Με το σταγονόμετρο οι πόροι στην πραγματική οικονομία

Από την έντυπη έκδοση

Του Θάνου Τσίρου

Την ψήφιση της νέας δανειακής σύμβασης από τα εθνικά κοινοβούλια των χωρών-μελών της Ευρωζώνης -τουλάχιστον για τις χώρες που προβλέπεται διαδικασία ψήφισης- περιμένει το διοικητικό συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης προκειμένου να εξουσιοδοτήσει την Κομισιόν να υπογράψει το 3ο μνημόνιο εκ μέρους του ESM, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την εκταμίευση -πιθανότατα στις 19 Αυγούστου- της πρώτης δόσης του νέου δανείου ύψους 26 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Φαίνεται όμως ότι από τα 26 δισ. ευρώ, άμεσα στην πραγματική οικονομία -ουσιαστικά για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων που δημιούργησε το Δημόσιο τους τελευταίους επτά μήνες- θα εισρεύσουν όχι περισσότερα από 500 εκατ. ευρώ, ενώ η καταβολή επιπλέον τριών δισεκατομμυρίων ευρώ συνδέεται με τη λήψη νέων προαπαιτούμενων μέτρων.

Η συμφωνία της Παρασκευής στο Eurogroup προβλέπει ότι ακόμη και η εκταμίευση της πρώτης δόσης του νέου δανείου -το οποίο συμφωνήθηκε να ανέλθει συνολικά στα 86 δισεκατομμύρια ευρώ- θα γίνει σε... υποδόσεις:

* Η πρώτη υποδόση, συνολικού ύψους 10 δισεκατομμυρίων ευρώ, θα είναι άμεσα διαθέσιμη σε λογαριασμό του ESM προκειμένου να ξεκινήσει η διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.

Το ερώτημα που θα απαντηθεί μέσα στις επόμενες ημέρες -πέραν βέβαια της λύσης που θα επιλεγεί για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών- θα είναι και το ποια θα είναι η επίπτωση αυτής της κεφαλαιακής ενίσχυσης όσον αφορά το κρίσιμο ζήτημα των capital controls.

Επίσης, μένει να φανεί αν η οριστικοποίηση της συμφωνίας (δεδομένου ότι η ελληνική Βουλή ψήφισε σειρά προαπαιτούμενων μέτρων) θα αποτελέσει επαρκή όρο για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προκειμένου να αποκαταστήσει το λεγόμενο waiver (σ.σ.: δηλαδή την εξαίρεση που κάνει η ΕΚΤ να αγοράζει ομόλογα ακόμη και χωρών-μελών της Ευρωζώνης που έχουν χαμηλή αξιολόγηση).

Αποκατάσταση του waiver -κάτι που έχει ως προϋπόθεση η χώρα να βρίσκεται σε πρόγραμμα- σημαίνει μειωμένο κόστος δανεισμού για τις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες θα μειώσουν κατακόρυφα την έκθεσή τους στον έκτακτο μηχανισμό ενίσχυσης της ρευστότητας (ELA).

Τόσο για το θέμα του waiver όσο και για το θέμα των capital controls άρχισαν ήδη να διατυπώνονται εκτιμήσεις ότι θα υπάρξουν εξελίξεις ενδεχομένως και νωρίτερα από την 1η αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας, η οποία είναι προγραμματισμένη για τον Οκτώβριο.

* Η 2η υποδόση, ύψους 13 δισεκατομμυρίων ευρώ, θα εκταμιευτεί εκτός απροόπτου έως τις 19 Αυγούστου, προκειμένου να καλυφθούν:

- Το πρώτο «δάνειο-γέφυρα» ύψους λίγο πάνω από επτά δισεκατομμύρια ευρώ που εκταμίευσε η Ελλάδα μετά τη συμφωνία των Βρυξελλών στα μέσα Ιουλίου (σ.σ.: είναι το δάνειο με το οποίο αποπληρώθηκαν οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αλλά και τα ελληνικά ομόλογα που είχε στην κατοχή της η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τα οποία έληξαν τον Ιούλιο).

- Τα ομόλογα που έχει επίσης στην κατοχή της η ΕΚΤ και τα οποία λήγουν στις 20 Αυγούστου, ύψους 3,2 δισ. ευρώ ή 3,4 δισ. ευρώ με τους τόκους.

- Νέες υποχρεώσεις απέναντι στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο οι οποίες ξεπερνούν το 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ, μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου.

Εσωτερικές υποχρεώσεις

Συνολικά, από τα 13 δισεκατομμύρια ευρώ εκτιμάται ότι μόλις 500 εκατομμύρια ευρώ θα διατεθούν για την αποπληρωμή υποχρεώσεων που έχουν συσσωρευτεί κατά τη διάρκεια του επταμήνου στο εσωτερικό.

Οπως μάλιστα προέκυψε και από τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού που ανακοινώθηκαν στο τέλος της προηγούμενης εβδομάδας, οι υποχρεώσεις που έχει συσσωρεύσει το ελληνικό Δημόσιο απέναντι σε νοσοκομεία, προμηθευτές του Δημοσίου κ.λπ. ξεπερνούν πλέον τα 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ.

Υπολείπονται τρία δισεκατομμύρια ευρώ από την 1η δόση των 26 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Γι’ αυτά, η απόφαση του Eurogroup αναφέρει ότι «θα ακολουθήσουν περαιτέρω εκταμιεύσεις το φθινόπωρο υπό την προϋπόθεση της εφαρμογής των στόχων που βασίζονται στα μέτρα που περιγράφονται στο μνημόνιο και θα εξειδικευτούν από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και θα συμφωνηθούν από το Euro working Group.

Η συζήτηση γι’ αυτά τα τρία δισεκατομμύρια ευρώ -τα οποία είναι και ουσιαστικά τα μόνα χρήματα που προγραμματίζεται να πέσουν στην πραγματική οικονομία μέχρι και το τέλος Οκτωβρίου- έχει ήδη ξεκινήσει ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και στους θεσμούς.

Η συζήτηση αφορά στο να προωθηθούν εδώ και τώρα κάποιες από τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να έχουν προχωρήσει μέχρι να γίνει η πρώτη αξιολόγηση, έτσι ώστε να αποδεσμευτεί και ένα τμήμα από το συνολικό ποσό των τριών δισεκατομμυρίων ευρώ.

Τα προαπαιτούμενα

Βέβαια, ο κατάλογος των προαπαιτούμενων μέχρι τον Οκτώβριο περιλαμβάνει δύσκολες παρεμβάσεις, όπως είναι η κατηγοριοποίηση των μη εξυπηρετούμενων (κόκκινων) δανείων στους ισολογισμούς των τραπεζών και η αξιολόγηση της ικανότητάς τους να τα διαχειριστούν, η λήψη μέτρων που να αφορούν στη διοίκηση τόσο των τραπεζών όσο και του ΤΧΣ, η δρομολόγηση της διαδικασίας διαβούλευσης για τα εργασιακά, η υλοποίηση των εναπομενουσών συστάσεων της εργαλειοθήκης Ι και ΙΙ του ΟΟΣΑ, η απελευθέρωση επαγγελμάτων (σ.σ.: πολιτικοί μηχανικοί), η λήψη μέτρων για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, τα μέτρα για τις θαλάσσιες μεταφορές, η ιδιωτικοποίηση των ΟΛΠ, ΟΛΘ και ΤΡΑΙΝΟΣΕ ROSCO, η μεταρρύθμιση του ενιαίου μισθολογίου στο Δημόσιο κλπ.

Επιπλέον 15 δισ. ευρώ τον Νοέμβριο για τις τράπεζες

Για την εξυγίανση του τραπεζικού κλάδου έχει προγραμματιστεί να διατεθεί και ένα δεύτερο πακέτο ύψους 15 δισ. ευρώ (σ.σ.: αυτό είναι πέραν των 26 δισεκατομμυρίων ευρώ), κάτι όμως που αναμένεται να συμβεί τον Νοέμβριο και υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουν ολοκληρωθεί τα stress tests των τραπεζών.

Το ταμείο αποκρατικοποιήσεων

Την πώληση των μετοχών των ελληνικών τραπεζών και άλλων συμμετοχών και δικαιωμάτων του Δημοσίου σε ιδιώτες μέσω του νέου ταμείου ιδιωτικοποιήσεων προαναγγέλλει η απόφαση του Eurogroup.

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται σχετικά στην απόφαση του Εurogroup, στην Ελλάδα θα ιδρυθεί ένα ανεξάρτητο ταμείο υπό την εποπτεία των ευρωπαϊκών θεσμών έως το τέλος του 2015.

Το ταμείο θα μεταβιβάζει στη διάρκεια του προγράμματος και θα διαχειρίζεται τα περιουσιακά στοιχεία του ελληνικού Δημοσίου μέσω της ιδιωτικοποίησης και άλλων τρόπων, συμπεριλαμβανομένων των μειοψηφικών συμμετοχών.

Αυτό θα περιλαμβάνει και τις μετοχές των ελληνικών τραπεζών μετά την ανακεφαλαιοποίησή τους, ενισχύοντας ως εκ τούτου τη διακυβέρνηση των τραπεζών.

Η ελληνική κυβέρνηση θα εγκρίνει το σχέδιο γι’ αυτό το ταμείο μέχρι το τέλος Οκτωβρίου 2015 έτσι ώστε να μπορεί να είναι λειτουργικό μέχρι το τέλος του έτους.

Στόχος είναι η πώληση και η αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων αξίας 50 δισ. ευρώ.

Κυβερνητικοί κύκλοι αναφέρουν πως η εκτίμηση των περιουσιακών στοιχείων θα γίνεται με τρόπο που θα διασφαλίζει ότι το τίμημα ανταποκρίνεται στην πραγματική αξία.

Προσθέτουν επίσης ότι πρόκειται για κρατικό επενδυτικό ταμείο, με τελείως διαφορετική λειτουργία και λογική από το ΤΑΙΠΕΔ, στο οποίο θα περιέλθουν περιουσιακά στοιχεία του Δημοσίου καθώς και οι μετοχές των ελληνικών τραπεζών μετά την ανακεφαλαιοποίησή τους.

Στόχος του ταμείου είναι έσοδα 50 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 25 δισ. ευρώ θα καλύψουν την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ενώ τα υπόλοιπα 25 δισ. ευρώ θα χρησιμοποιηθούν κατά 50% για το χρέος (12,5 δισ. ευρώ) και το υπόλοιπο 50% θα πάει στην ανάπτυξη (12,5 δισ. ευρώ).

«Είναι εμφανής ο διαφορετικός στόχος του ταμείου καθώς με το ΤΑΙΠΕΔ από τις αποκρατικοποιήσεις τα όποια έσοδα πήγαιναν εξ ολοκλήρου στην αποπληρωμή του χρέους» σχολιάζουν οι ίδιοι κύκλοι.