Επιλογή φοιτητών: Mπορεί να γίνει σωστά

Μήπως πνιγόμαστε σε μια κουταλιά νερό; Μήπως είναι πιο εύκολο, από όσο πιστεύουμε, να αποφασίσουμε ποιοι θα εισαχθούν στα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ και κάνουμε τα εύκολα δύσκολα; Αγχώνουμε τα παιδιά, τα τρελαίνουμε, τους στερούμε την εφηβεία για να σπουδάσουν κάτι που συνήθως δεν επιλέγουν, ενώ θα μπορούσε να γίνεται ευκολότερα και σωστότερα η επιλογή των φοιτητών;

Οι αριθμοί μας λένε ότι οι μαθητές που τελειώνουν το Γενικό Λύκειο είναι από 75.000 μέχρι 80.000 κάθε χρόνο, όπως φαίνεται στον πίνακα. Από αυτούς ένα ποσοστό περίπου 10% (ίσως και λίγο μεγαλύτερο) δεν δίνει πανελλήνιες εξετάσεις γιατί δεν θέλει να σπουδάσει ή δεν πιστεύει ότι μπορεί να τα καταφέρει να ανταποκριθεί στην πίεση των εισαγωγικών εξετάσεων. Ένα άλλο μικρό ποσοστό φεύγει κατευθείαν στο εξωτερικό για σπουδές, χωρίς επίσης να εξεταστεί στις πανελλήνιες εξετάσεις. Συνεπώς οι τελειόφοιτοι υποψήφιοι για τις ανώτατες σχολές είναι λιγότεροι από 70.000 κάθε χρόνο.

Στις εισαγωγικές εξετάσεις του 2015 συμμετείχαν 76.164 υποψήφιοι συμπεριλαμβανομένων και των αποφοίτων προηγούμενων ετών που θέλησαν να ξαναδοκιμάσουν για να πετύχουν στη σχολή που θέλουν. Ο αριθμός τους είναι άγνωστος, αφού το Υπουργείο Παιδείας δεν δημοσιεύει στοιχεία για τον αριθμό τους, αλλά πρέπει να βρίσκεται μεταξύ των 10 και 15.000. Συμπεραίνουμε ότι οι τελειόφοιτοι υποψήφιοι είναι περίπου 65.000, αριθμός που συμφωνεί, περίπου, με τον αριθμό των μαθητών που τελειώνουν το λύκειο, αφαιρώντας τον αριθμό όσων δεν δίνουν πανελλήνιες εξετάσεις.

Οι επιτυχόντες στις ανώτατες σχολές απόφοιτοι γενικού λυκείου το 2015 ήταν 58.386. Δεν υπολογίζουμε τον αριθμό των θέσεων για την κατηγορία του 10%, που αφορά αποφοίτους των δύο προηγούμενων ετών. Βλέπουμε, δηλαδή, ότι όσοι τελειώνουν το λύκειο και επιθυμούν να σπουδάσουν περίπου ταυτίζονται με τον αριθμό των θέσεων στην ανώτατη εκπαίδευση. Κι όμως μόνο το 15% πετυχαίνει στη σχολή της 1ης προτίμησης σύμφωνα με παλαιότερη έρευνά μας για τις προτιμήσεις των υποψηφίων, αφού τα φετινά στοιχεία δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.

Διαθέτουμε, δηλαδή, τόσες θέσεις στις ανώτατες σχολές όσοι είναι περίπου και οι υποψήφιοι που επιθυμούν να σπουδάσουν, αλλά τα παιδιά μας δεν σπουδάζουν τελικά αυτό που θέλουν, αφού δεν πετυχαίνουν το επιστημονικό αντικείμενο ή την πόλη που μένουν. Για να επιλέξουμε τους λίγους που σπουδάζουν αυτό που ονειρεύονται και τους πολλούς που σπουδάζουν κάτι άλλο από αυτό που θέλουν υποβάλλουμε όλους τους μαθητές στη φθοροποιό διαδικασία του διαγωνισμού συμπλήρωσης θέσεων που είναι οι εισαγωγικές εξετάσεις, αφήνοντας τελικά τους περισσότερους με την πίκρα ότι δεν πέτυχαν αυτό που ήθελαν. Στην προσπάθειά μας μάλιστα να πετύχουμε αντικειμενικό τρόπο βαθμολογίας και συνεπώς εισαγωγής επιβραβεύουμε την παπαγαλία και τους εξετάζουμε σε μαθήματα που πολλές φορές δεν έχουν καμία σχέση με τα προαπαιτούμενα για τις σπουδές τους. Ένα τυπικό παράδειγμα είναι η εξέταση των υποψηφίων για τα τμήματα ψυχολογίας στα Αρχαία και τα Λατινικά.

Οι πανελλήνιες εξετάσεις είναι απαραίτητες όχι ως διαγωνισμός συμπλήρωσης θέσεων, αλλά ως εξετάσεις πιστοποίησης γνώσεων. Να φύγουμε, δηλαδή, από τη λογική να μένουν εκτός των ονείρων τους παιδιά για πέντε και δέκα μόρια, αλλά όσοι έχουν από ένα βαθμολογικό όριο και πάνω να μπορούν να σπουδάσουν αυτό που θέλουν. Αυτό απαιτεί εκτός των άλλων και αναδιάταξη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, που αναπτύχθηκε με τη  λογική να γεμίσουμε την περιφέρεια με πανεπιστήμια και να βολευτούν κάποιοι καθηγητές. Η λογική ανάπτυξης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης πρέπει να γίνεται λαμβάνοντας υπόψη την κατανομή του πληθυσμού, τις επιθυμίες των υποψηφίων και τις ανάγκες της οικονομίας.

Χρειάζεται ακόμη να γίνει σοβαρή προσπάθεια στην τεχνική εκπαίδευση, ώστε να σταματήσει να είναι το αποπαίδι της εκπαίδευσης, να γίνει ελκυστική και να μειωθεί η ζήτηση για σπουδές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Να γίνει ελκυστική και όχι να οδηγούνται βίαια οι μαθητές υπό την απειλή της αποτυχίας στο γενικό λύκειο, όπως επιχειρήθηκε με την καθιέρωση της τράπεζας θεμάτων.

Αν γίνουν όλα αυτά και μειωθεί η πίεση στους μαθητές, που μετατρέπονται σε κυνηγούς μορίων, τότε θα μπορέσουμε να αλλάξουμε τη λογική των εξετάσεων και αντί να εξετάζουμε πόσο καλά ξέρουν το μάθημα οι μαθητές, θα μπορούμε να εξετάζουμε πώς μπορούν οι μαθητές να χρησιμοποιήσουν αυτά που έμαθαν και τότε θα τελειώσει η μεγάλη πληγή της παπαγαλίας και θα έχουμε φτιάξει την εκπαίδευση. Θα ζήσουμε να το δούμε; Προς το παρόν δεν μπορούμε να λύσουμε ούτε τα στοιχειώδη που είναι να ανοίγουν όλα τα σχολεία στις 11 Σεπτεμβρίου και όχι κάποια να παραμένουν κλειστά όλο το Σεπτμέμριο.