Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Τέσσερις παράγοντες θα καθορίσουν και την έκταση και την ένταση των μέτρων στήριξης που θα ανακοινωθούν το φθινόπωρο: η πορεία των φορολογικών εσόδων, η πορεία της οικονομίας στο β’ τρίμηνο, τα έσοδα που θα μπουν στο… ταμείο από τον τουρισμό και η τιμή του φυσικού αερίου.
Έχοντας εικόνα από τα στοιχεία των ηλεκτρονικών πληρωμών, από την κίνηση στα αεροδρόμια της χώρας και συνολικά τις αφίξεις τουριστών, όπως επίσης και για την εξέλιξη των φορολογικών εσόδων -την επόμενη εβδομάδα θα ανακοινωθεί νέα μεγάλη υπέρβαση έναντι των στόχων για τον μήνα Ιούλιο-, στο οικονομικό επιτελείο αισθάνονται πλέον σιγουριά ότι θα προκύψει πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος για να χρηματοδοτηθούν επιπλέον μέτρα στήριξης.
Αυτό που δεν είναι σαφές -και δεν μπορεί να είναι λόγω της μεγάλης αβεβαιότητας- είναι το ποια θα είναι η έκταση του δημοσιονομικού χώρου και κατά συνέπεια το ποιο μπορεί να είναι το περιεχόμενο των μέτρων στήριξης που θα ανακοινωθούν από τον πρωθυπουργό στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.
Ο αστάθμητος παράγων
O βασικός παράγοντας αβεβαιότητας δεν είναι άλλος από την τιμή του φυσικού αερίου. Η νέα έκρηξη της τιμής που καταγράφηκε χθες στο χρηματιστήριο του Άμστερνταμ -με την τιμή να ανεβαίνει έως και τα 215 ευρώ ανά μεγαβατώρα- ήρθε να θυμίσει πόσο εύθραυστες θα είναι οι ισορροπίες το φθινόπωρο και πόσο… εκτεθειμένος θα είναι ο κρατικός προϋπολογισμός στα σκαμπανεβάσματα της τιμής του φυσικού αερίου.
Μέσα σε μόλις ένα 24ωρο, το φυσικό αέριο «πέταξε» από τα 192 ευρώ στα 215 ευρώ. Αν αυτή η τιμή διατηρηθεί για όλο τον Αύγουστο, πρακτικά η μέση τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος σε επίπεδο χονδρικής μπορεί να ξεπεράσει τα 400 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Αυτό με τη σειρά του θα φέρει αυξήσεις στα τιμολόγια των εταιρειών και αυξήσεις στις κρατικές επιδοτήσεις, με αποτέλεσμα να συρρικνωθεί αισθητά ο όποιος διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος.
Το οικονομικό επιτελείο έχει διαθέσει ήδη τον πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο που δημιουργήθηκε στο πρώτο εξάμηνο του έτους για να χρηματοδοτήσει τις μέχρι τώρα επιδοτήσεις του ηλεκτρικού ρεύματος, το fuel pass 2 και τα υπόλοιπα μέτρα στήριξης. Τα όποια μέτρα εφαρμοστούν φέτος -επιπλέον των υφιστάμενων θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν με τον δημοσιονομικό χώρο που θα δημιουργηθεί από τον Ιούλιο και μετά.
Τα συν και το πλην
Τι δεδομένα έχουμε προς το παρόν;
1. Την πολύ καλή πορεία των φορολογικών εσόδων. Στο οικονομικό επιτελείο έχουν ήδη σαφή εικόνα για τα έσοδα του Ιουλίου. Η υπέρβαση τον Ιούλιο έναντι των στόχων ξεπερνά και πάλι τα 200-300 εκατ. ευρώ, κάτι που αναμένεται να ανακοινωθεί την επόμενη εβδομάδα. Με τη νέα υπέρβαση, τα φορολογικά έσοδα θα κινηθούν σχεδόν 4 δισ. ευρώ υψηλότερα σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις του περασμένου Νοεμβρίου. Και αυτό χωρίς να συνυπολογίζεται το επιπλέον 1 δισ. ευρώ που έχει μπει στα ταμεία του κράτους από την επιστρεπτέα προκαταβολή, είσπραξη η οποία βοηθάει ταμειακά, όχι όμως και δημοσιονομικά.
Προφανώς αυτά τα 4 δισ. ευρώ δεν προέρχονται στο σύνολό τους από μεταβολές που μπορούν να χαρακτηριστούν ως «μόνιμες». Σε κάθε περίπτωση όμως το ποσό είναι μεγάλο. Με υπέρβαση στο σκέλος των εσόδων κατά περίπου 300 εκατ. ευρώ ανά μήνα για όλη την περίοδο Ιουλίου-Δεκεμβρίου, μπορεί να προκύψει πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος ακόμη και άνω του 1 δισ. ευρώ έως το τέλος του έτους ακόμη και αν ληφθεί υπόψη ότι από τον Σεπτέμβριο θα «φρενάρουν» τα φορολογικά έσοδα για διάφορους λόγους (π.χ. την πρόωρη είσπραξη του ΕΝΦΙΑ και του φόρου εισοδήματος κ.λπ.).
2. Την καλή πορεία του τουρισμού και κατά συνέπεια της οικονομίας. Στο οικονομικό επιτελείο θα περιμένουν βέβαια τις ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ για τη μεταβολή του ΑΕΠ στο β’ τρίμηνο. Αν «κλειδώσει» ποσοστό ανάπτυξης άνω του 5%-6%, τότε θα είναι δεδομένο ότι οδεύουμε προς αναθεώρηση του φετινού στόχου της ανάπτυξης πάνω από το +3% που είναι αυτή τη στιγμή η επίσημη πρόβλεψη. Πιο ρεαλιστικός θα θεωρείται ένας ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης στα επίπεδα του 5%-6%.
3. Την πολύ αρνητική πορεία της τιμής του φυσικού αερίου. Λόγω της συσχέτισης της συγκεκριμένης τιμής με την τιμή χονδρικής του ηλεκτρικού ρεύματος, όσο συνεχίζεται το ράλι στο φυσικό αέριο τόσο ακριβότερη γίνεται και η επιδότηση των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος. Για τον Αύγουστο χρειάστηκαν πόροι της τάξεως του 1,135 δισ. ευρώ. Για τον Σεπτέμβριο μπορεί να αυξηθεί αυτό το ποσό ακόμη και πάνω από το 1,3 δισ. ευρώ, καθώς ήδη η μέση τιμή χονδρικής του ρεύματος έχει εκτιναχθεί πάνω από τα 370 ευρώ ανά μεγαβατώρα για τις πρώτες 12 ημέρες του Αυγούστου.
Δεδομένου ότι τα ποσά που συλλέγονται από τα υπερ-έσοδα των εταιρειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κυμαίνονται στα 25-30 εκατ. ευρώ ανά ημέρα και ότι οι εισπράξεις από το χρηματιστήριο των ρύπων δεν ξεπερνούν τα 80 εκατ. ευρώ ανά μήνα, μένει ένα «κενό» της τάξεως των 250-350 εκατ. ευρώ το οποίο πρέπει να καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό. Είναι προφανές λοιπόν ότι αν συνεχιστούν αυτές οι τιμές τα περιθώρια να χρηματοδοτηθούν και άλλα μέτρα στήριξης πέραν των επιδοτήσεων του ρεύματος θα στενέψουν ασφυκτικά.
Το μήνυμα
Το οικονομικό επιτελείο θέλει να κλείσει τη χρονιά με πρωτογενές όριο εντός των στόχων, δηλαδή στην περιοχή του πρωτογενούς ελλείμματος της τάξεως του 2%. Ο λόγος είναι προφανής: τους πρώτους μήνες μετά την έξοδο από τη μεταμνημονιακή εποπτεία δεν πρέπει να σταλεί το μήνυμα εκτροχιασμού του προϋπολογισμού, πόσο μάλλον όταν ο βασικός στόχος για την επόμενη χρονιά παραμένει η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας για τα ελληνικά ομόλογα.
