Οι εξελίξεις στην ανοσο-ογκολογία φέρνουν επανάσταση στη θεραπεία του καρκίνου, τα συστήματα υγείας δυσκολεύονται να τις ακολουθήσουν και οι ασθενείς κάνουν έκκληση για περισσότερη ανθρωπιά στη χάραξη πολιτικών υγείας.
Οι εξελίξεις στην ανοσο-ογκολογία φέρνουν επανάσταση στη θεραπεία του καρκίνου, τα συστήματα υγείας δυσκολεύονται να τις ακολουθήσουν και οι ασθενείς κάνουν έκκληση για περισσότερη ανθρωπιά στη χάραξη πολιτικών υγείας.
Η κλινική και η οικονομική διάσταση των σημαντικών καινοτόμων εξελίξεων στην ανοσο-ογκολογία, αλλά και η άποψη των ασθενών που επηρεάζονται από αυτές αναπτύχθηκαν στο συνέδριο της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας. Ο κ. Βασίλης Μπαρμπούνης, MD, PhD, Metropolitan Hospital, ανέπτυξε το θέμα «Ανοσο-ογκολογία: Μια καινοτόμος προσέγγιση στη θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου», αναφέροντας ότι οι πρωτοποριακές εξελίξεις στην ανοσο-ογκολογία αναμένεται να φέρουν σημαντικές αλλαγές στη θεραπεία του καρκίνου εντός της επόμενης δεκαετίας. «Είμαστε πλέον ένα βήμα πιο κοντά στην εκπλήρωση της προσδοκίας μας να νικήσουμε τον καρκίνο» επεσήμανε ο κ. Μπαρμπούνης και συνέχισε. «Περάσαμε από πολλά στάδια για να φτάσουμε στην ενεργητική και την παθητική ανοσοθεραπεία και σήμερα έχουμε πλέον καλύτερη γνώση των επιμέρους μηχανισμών και καλύτερα αποτελέσματα.»
Το καρκινικό κύτταρο προσπαθεί με διάφορους μηχανισμούς να διαφύγει από την ανοσοεπιτήρηση των Τ-λεμφοκυττάρων. Η ενεργοποίηση των Τ-λεμφοκυττάρων επιτυγχάνεται με δύο σήματα, τα οποία δημιουργούν τους ρυθμιστικούς μηχανισμούς (checkpoints) για την ενεργοποίηση ή την αδρανοποίηση των Τ-λεμφοκυττάρων. Καθώς όμως το καρκινικό κύτταρο, προκειμένου να διαφύγει, δεσμεύει με κάποιες ουσίες τα σήματα αυτά αδρανοποιώντας τα Τ-λεμφοκύτταρα, οι ανοσοθεραπείες στοχεύουν με τη σειρά τους να δεσμεύσουν τις ουσίες αυτές ώστε τα Τ-λεμφοκύτταρα να μπορέσουν τελικά να ενεργοποιηθούν. Τα μονοκλωνικά αντισώματα αποτελούν δραστικά φάρμακα εναντίον πολλών νεοπλασμάτων και οι μελέτες δείχνουν ότι έχουν θεαματικά αποτελέσματα όσον αφορά στην αύξηση της συνολικής επιβίωσης των ασθενών, στην ανταπόκριση στη θεραπεία και στη διάρκεια της ανταπόκρισης αυτής.
Αν και στην αρχή της ανοσοθεραπείας, η ανταπόκριση φαίνεται να είναι μικρότερη, ωστόσο στην πορεία οδηγεί σε πιο μακροχρόνια επιβίωση και καλύτερη ποιότητα ζωής, σημείωσε ο κ. Μπαρμπούνης, ενώ όπως είπε, τΤα φάρμακα αυτά είναι βέβαια ακριβά, ωστόσο η επανένταξη των ασθενών στην κοινωνία μειώνει τα έμμεσα κόστη.
Ο κ. Νίκος Μανιαδάκης, Αναπληρωτής Κοσμήτορας, Διευθυντής και Καθηγητής του Τομέα Αρχών Οργάνωσης και Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας της ΕΣΔΥ, στην ομιλία του «Σύγχρονες προσεγγίσεις στην οικονομική αξιολόγηση των καινοτόμων θεραπειών: Η περίπτωση της ανοσο-ογκολογίας», υπογράμμισε πως τα οφέλη από τις εξελίξεις στην ανοσο-ογκολογία είναι σημαντικά, αλλά δημιουργούν και σοβαρές προκλήσεις για την αξιολόγηση τεχνολογίας υγείας και τα συστήματα υγείας. Τα συστήματα υγείας δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τις καταιγιστικές εξελίξεις στην τεχνολογία υγείας και γι’ αυτό χρησιμοποιούν διαδικασίες αξιολόγησης των τεχνολογιών υγείας με βάση διάφορα κριτήρια, όπως η αποτελεσματικότητα, η ασφάλεια, η σχέση κόστους οφέλους κ.ά. Ο καρκίνος εξακολουθεί, ωστόσο, να αποτελεί σημαντική αιτία θανάτου και οικονομικής επιβάρυνσης παγκοσμίως, σημείωσε ο κ. Μανιαδάκης. Η παράταση της επιβίωσης από τις στοχευμένες θεραπείες και τις ανοσοθεραπείες δημιουργεί πρόσθετες προκλήσεις για τα συστήματα υγείας, καθώς απαιτούνται άλλου είδους μοντέλα τιμολόγησης και αποζημίωσης επειδή οι θεραπείες αυτές απευθύνονται σε επιλεγμένους ασθενείς. Η παράταση του προσδόκιμου ζωής με τα νέα φάρμακα είναι εντυπωσιακή, ενώ είναι πολύ θετικό το γεγονός ότι παράλληλα με το προσδόκιμο βελτιώνεται και η ποιότητα ζωής των ασθενών. Ωστόσο, οι μεθοδολογίες αξιολόγησης που διαθέτουμε δεν είναι κατάλληλες για τις νέες θεραπείες λόγω της μεγάλης αλλαγής στις καμπύλες επιβίωσης και απαιτείται αλλαγή των μοντέλων και μεθόδων αξιολόγησης, τόνισε ο ομιλητής.
Τέλος, η κ. Ζωή Γραμματόγλου, Πρόεδρος Δ.Σ. Συλλόγου Καρκινοπαθών – Εθελοντών – Φίλων – Ιατρών «Κ.Ε.Φ.Ι.» Αθηνών, μίλησε για τις «Προκλήσεις στην πρόσβαση των ασθενών στις καινοτόμες αντικαρκινικές θεραπείες», επισημαίνοντας ότι ο καρκίνος δεν είναι μία νόσος που πλήττει μόνο τους ασθενείς αλλά και όλο το περιβάλλον τους. Όπως είπε «είναι τραγικό το γεγονός ότι σήμερα που οι εξελίξεις στην ανοσο-ογκολογία μας έχουν φέρει ένα βήμα πιο κοντά στην ίαση του καρκίνου, το 32% των ασθενών να μην έχει πρόσβαση σε ιατρό, το 28% πρόσβαση στα φάρμακά και το 40% να καθυστερεί να λάβει τη θεραπείας του».