Σε έξι βασικούς άξονες θα πρέπει να κινηθεί η συνεργασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία, με βάση τις προτάσεις που δημοσιοποίησε η Ευρωπαική Επιτροπή ενόψει της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες.
Σε έξι βασικούς άξονες θα πρέπει να κινηθεί η συνεργασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκια με βάση τις προτάσεις που δημοσιοποίησε η Ευρωπαική Επιτροπή ενόψει της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες.
Οι άξονες, όπως τους ανακοίνωσε η Κομισιόν, είναι οι εξής:
1. Νομικές εγγυήσεις για την επιστροφή όλων των νέων παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο που φθάνουν στα ελληνικά νησιά από την Τουρκία
Η επιστροφή παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο, των οποίων οι αιτήσεις έχουν χαρακτηριστεί απαράδεκτες ή έχουν απορριφθεί - ουσιώδες στοιχείο για να τερματισμό του φαινομένου να πληρώνουν οι μετανάστες τους διακινητές και ταυτόχρονα να θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους - μπορεί να γίνει μόνο με την τήρηση του ευρωπαϊκού και διεθνούς δικαίου, αναφέρει η Επιτροπή. Οι ρυθμίσεις αυτών των επιστροφών, τόσο των ατόμων που χρήζουν όσο και αυτών που δεν χρήζουν διεθνούς προστασίας, πρέπει - κατά την Επιτροπή - να θεωρούνται μόνο ως προσωρινά και έκτακτα μέτρα που έχουν ως στόχο τον τερματισμό των ανθρώπινων δεινών που οφείλονται στις σημερινές σημαντικές ροές μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας.
Όλες οι επιστροφές εξάλλου θα πρέπει, κατά την Επιτροπή, να πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις εγγυήσεις για την προστασία των προσφύγων, οι οποίες προβλέπονται από το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο. Αυτό συνεπάγεται ότι κάθε αίτηση ασύλου θα εξετάζεται εξατομικευμένα, σύμφωνα με σαφείς νομικές και διαδικαστικές παραμέτρους που καθορίζονται στην οδηγία για τις διαδικασίες ασύλου. Δεν τίθεται ζήτημα εφαρμογής μιας γενικευμένης πολιτικής επιστροφών, κάτι που θα ήταν αντίθετο προς τις νομικές απαιτήσεις και τα θεμελιώδη δικαιώματα των αιτούντων άσυλο.
2. Εφαρμογή του προγράμματος επανεγκατάστασης με το σύστημα ένας προς έναν
Η Κομισιόν αναφερει οτι για κάθε Σύρο υπήκοο που επιστρέφει από τα ελληνικά νησιά, ένας άλλος θα επανεγκαθίσταται στην Ε.Ε. απευθείας από την Τουρκία. Για να λειτουργήσει το πρόγραμμα, τα κράτη - μέλη πρέπει να διαθέσουν έναν επαρκή αριθμό θέσεων επανεγκατάστασης. Οι αναληφθείσες δεσμεύσεις που θα χρησιμοποιηθούν για τον σκοπό αυτό θα περιλαμβάνουν τις 18.000 εναπομένουσες θέσεις από τις 22.504 θέσεις του ευρωπαϊκού προγράμματος επανεγκατάστασης, που συμφωνήθηκαν τον Ιούλιο του 2015, και, εφόσον χρειαστεί, τις αδιάθετες 54.000 θέσεις βάσει υφιστάμενων αποφάσεων μετεγκατάστασης.
3. Επίσπευση του χάρτη πορείας για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων
Οι εργασίες για τον χάρτη πορείας για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων με την Τουρκία θα επισπευσθούν - χωρίς αλλαγή των 72 προαπαιτουμένων που πρέπει να επιτύχει η Τουρκία (35 εκ των οποίων έχουν ήδη επιτευχθεί). Για να επιτευχθεί ο στόχος της άρσης της υποχρέωσης θεώρησης έως το τέλος Ιουνίου, η Τουρκία θα πρέπει να εγκρίνει εγκαίρως τα μέτρα που εκκρεμούν. Υπό την προϋπόθεση ότι η Τουρκία θα λάβει τα αναγκαία μέτρα για την εκπλήρωση των υπολοίπων απαιτήσεων, η Επιτροπή θα υποβάλει νομοθετική πρόταση για την άρση της υποχρέωσης θεώρησης για τους Τούρκους πολίτες στα τέλη Απριλίου 2016.
4. Επίσπευση της εκταμίευσης κονδυλίων στο πλαίσιο της Διευκόλυνσης για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία
Τα πρώτα έργα στο πλαίσιο της «Διευκόλυνσης για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία» χρηματοδοτούνται αυτή τη στιγμή, με 55 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση των άμεσων αναγκών των παιδιών των Σύρων στην Τουρκία για την πρόσβασή τους σε επίσημη εκπαίδευση, και με 40 εκατ. ευρώ για ανθρωπιστική βοήθεια μέσω του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος. Το επόμενο βήμα για τη χρηματοδότηση περαιτέρω έργων θα απαιτήσει την ενεργό συνεργασία των τουρκικών αρχών, ώστε η ανάλυση αναγκών να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τα μέσα Απριλίου.
5. Επιτάχυνση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων
Η Κομισιόν και τα κράτη - μέλη καταβάλλουν προσπάθειες για την προώθηση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη προετοιμασίες προκειμένου να σημειωθεί πρόοδος στο άνοιγμα πέντε κεφαλαίων. Στόχος της Επιτροπής είναι να ολοκληρώσει όλα τα σχετικά προπαρασκευαστικά έγγραφα την άνοιξη, ώστε να τα υποβάλει στο Συμβούλιο, με την επιφύλαξη των θέσεων των κρατών μελών και του διαπραγματευτικού πλαισίου.
6. Βελτίωση της ανθρωπιστικής κατάστασης στη Συρία
Όπως έχει ήδη αναφερθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, η Ε.Ε. είναι έτοιμη να συνεργαστεί με την Τουρκία για τη βελτίωση της ανθρωπιστικής κατάστασης στο εσωτερικό της Συρίας, γεγονός που θα επιτρέψει στους πρόσφυγες να ζήσουν σε ασφαλέστερες περιοχές. Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, έχει ιδιαίτερη σημασία οι δεσμεύσεις, τις οποίες ανέλαβε η Διεθνής Ομάδα Στήριξης της Συρίας στις 11-12 Φεβρουαρίου στο Μόναχο, να υλοποιηθούν τάχιστα και πλήρως από όλα τα μέρη.