Η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας για το 2016 είναι αφιερωμένη στον Σακχαρώδη Διαβήτη

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας οι υγιεινές διατροφικές συνήθειες, η συστηματική φυσική δραστηριότητα και η διατήρηση φυσιολογικού βάρους προλαμβάνουν ή καθυστερούν την εκδήλωση του Διαβήτη τύπου 2. Στοιχεία σχετικά με την υγεία, το σωματικό βάρος, τις διατροφικές συνήθειες και τη φυσική δραστηριότητα των εφήβων καταγράφονται στην «Έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων μαθητών» (Έρευνα HBSC/WHO, www.hbsc.org).

Η Έρευνα διεξάγεται στο πλαίσιο του διεθνούς προγράμματος «Health Behaviour in School-aged Children» υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, και επαναλαμβάνεται ανά τετραετία σε περισσότερες από 40 χώρες παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες για τον τρόπο ζωής των εφήβων και τους κινδύνους που απειλούν την υγεία τους. Οι πληροφορίες αυτές κατευθύνουν τις πολιτικές πρόληψης των κρατών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Στη χώρα μας, τo πρόγραμμα HBSC/WHO πραγματοποιείται από το ΕΠΙΨΥ από το 1998 με την επιστημονική ευθύνη της Ομοτ. Καθηγήτριας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, κας Ά. Κοκκέβη. Στην έρευνα του 2014 συμμετείχε πανελλήνιο αντιπροσωπευτικό δείγμα 4.141 μαθητών εφηβικής ηλικίας (ΣΤ΄ Δημοτικού, Β΄ Γυμνασίου και Α΄ Λυκείου) από 245 σχολικές μονάδες. Οι μαθητές απάντησαν σε ανώνυμο ερωτηματολόγιο που συμπλήρωσαν μέσα στις τάξεις τους. Η έρευνα υλοποιήθηκε χάρη στη μερική οικονομική ενίσχυση από τη UNICEF και στην εθελοντική συμβολή μελών και φοιτητών ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας.

Στην πιο πρόσφατη έρευνα (2014) καταγράφονται κάποια ανησυχητικά στοιχεία για τους εφήβους στην χώρας μας

Σωματικό βάρος

• Ένας στους 4 εφήβους στην χώρα μας (27,2%) είναι υπέρβαρος ή παχύσαρκος, τα αγόρια σε υψηλότερο ποσοστό (33,6%) από τα κορίτσια (20,9%). Διαχρονικά, από το 2002 στο 2014, αυξάνεται σημαντικά το ποσοστό των υπέρβαρων/παχύσαρκων εφήβων από 21,0% σε 27,2%
• Σε πολύ υψηλότερο ποσοστό οι έφηβοι στην Ελλάδα συγκριτικά με τους εφήβους σε 42 χώρες συνολικά (19,5%) είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, κατατάσσοντας τη χώρα μας στην 4η υψηλότερη θέση. Η διαφορά αυτή καταγράφεται τόσο στα δύο φύλα όσο και στις 3 ηλικίες, είναι ωστόσο εντονότερη μεταξύ των αγοριών και μεταξύ των 11χρονων, όπου η Ελλάδα έχει το 2ο υψηλότερο ποσοστό (33,6% έναντι 22,3% για το μέσο όρο των 11χρονων στο πρόγραμμα HBSC). Σε αντίθεση με την πλειονότητα (3/4) των χωρών, στην Ελλάδα δεν παρατηρείται σημαντική συσχέτιση της παχυσαρκίας με την οικονομική κατάσταση της οικογένειας

Λήψη πρωινού

• Και τις 5 ημέρες του σχολείου λαμβάνουν πρωινό οι μισοί μαθητές (51,8%), σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό τα αγόρια από ό,τι τα κορίτσια και οι 11χρονοι σε σχέση με τους μεγαλύτερους. Αντίθετα, 1 στους 4 εφήβους (23,9%) παραλείπει το πρωινό και τις 5 μέρες του σχολείου. Από το 2002 στο 2014 αυξάνεται το ποσοστό εφήβων στην χώρα μας που λαμβάνουν πρωινό από 43,0% σε 51,8%.
• Σε πολύ χαμηλότερο ποσοστό (51,8%) οι έφηβοι στην Ελλάδα συγκριτικά με το πρόγραμμα HBSC συνολικά (62,2%) απαντούν ότι λαμβάνουν πρωινό καθημερινά, τις ημέρες του σχολείου. H διαφορά αυτή παρατηρείται και στα δύο φύλα όσο και στις τρεις ηλικιακές ομάδες, ωστόσο είναι μικρότερη στην ηλικία των 15 ετών. Μεταξύ των 11- και 13-χρονων, η Ελλάδα καταλαμβάνει την 5η χαμηλότερη θέση ανάμεσα στις 42 χώρες του προγράμματος HBSC

Διατροφικές συνήθειες

Φρούτα και λαχανικά

• Μόλις 1 στους 3 (32,7%) εφήβους στην χώρα μας καταναλώνει φρούτα καθημερινά. Τα αγόρια αναφέρουν καθημερινή κατανάλωση φρούτων σε χαμηλότερο ποσοστό από τα κορίτσια (30,6% και 34,7%, αντίστοιχα). Σε χαμηλότερο ποσοστό (32,7%) οι έφηβοι στην Ελλάδα συγκριτικά με τους εφήβους στο πρόγραμμα HBSC συνολικά (37,6%) απαντούν ότι καταναλώνουν φρούτα καθημερινά. Η διαφορά αυτή είναι ορατή και στα δύο φύλα και στις τρεις ηλικίες, και είναι εντονότερη στα 15χρονα κορίτσια, όπου η Ελλάδα έχει το 3ο χαμηλότερο ποσοστό.
• Μόλις 1 στους 3 (34,1%) εφήβους στην χώρα μας καταναλώνει λαχανικά καθημερινά. Τα αγόρια αναφέρουν καθημερινή κατανάλωση λαχανικών σε χαμηλότερο ποσοστό από τα κορίτσια (30,4% και 37,7%, αντίστοιχα). Σε ελαφρώς χαμηλότερο ποσοστό (34,1%) οι έφηβοι στην Ελλάδα συγκριτικά με τους εφήβους στο πρόγραμμα HBSC συνολικά (36,0%) απαντούν ότι καταναλώνουν λαχανικά καθημερινά, τόσο στα δύο φύλα όσο και στις τρεις ηλικίες. Από το 2006 (31,8%) έως το 2014 (34,1%) το ποσοστό των εφήβων που καταναλώνουν λαχανικά καθημερινά παραμένει σταθερό.

Γλυκά και αναψυκτικά

• Στα θετικά στοιχεία που προκύπτουν από την έρευνα είναι ότι μόνο ένας στους 7 (15,2%) εφήβους στην χώρα μας αναφέρουν καθημερινή κατανάλωση γλυκών με το αντίστοιχο ποσοστό να καταγράφει μείωση από το 2006 (21,3%) στο 2014 (15,2%). Μάλιστα, σε πολύ χαμηλότερο ποσοστό (15,2%) οι έφηβοι στην Ελλάδα συγκριτικά με τους εφήβους στο πρόγραμμα HBSC συνολικά (25,5%) απαντούν ότι καταναλώνουν γλυκά σε καθημερινή βάση. Η διαφορά αυτή καταγράφεται και στα δύο φύλα, και στις τρεις ηλικιακές ομάδες – εντονότερη στους 11χρονους. Η Ελλάδα βρίσκεται στις 10 από τις 42 χώρες/περιοχές του προγράμματος με τα χαμηλότερα ποσοστά κατανάλωσης γλυκών.
• Αντίστοιχα, ένας στους 20 εφήβους (4,7%) στην Ελλάδα αναφέρει καθημερινή κατανάλωση αναψυκτικών. Διαχρονικά, από το 2002 στο 2014, το ποσοστό εφήβων στην χώρα μας που καταναλώνουν καθημερινά αναψυκτικά μειώνεται σημαντικά από 18,3% σε 4,7%. Το αντίστοιχο ποσοστό είναι υποτετραπλάσιο στην Ελλάδα συγκριτικά με τον Μέσο Όρο των 42 χωρών (18,8%) με την Ελλάδα βρίσκεται στην 3η χαμηλότερη θέση κατανάλωσης αναψυκτικών, ανάμεσα στις 42 χώρες του προγράμματος HBSC.

Φυσική δραστηριότητα

• Ένας στους 7 μαθητές στην χώρα μας (13,5%) αναφέρει καθημερινή φυσική δραστηριότητα, τα κορίτσια σε υποδιπλάσιο ποσοστό συγκριτικά με τα αγόρια (8,8% και 18,2%, αντίστοιχα). Με την ηλικία μειώνεται το ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν καθημερινή φυσική δραστηριότητα από 15,7% στην ηλικία των 11 ετών σε 10,9% στα 15. Διαχρονικά, από το 2002 στο 2014, το ποσοστό εφήβων στην χώρα μας που αναφέρουν καθημερινή φυσική δραστηριότητα μειώνεται σημαντικά από 18,1% σε 13,5%.
• Στο 4^ο χαμηλότερο ποσοστό (13,4%) οι έφηβοι στην Ελλάδα συγκριτικά με τους εφήβους στο πρόγραμμα HBSC (20,1%) αναφέρουν καθημερινή φυσική δραστηριότητα. Επιπλέον, σε ελαφρώς υψηλότερο ποσοστό οι έφηβοι στην Ελλάδα αναφέρουν καθημερινή παρακολούθηση τηλεόρασης για τουλάχιστον 2 ώρες (60,9% και 58,5% για την Ελλάδα και το HBSC, αντίστοιχα).