Ο εννοιολογικός διαχωρισμός μεταξύ προσφύγων και μεταναστών δεν είχε μπει ακόμη στη ζωή μας. Αρχές του 2011 η Ευρώπη συζητούσε για μεταναστευτικό, γράφει η Κατερίνα Τζωρτζινάκη.
Από την έντυπη έκδοση
Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]
Ο εννοιολογικός διαχωρισμός μεταξύ προσφύγων και μεταναστών δεν είχε μπει ακόμη στη ζωή μας. Αρχές του 2011 η Ευρώπη συζητούσε για μεταναστευτικό.
Πρότεινε διάλογο με τις χώρες προέλευσης των χιλιάδων κυνηγών της ελπίδας, αλλά, όταν ο κόμπος έφτανε στο χτένι, υπενθύμιζε ότι η λύση περνά από την εθνική δράση. Δεν ήταν εύκολη η δημιουργία ενός μηχανισμού αλληλεγγύης.
Όταν το έθεσαν οι μεσογειακές χώρες το καλοκαίρι του 2009, ο τότε υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας, νυν άρχων της οικονομίας, «εξεμάνη κι εξεφούρνισε φιρμάνι». «Κανείς δεν βοήθησε τη Γερμανία, όταν χιλιάδες από τις βαλκανικές χώρες αναζήτησαν καταφύγιο στη χώρα μου, για να γλιτώσουν από τον πόλεμο».
Η Γερμανία άλλαξε θέση, κάποιοι λάμπουν διά της απουσίας, πιέζεται πολύ η «ευρυχωρία», κερδίζει έδαφος η αμφιβολία, υπονομεύεται ό,τι έχει απομείνει από αξιοπιστία, ενώ υπάρχει και μια διάσταση που αφορά την αποκαλούμενη «τέταρτη εξουσία».
Στην κάλυψη της προσφυγικής κρίσης, τα ευρωπαϊκά ΜΜΕ, σε γενικές γραμμές, δεν έπεσαν στην παγίδα των στερεοτύπων, της εύκολης καταγγελίας και της δαιμονοποίησης. Σε γενικές γραμμές. Δεν αντιμετώπισαν την κρίση, όπως την ελληνική, σαν μολυσματική ασθένεια.
Απευθύνονταν στη λογική προσπαθώντας να δημιουργήσουν σχέση αιτίας και αποτελέσματος, αλλά και στο συναίσθημα των αποδεκτών. Κάποτε απλουστευτικά, άλλοτε αποσπασματικά, προσεκτικά, όμως, ακόμη κι όταν δεν έλειπαν ψήγματα προβληματισμού.
Πάρτε για παράδειγμα τον γερμανικό Τύπο. Ακόμη και οι ταμπλόιντ μετέφεραν μια συγκρατημένη «εικόνα» (Bild). Ισως, γιατί, όπως ανέφερε στην κορύφωση της ελληνικής κρίσης ο συντάκτης της Handelsblatt, Harald Schumann, τα ΜΜΕ είναι ο καθρέφτης των κοινωνικών σχέσεων εξουσίας που καθορίζονται από την εγχώρια πολιτική και οικονομία.
Το θέμα είναι, όμως, ότι οι αναγνώστες δυσπιστούν, θεωρούν ότι υπάρχουν κρυμμένα μυστικά και ντοκουμέντα, για τα οποία τα ΜΜΕ δεν λένε κουβέντα, σύμφωνα με άρθρο του Spiegel με τον τίτλο «Ψεύτης Τύπος;».
Τι θα γίνει αν μπει στον πειρασμό να δοκιμάσει άλλη προσέγγιση; Στη Γερμανία και αλλού;