Το μεγαλείο της αγάπης ξυπνά θεαματικά στο πρόσωπο μιας αλαβάστρινης ηρωίδας, που έγινε σύμβολο της ανεξάντλητης υπομονής και της αιώνιας αφοσίωσης, προτιμώντας τον θάνατο από μια ζωή χωρίς τον αγαπημένο της.
Το μεγαλείο της αγάπης ξυπνά θεαματικά στο πρόσωπο μιας αλαβάστρινης ηρωίδας, που έγινε σύμβολο της ανεξάντλητης υπομονής και της αιώνιας αφοσίωσης, προτιμώντας τον θάνατο από μια ζωή χωρίς τον αγαπημένο της.
Διάσημο για τις υπέροχες άριες και τη δραματική θεατρικότητά του, το οπερατικό αριστούργημα και πιο αγαπημένο έργο του ίδιου του συνθέτη του, Τζιάκομο Πουτσίνι, η «γιαπωνέζικη τραγωδία» «Μαντάμα Μπαττερφλάι», παρουσιάζεται από την Εθνική Λυρική Σκηνή (ΕΛΣ), σε σκηνοθεσία του Νίκου Σ. Πετρόπουλου και μουσική διεύθυνση των Λουίς Φερνάντο Μαλέιρο και Ηλία Βουδούρη, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, για 6 παραστάσεις, στις 17, 20, 22, 23, 24 και 27 Ιανουαρίου, στις 8 το βράδυ.
Όμως, δεν έρχεται μόνος…
Γραμμένη το 1904, σε ποιητικό κείμενο των Τζουζέπε Τζακόζα και Λουίτζι Ίλλικα, εμπνευσμένο από το ομότιτλο μονόπρακτο θεατρικό έργο (1900) του Αμερικανού Ντέιβιντ Μπελάσκο, το οποίο βασίστηκε σε σύντομο διήγημα (1898) του, επίσης, Αμερικανού Τζων Λούθερ Λονγκ, με αρκετά στοιχεία να πηγάζουν και από το μυθιστόρημα «Μαντάμ Κρυζαντέμ» (1887) του Γάλλου Πιέρ Λοτί, η «Μαντάμα Μπαττερφλάι» αφηγείται τον μοιραίο έρωτα της δεκαπεντάχρονης γκέισας Τσο - Τσο Σαν για τον υποπλοίαρχο του Ναυτικού των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, Μπέντζαμιν Φράνκλιν Πίνκερτον.
Στο Ναγκασάκι των αρχών του 20ού αιώνα, η έφηβη Τσο - Τσο Σαν, διωγμένη και καταραμένη από τους συγγενείς της, επειδή απαρνήθηκε τη θρησκευτική της πίστη, παίρνει τα λιγοστά της υπάρχοντα και το τελετουργικό μαχαίρι, με το οποίο αυτοκτόνησε ο πατέρας της, και παντρεύεται τον αγαπημένο της Πίνκερτον, ο οποίος, λίγο μετά τον γάμο, φεύγει για την πατρίδα του.
Εκείνη τον περιμένει καρτερικά και γεμάτη λαχτάρα, μέχρι που εκείνος επιστρέφει ύστερα από τρία χρόνια απουσίας. Όμως, δεν έρχεται μόνος, αλλά με την Αμερικανίδα σύζυγό του. Τότε, μαθαίνει ότι έχει αποκτήσει έναν γιο από τη Μπαττερφλάι. Εκείνη, βλέποντας τη νέα του σύζυγο, δέχεται να του παραδώσει το παιδί. Το αποχαιρετά και αυτοκτονεί, κάνοντας χαρακίρι.
Με μια καθαρά «δυτική» αντιμετώπιση
Υπογράφοντας τη σκηνοθεσία, τα σκηνικά, τα κοστούμια και τους φωτισμούς αυτής της παραγωγής, ο Νίκος Σ. Πετρόπουλος σημειώνει: «Μελετώντας σε βάθος την όπερα του Πουτσίνι, προκειμένου να σκηνοθετήσω το έργο για την ΕΛΣ, μια σημαντική λεπτομέρεια έγινε απόλυτα σαφής στο μυαλό μου: Η όπερα αυτή δεν θέλει μια “γιαπωνέζικη” προσέγγιση, στο ύφος του Θεάτρου Νο, αλλά μια καθαρά “δυτική” αντιμετώπιση, γιατί το έργο αυτό είναι, ουσιαστικά, η δυτική ματιά σε μια ιστορία, που εκτυλίσσεται στην Ιαπωνία, στις αρχές του 20ού αιώνα. Είναι η ματιά του Πιερ Λοτί και της “Madame Chrysanthème”, του βιβλίου του, πάνω στο οποίο βασίστηκε το λιμπρέτο της όπερας του Πουτσίνι.
Προσπάθησα, λοιπόν, να δώσω το “άρωμα” της γιαπωνέζικης κουλτούρας, χωρίς, απαραίτητα, να την αντιγράψω κατά γράμμα. Το σκηνικό είναι άσπρο και αφαιρετικό, τόσο για να τονίσει την αίσθηση της απλότητας, που έχει η άποψη αυτού του λαού για τη ζωή, όσο και τον επερχόμενο θάνατο της ηρωίδας, μια και το πένθιμο χρώμα στην Ιαπωνία είναι το λευκό.
Η Μπαττερφλάι είναι ένα πλάσμα, θύμα, τόσο της δικής της μοίρας, όσο και του Πίνκερτον, τον οποίο ερωτεύεται και παντρεύεται, χωρίς να μπορεί, ουσιαστικά, να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις αυτού του γάμου. Το σπίτι που χτίζει, για να στεγάσει τον γάμο της, είναι χάρτινο και “ψεύτικο”, είναι σπίτι και φυλακή συγχρόνως, που, στο τέλος της Α΄ Πράξης, κατεβαίνει από τον ουρανό, σαν από μηχανής θεός, που την περικλείει και τη φυλακίζει.
Στις επόμενες Πράξεις, το σπίτι αυτό βρίσκεται, αρχικά, σε έναν λόφο, απομονωμένο από τον υπόλοιπο κόσμο, όπως είναι και η ίδια απομονωμένη από τον κοινωνικό της περίγυρο, τον οποίο, άλλωστε, η ίδια αρνήθηκε για χάρη του Πίνκερτον.
Στην τελευταία, όμως, Πράξη, το σπίτι είναι βυθισμένο κάτω από τον λόφο, με το λιμάνι και την πόλη να φαίνονται από ψηλά, κάτι που συμβολίζει το βύθισμα της ηρωίδας στην απελπισία και στην ιδέα του επερχόμενου θανάτου, τονίζοντας ακόμα πιο έντονα την απομόνωσή της. Με την αυτοκτονία της (κάτι που είναι, ουσιαστικά, εκτός του ιαπωνικού κώδικα τιμής που ακολουθούσαν οι ευγενείς σαμουράι), η σκηνή λούζεται στο κόκκινο φως, που είναι η προσφορά αίματος της Μπαττερφλάι στον Πίνκερτον και η πύλη της λύτρωσής της και της ελευθερίας της από τη φυλακή ενός γάμου, που η ίδια πίστεψε σαν αληθινό».
Ταυτότητα παράστασης
Μουσική διεύθυνση: Λουίς Φερνάντο Μαλέιρο (17, 20, 22, 23/1) - Ηλίας Βουδούρης (24, 27/1), σκηνοθεσία - σκηνικά - κοστούμια - φωτισμοί: Νίκος Σ. Πετρόπουλος, στιλιστική κινησιολογία: Μαρίζα Βινιεράτου, διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος. Ερμηνεύουν: Τσο - Τσο Σαν: Τσέλια Κοστέα (17, 22, 24/1) - Ραφαέλα Αντζελέττι (20, 23, 27/1), Σουτζούκι: Ινές Ζήκου (17, 22, 24/1) - Ελένη Δάβου (20, 23, 27/1), Κέιτ Πίνκερτον: Διαμαντή Κριτσωτάκη (17, 22, 24/1) - Ιωάννα Κοκοβίκα (20, 23, 27/1), M. Φ. Πίνκερτον: Ντάριο Ντι Βιέτρι (17, 22, 24/1) - Δημήτρης Πακσόγλου (20, 23, 27/1), Σάρπλες: Διονύσης Σούρμπης (17, 22, 24/1) - Πέτρος Σαλάτας (20, 23, 27/1), Γκόρο: Άλεξ Τσιλογιάννης, Πρίγκιπας Γιαμαντόρι: Χαράλαμπος Βελισσάριος (17, 22, 24/1) - Φίλιππος Δελλατόλας (20, 23, 27/1), Μπόνζο: Δημήτρης Κασιούμης (17, 22, 24/1) - Πέτρος Μαγουλάς (20, 23, 27/1), Γιακουζιντέ: Γιάννης Σελητσανιώτης (17, 22, 24/1) - Αρκάδιος Ρακόπουλος (20, 23, 27/1), αυτοκρατορικός επίτροπος: Παύλος Σαμψάκης (17, 22, 24/1) - Χρήστος Αμβράζης (20, 23, 27/1), ληξίαρχος: Σωτήρης Κολυδάς (17, 22, 24/1) - Βασίλης Ασημακόπουλος (20, 23, 27/1), μητέρα της Τσο - Τσο Σαν: Ελισαβέτα Κλονόφσκαγια, θεία: Βάγια Κωφού, ξαδέλφη: Αικατερίνη Κρασσά, Ντολόρε: θα ανακοινωθεί. Συμμετέχουν η Ορχήστρα και η Χορωδία της ΕΛΣ.
Πληροφορίες
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών - Αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη»: Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη - Αθήνα, τηλ.: 210 7282000.Τιμές εισιτηρίων: 70, 50, 35, 20, 12 (φοιτητικό - παιδικό) ευρώ. Προπώληση εισιτηρίων: ταμεία Μεγάρου (Δευτέρα - Παρασκευή: 10.00 - 18.00, Σάββατο: 10.00 - 14.00, κατά τις ημέρες των παραστάσεων: Δευτέρα - Παρασκευή: 10.00 - 20.30, Σάββατο: 10.00 - 14.00 και 18.00 - 20.30, Κυριακή: 18.00 - 20.30), ταμεία θεάτρου Ολύμπια: Ακαδημίας 59 - 61, Αθήνα (Τρίτη - Κυριακή: 09.00 - 21.00, Δευτέρα: 09.00 - 16.00), τηλ.: 210 3662100, ομαδικές πωλήσεις: 210 3711342, εκδοτήρια Μεγάρου Μουσικής Αθηνών: Ομήρου 8, τηλ.: 210 7282333 (Δευτέρα - Παρασκευή: 10.00 - 16.00), ηλεκτρονικά: nationalopera.gr και megaron.gr.
naftemporiki.gr