Πόσοι μαθητές έχουν πολύ χαμηλές επιδόσεις στα Μαθηματικά;

Του Στράτου Στρατηγάκη

Πόσοι μαθητές δεν μπορούν να παρακολουθήσουν και να καταλάβουν το μάθημα στο λύκειο;  Δυστυχώς πάρα πολλοί, λέει η εμπειρία μας. Θα δούμε τι λένε και οι αριθμοί και κατά πόσο συμφωνούν με την εμπειρία μας.

Τα μόνα διαθέσιμα στοιχεία που διαθέτουμε για μαθητές λυκείου προέρχονται από το διεθνή διαγωνισμό PISA που διεξάγεται από τον ΟΟΣΑ. Οι πανελλήνιες εξετάσεις, που επίσης αποτελούν μέτρηση αφορούν αποφοίτους λυκείου, όταν πλέον είναι πολύ αργά και δεν μπορεί να γίνει τίποτα. Ο διαγωνισμός PISA επαναλαμβάνεται κάθε τρία χρόνια αρχής γενομένης από το έτος 2000. Τα τελευταία αποτελέσματα που έχουν ανακοινωθεί αφορούν το έτος 2012. Ο διαγωνισμός αφορά σε τρία θέματα: την κατανόηση κειμένου, τις φυσικές επιστήμες και τα μαθηματικά.  Σκοπός είναι να δει κατά πόσο οι μαθητές που ολοκληρώνουν την υποχρεωτική εκπαίδευση (στις περισσότερες χώρες) σε ηλικία δηλαδή 15 ετών μπορούν να ανταποκριθούν στην ενήλικη ζωή. Επιλέγεται ένα τυχαίο δείγμα από σχολεία όλων των τύπων σε κάθε χώρα. Στην Ελλάδα ο διαγωνισμός γίνεται σε μαθητές Α Λυκείου γενικών και τεχνικών λυκείων δημόσιων  και ιδιωτικών. Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται ξεχωριστά για κάθε μία γνωστική ενότητα. Οι μαθητές κατατάσσονται, ανάλογα με τη βαθμολογία τους, σε έξι επίπεδα. Στο επίπεδο 2 κατατάσσονται οι μαθητές που συγκεντρώνουν βαθμολογία κάτω από 420 μονάδες. Η Ελλάδα στον διαγωνισμό του 2012 είχε μέσο όρο στα μαθηματικά 453 μονάδες. Ποσοστό 3,9% των μαθητών μας είχαν επίδοση πάνω από 607 μονάδες, σημείωσαν δηλαδή μεγάλη επιτυχία και κατετάγησαν στο ανώτερο επίπεδο το έκτο. Όμως το 35,69% των μαθητών μας είχε βαθμολογία μικρότερη από 420, κάτω από το επίπεδο 2, δηλαδή στο επίπεδο 1 που είναι το χαμηλότερο από τα 6 επίπεδα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ένας στους τρεις μαθητές δεν έχει καμία επαφή με τα μαθηματικά και, συνεπώς, δεν μπορεί να παρακολουθήσει το μάθημα στο γενικό λύκειο.

Να σημειώσουμε ότι ο διαγωνισμός PISA έχει κατηγορηθεί πολλές φορές ότι δεν διερευνά τις γνώσεις των μαθηματικών που έχουν οι μαθητές, αλλά πώς αυτοί μπορούν να χρησιμοποιήσουν σε προβλήματα καθημερινής ζωής. Πράγματι έτσι είναι. Οι μαθητές μας δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τίποτα από όσα έμαθαν στο σχολείο στην καθημερινή τους ζωή, αλλά δεν μαθαίνουν μαθηματικά ούτε με την ακαδημαϊκή τους έννοια  για δύο βασικά λόγους:

1. Αυτοί που αποφασίζουν για το τι διδάσκεται κάνουν ότι μπορούν για να «ξεκόψουν» τα μαθηματικά από την καθημερινότητα, κρατώντας πεισματικά εκτός ύλης όλη τη λειτουργία, για παράδειγμα, του τραπεζικού συστήματος με καταθέσεις, τόκους, δάνεια, δόσεις δανείων και άλλα. Κρατούν επίσης εκτός ύλης όλα τα τμήματα της ύλης που μπορούν να έχουν επαφή με την πραγματικότητα, όπως η μέτρηση του τριγώνου στην τριγωνομετρία, η στερεομετρία και άλλα, που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην καθημερινότητα του πολίτη.

2. Αυτά που διδάσκονται έχουν θεωρητική προσέγγιση με αποτέλεσμα η διδακτική προσέγγιση να είναι απωθητική και ακατανόητη για μεγάλο πλήθος μαθητών.

Δυστυχώς όσοι διδάσκουμε μαθηματικά σε μαθητές λυκείου γνωρίζουμε ότι το ένα τρίτο των μαθητών του γενικού λυκείου δεν μπορεί να παρακολουθήσει το μάθημα γιατί έχει πολύ βασικές ελλείψεις που εμποδίζουν αυτούς τους μαθητές να καταλάβουν τι συμβαίνει.

Συνεπώς οι αριθμοί που προσδιορίζει η έρευνα PISA είναι πολύ κοντά στην πραγματικότητα. Αυτό δεν δείχνει να συγκινεί το Υπουργείο Παιδείας αφού επί της ουσίας δεν ασχολείται καθόλου με την εκπαίδευση, αλλά απλά και ανεπιτυχώς με τη διεκπεραίωση των τρεχουσών υποθέσεων. Δεν είναι περίεργο ότι κάθε χρόνο από το 2010 αλλάζει ο νόμος για τις μετεγγραφές. Αν κάθε χρόνο ασχολείσαι με το ίδιο θέμα και δεν μπορείς να το λύσεις σε βάθος τουλάχιστον δεκαετίας δεν μπορείς να ασχοληθείς με τα ουσιαστικά θέματα της εκπαίδευσης, που χρονίζουν και χειροτερεύουν κάθε χρόνο το επίπεδο της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Στο επόμενο άρθρο θα ασχοληθούμε με την απόδοση των μαθητών μετρημένη με τα δικά μας κριτήρια, για να φανεί αν με τα στάνταρ του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος έχουμε επιτυχία ή όχι.