδομένα που κινούνται με την ταχύτητα του φωτός, και μόνο στο άκουσμα της λέξης «μεταρρύθμιση» ρυθμίζονται τα νεύρα σε άλλου είδους έργα...