Ενα εντελώς νέο ενεργειακό σύστημα στα κράτη-μέλη της Ε.Ε., που θα έχει ως βάση την παραγωγή υδρογόνου, μέσω όμως της χρήσης μόνο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, προτείνουν πέντε ευρωβουλευτές από τις πέντε μεγαλύτερες πολιτικές ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου. Οι ευρωβουλευτές τάσσονται, έτσι, υπέρ της μετάβασης από την οικονομία των ορυκτών καυσίμων σε μια πλήρως ολοκληρωμένη «πράσινη οικονομία» του υδρογόνου ως το 2025.
Αυτή η διακομματική πρωτοβουλία για μια «τρίτη βιομηχανική επανάσταση» που επαγγέλλεται ανόρθωση της ευρωπαϊκής οικονομίας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, στηρίζεται τόσο θεωρητικά όσο και ηθικά από το γνωστό ευρωπαϊστή καθηγητή Τζέρεμι Ρίφκιν.
Κατά τον φιλελεύθερο, λοιπόν, Βιτόριο Πρόντι, τον χριστιανοδημοκράτη Αλέχο Βίνταλ Κουάντρας, τον πράσινο Κλοντ Τουρμές, τον Ουμπέρτο Γκουιντόνι της ενωτικής αριστεράς και τον σοσιαλιστή Τζο Λάινεν, η δραματική άνοδος των τιμών του πετρελαίου, η συνεχής αύξηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, η όξυνση των γεωπολιτικών εντάσεων που οφείλονται στην προσπάθεια να εξασφαλιστεί η πρόσβαση στις πηγές του πετρελαίου και η επικίνδυνη κλιμάκωση του χρέους του τρίτου κόσμου, αναδεικνύουν τη μετάβαση στην οικονομία του υδρογόνου και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ως τη σημαντικότερη πολιτική αποστολή που πρέπει να αναλάβει η Ε.Ε. για τα επόμενα χρόνια.
Η παραγωγή ενέργειας από κυψέλες καυσίμου (μπαταρίες) που θα τροφοδοτούνται με υδρογόνο θα ανοίξει, σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές, το δρόμο για μια τρίτη βιομηχανική επανάσταση, ο αντίκτυπος της οποίας θα είναι τόσο μεγάλος για την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια οικονομία όσο ήταν και η εισαγωγή της ατμομηχανής και του κάρβουνου τον 19ο αιώνα και της μηχανής εσωτερικής καύσης και του πετρελαίου τον 20o.
To μανιφέστο για τη μετάβαση προς μια πράσινη οικονομία
Οι ευρωβουλευτές προτείνουν επίσης την έκδοση ενός πανευρωπαϊκού ομολόγου που θα χρηματοδοτήσει την υποδομή της οικονομίας του υδρογόνου, ώστε να μπουν τα θεμέλια για ένα εντελώς νέο ενεργειακό σύστημα σε όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε. Αλλες προτάσεις αφορούν τη σύσταση ενός συνεταιρισμού -μιας ομάδας δηλαδή μετόχων του «πράσινου υδρογόνου»- ανάμεσα στην Ε.Ε., τα κράτη μέλη, τις Περιφέρειες, τις επιχειρήσεις, τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.
Οι ευρωβουλευτές υποστηρίζουν:
- τη χρηματοδότηση ολοκληρωμένων πιλοτικών προγραμμάτων ανανεώσιμης ενέργειας από υδρογόνο για ιδιωτική και δημόσια χρήση (όπως για παράδειγμα για αστικό φωτισμό, συστήματα θέρμανσης και ψύξης, για τις τηλεπικοινωνίες και τις μεταφορές) και πειραμάτων που θα δώσουν τη δυνατότητα να δοκιμαστεί η εγκατάσταση, η συντήρηση, η διανομή και η διαχείριση συστημάτων που βασίζονται σε κυψέλες καυσίμου ανανεώσιμου υδρογόνου, προκειμένου να γίνει καλύτερα κατανοητός ο τρόπος λειτουργίας μιας ενεργειακής δομής που βασίζεται στο υδρογόνο.
- την πειραματική εισαγωγή φορολογικών κινήτρων και χρηματοδοτικών σχημάτων που θα επιτρέψουν την αγορά εξοπλισμού υδρογόνου και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και θα επιταχύνουν τη μετάβαση προς την οικονομία του υδρογόνου.
- τη δημιουργία επιχειρήσεων για την αγορά, την ενοικίαση ή τη χρονομεριστική μίσθωση εξοπλισμού κυψελών καυσίμου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο η πρωτοβουλία δεν είναι καινούργια. Το 2002, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπό την προεδρία του Ρομάνο Πρόντι, είχε αναγάγει την οικονομία του υδρογόνου σε μια από τις προτεραιότητες της (ο Ρίφκιν εργαζόταν τότε ως σύμβουλος του Πρόντι). Στη συνέχεια η Επιτροπή είχε παρουσιάσει τον Ιανουάριο του 2004 την «πλατφόρμα για την τεχνολογία του υδρογόνου και των κυψελών καυσίμων» και το Μάρτιο του 2005 παρουσίασε το ερευνητικό πρόγραμμα και τη στρατηγική για την ανάπτυξή του.
Η διαφορά μεταξύ της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αυτής των ευρωβουλευτών είναι σημαντική. Εγκειται κυρίως στο γεγονός ότι το υδρογόνο δεν είναι απλά μια νέα πηγή ενέργειας αλλά ένας «μεταφορέας» ενέργειας. Το υδρογόνο πρέπει να παραχθεί μέσω της χρήσης άλλων πηγών ενέργειας. Κατά συνέπεια η οικονομία του υδρογόνου θα είναι τόσο καθαρή, όσο και η πρωτογενής ενέργεια που θα χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή του. Οι ευρωβουλευτές προτείνουν λοιπόν να βασιστεί η οικονομία του υδρογόνου μόνο στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Συν και πλην
Το υδρογόνο είναι άχρωμο και άοσμο, είναι μη διαβρωτικό, πολύ αποδοτικό και άφθονο, η καύση του δεν παράγει αέρια θερμοκηπίου, και παράλληλα μπορεί να βοηθήσει να επιτευχθούν οι στόχοι της στρατηγικής της Λισαβόνας στους τομείς του περιβάλλοντος και της απασχόλησης.
Μεταξύ των μειονεκτημάτων στη χρήση του υδρογόνου είναι πως καταλαμβάνει, σε ίσο βάρος, πέντε φορές μεγαλύτερο όγκο από τα άλλα αέρια και συνεπώς είναι δύσκολη η μεταφορά του και η αποθήκευσή του σε αέρια μορφή, μπορεί να αναφλεγεί ή να εκραγεί όταν έλθει σε επαφή με τον αέρα, δεν υπάρχει πουθενά σε αυτούσια μορφή και η παραγωγή του σε λογικό κόστος από καθαρές πηγές ενέργειας προϋποθέτει την επίλυση πολλών τεχνολογικών και οικονομικών προβλημάτων.
Η σημερινή και η μελλοντική χρήση του υδρογόνου
Σημειώνεται πως 50 εκατ. τόνοι υδρογόνου από ορυκτά καύσιμα, που αντιστοιχούν στο 1,5% της παγκόσμιας ζήτησης πρωτογενούς ενέργειας, χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο από τη χημική και πετροχημική βιομηχανία. Η ΝΑΣΑ χρησιμοποιεί τις κυψέλες καυσίμου από το 1960 για να τροφοδοτεί τα διαστημικά της οχήματα με ηλεκτρική ενέργεια, ενώ οι τρέχουσες εξελίξεις και έρευνες επιτρέπουν να γίνει πρόβλεψη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας σε σταθερές εγκαταστάσεις (π.χ. σπίτια) έως το 2010 και σε κινητές εγκαταστάσεις (π.χ. αυτοκίνητα) έως το 2015.
K.T.