Η επίτευξη συμφωνίας με την Ευρωζώνη για τη διαμόρφωση ενός σταθερού οικονομικού περιβάλλοντος και η διασφάλιση μίνιμουμ πολιτικής συναίνεσης για τη συγκρότηση ενός μακρόπνοου εθνικού σχεδίου ανάπτυξης αναδείχθηκαν μέσα από εκδήλωση του Forum2020 ως τα στοιχεία που θα επαληθεύσουν το θετικό σενάριο γύρω από την ελληνική υπόθεση
Η επίτευξη συμφωνίας με την Ευρωζώνη για τη διαμόρφωση ενός σταθερού οικονομικού περιβάλλοντος και η διασφάλιση μίνιμουμ πολιτικής συναίνεσης για τη συγκρότηση ενός μακρόπνοου εθνικού σχεδίου ανάπτυξης αναδείχθηκαν μέσα από εκδήλωση του Forum2020 ως τα στοιχεία που θα επαληθεύσουν το θετικό σενάριο γύρω από την ελληνική υπόθεση. Απώτερος στόχος; Η άρση των εμποδίων για την προσέλκυση επενδύσεων που θα μεγεθύνουν το ελληνικό ΑΕΠ δημιουργώντας θέσεις εργασίας.
Μπορεί η χώρα να βγει από την κρίση; Σε τι χρονικό ορίζοντα; Είναι εφικτή η αύξηση του ΑΕΠ κατά 30% έως το 2020; Αντίστοιχα ερωτήματα κλήθηκαν να απαντήσουν τέσσερις διαφορετικές ομάδες -πολιτικών, ακαδημαϊκών, επιχειρηματιών, επενδυτών- στην εκδήλωση «Ideas Fight Debate», η οποία διεξήχθη σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας.
Προλογίζοντας τη συζήτηση, ο ιδρυτής του Forum2020 Νίκος Καραχάλιος αναφέρθηκε στην κρισιμότητα της συγκυρίας, μιλώντας για σημείο καμπής, «καθώς από πολλούς αμφισβητείται η σχέση της Ελλάδας με την Ευρωζώνη». Στο πλαίσιο αυτό επισήμανε την απόφαση του think tank, το οποίο δημιουργήθηκε για να συμβάλει στη διαμόρφωση της δημόσιας ατζέντας με χρονικό ορίζοντα το 2020, «να είναι πιο ανοιχτό στην κοινωνία».
«Πριν απ’ όλα χρειάζεστε σταθερότητα», τόνισε ο καθηγητής Οικονομικών στο LSE Charles Goodhart, ο οποίος έθεσε το δίλημμα το οποίο κατά τη γνώμη του αντιμετωπίζει η Ελλάδα: «Ή θα μείνετε στο Ευρώ αποδεχόμενοι τις πιέσεις στον δημοσιονομικό τομέα ή θα αφήσετε το Ευρώ αποκτώντας τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα ακόμη μεγαλύτερα οικονομικά προβλήματα, καθώς η έξοδος από την Ευρωζώνη θα απαιτήσει πολύ περισσότερη λιτότητα». Αναφερόμενος στον ρόλο του δημόσιου τομέα, σημείωσε ότι οφείλει να διασφαλίζει τη σταθερότητα και να παρέχει τις απαιτούμενες υποδομές για αναπτυξιακές πρωτοβουλίες. Ως προς την εξέλιξη της διαπραγμάτευσης, υπογράμμισε ότι αυτή έχει καταστεί ακόμη πιο δύσκολη για την ελληνική πλευρά λόγω της αρνητικής εξέλιξης των οικονομικών μεγεθών στο διάστημα που μεσολάβησε. Μεταξύ άλλων, παρατήρησε ότι υπερεκτιμήθηκε η παράμετρος των δυνητικών συμμαχιών, καθώς οι υπόλοιπες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας ήθελαν και θέλουν να αποτρέψουν το ενδεχόμενο διασφάλισης ευνοϊκότερων όρων για την Ελλάδα, προκειμένου να μην ενδυναμώσουν τις δικές τους αντιπολιτεύσεις.
«Το ζήτημα είναι τι ανάπτυξη θέλουμε και για ποιους», ανέφερε από την πλευρά του ο αναπληρωτής υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης Γιώργος Κατρούγκαλος, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «η θεραπεία, το μνημόνιο, ήταν καταστροφική» για την ελληνική οικονομία. Ο ίδιος εξέφρασε την εκτίμηση ότι θα καταστεί δυνατή μια συμφωνία με τους εταίρους και πιστωτές, ωστόσο, διαμήνυσε ότι η κυβέρνηση δεν θα αποδεχτεί «πρόσθετα υφεσιακά μέτρα, όπως εξωπραγματικά πλεονάσματα και επιπλέον βάρη στους ασθενέστερους», συμπληρώνοντας ότι αποτελεί επίσης προαπαιτούμενο η «αναπτυξιακή διάσταση» της οικονομικής πολιτικής για την Ελλάδα. Μεταξύ άλλων, μίλησε για κύκλους στην Ευρωζώνη οι οποίοι επιθυμούν την «αποτυχία της αριστερής κυβέρνησης» στην Ελλάδα, επιχείρησε να καθησυχάσει ότι η κυβερνητική πολιτική δεν στρέφεται κατά της επιχειρηματικότητας και σημείωσε ότι το κυβερνών κόμμα δεν έχει την πρόθεση «σε αυτήν τη φάση» να μεταβεί σε ένα σοσιαλιστικό οικονομικό σύστημα.
Η βουλευτής της ΝΔ Ντόρα Μπακογιάννη διαπίστωσε ότι η ελληνική οικονομία έχει επιστρέψει στην ύφεση, επισημαίνοντας ότι το κράτος χρωστάει στον ιδιωτικό τομέα 4,4 δις. Όπως είπε, κάθε εβδομάδα κλείνουν 60 επιχειρήσεις, την ώρα που οι επενδύσεις στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν επιβάρυνση της τάξης του 16% από τη γραφειοκρατία. «Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι προσπαθεί να αποφύγει υφεσιακά μέτρα όταν η ύφεση είναι μπροστά μας», ανέφερε χαρακτηριστικά. «Θα υπάρξει μια συμφωνία, ελπίζω. Ειδάλλως, μια χρεοκοπία θα σημαίνει καταστροφή, πράγμα που δεν αντιλαμβάνεται μερίδα των κυβερνώντων», σχολίασε ως προς τη διαπραγμάτευση. Η κ. Μπακογιάννη αναγνώρισε ότι το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα ήταν «ανώριμο» και προέτρεψε για τη διασφάλιση μιας μίνιμουμ εθνικής συνεννόησης με στόχο την κατάρτιση ενός εθνικού σχεδίου ανασυγκρότησης με την ευρύτερη δυνατή συναίνεση. «Η ώρα της αλήθειας είναι η ώρα της συμφωνίας, που θα λέει συγκεκριμένα πράγματα», σημείωσε, επιστρατεύοντας ρήση του Λένιν, σύμφωνα με την οποία «η πραγματικότητα είναι πολύ πεισματάρα για να την αγνοήσει κανείς». Σύμφωνα με την πρώην υπουργό, «ποτέ ξανά δεν είχαμε φτάσει τόσο κοντά στη στάση πληρωμών και τη χρεοκοπία».
Την πεποίθηση ότι είναι δυνατή η αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ κατά 30% έως το 2020, «αν όλοι το αποφασίσουμε και δράσουμε συντεταγμένα», εξέφρασε ένθερμα ο πρόεδρος της Core Capital Partners Γιώργος Τανισκίδης, ο οποίος επικαλέστηκε ως παράδειγμα την τουρκική οικονομία η οποία «το 2002 σχεδίασε με χρονικό ορίζοντα 15ετίας, με τον Ερντογάν να στοχεύει σε ΑΕΠ της τάξης των 2 τρις». Αναφερόμενος στις πληγές της ελληνικής οικονομίας, ο κ. Τανισκίδης τόνισε ότι υπάρχει «ένα τεράστιο κενό» μεταξύ των δανείων (212 δις) και των καταθέσεων (160 δις). Ο ίδιος μίλησε για την ανάγκη να απομακρυνθεί το ρίσκο της εξόδου από την Ευρωζώνη και να αρχίσουν να εμφανίζονται ξένες άμεσες επενδύσεις.
«Αυτό που πρέπει πάση θυσία να αποφύγουμε είναι η στάση πληρωμών και η χρεοκοπία», τόνισε ο επιχειρηματίας Θεόδωρος Βάρδας, εκφράζοντας την άποψη ότι «ο ελληνικός λαός και η πλειοψηφία των κομμάτων του δημοκρατικού τόξου επιθυμεί το plan A», δηλαδή την παραμονή στο Ευρώ και την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Στο πλαίσιο αυτό τάχθηκε υπέρ της μείωσης του δημόσιου τομέα και της παράλληλης μεταφοράς ανθρώπινων πόρων στον ιδιωτικό τομέα. «Στην Ελλάδα δεν έχουμε ύφεση αλλά ξεφούσκωμα της φούσκας και η τόνωση της ενεργούς ζήτησης θα σημαίνει λεφτά που θα καταλήξουν σε εισαγωγές», σημείωσε ο κ. Βάρδας, αναφερόμενος στις προκλήσεις τις οποίες αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία.
Το γεγονός ότι από το 1, 4 εκατ. άνεργους στην Ελλάδα το 1,2 εκατ. αφορά τον ιδιωτικό τομέα επισήμανε ο καθηγητής στο Said Business School του πανεπιστημίου της Οξφόρδης Δημήτρης Τσομώκος. «Η αριστεία ποινικοποιείται, ο ιδιωτικός τομέας ποινικοποιείται», ανέφερε μεταξύ άλλων, σχολιάζοντας τις παρεμβάσεις της κυβέρνησης και διερωτώμενος πώς η ελληνική οικονομία θα καταστεί ικανή να προσελκύσει επενδύσεις. Ο ίδιος στάθηκε στην έλλειψη ρευστότητας για την ελληνική οικονομία.
«Δεν γνωρίζω σοσιαλιστικές χώρες που να έχουν αναγνωρίσει ανάπτυξη», ανέφερε με νόημα ο γενικός διευθυντής του ΣΕΤΕ Αλέξανδρος Λαμνίδης, εξαιρώντας την Κίνα την οποία χαρακτήρισε ξεχωριστή περίπτωση που απομακρύνεται από τα πρότυπα του αντίστοιχου οικονομικού μοντέλου. Ο ίδιος διαπίστωσε απουσία της συζήτησης αναφορικά με το παραγωγικό μοντέλο το οποίο θα πρέπει να υιοθετήσει η χώρα.
«Δεν γνωρίζω κανέναν που να έχει επενδύσει στην Ελλάδα πρόσφατα, σε οποιονδήποτε τομέα», ανέφερε χαρακτηριστικά ο διευθύνων σύμβουλος της Rhône Capital Eytan Tigay, μιλώντας για τη σημασία της διασφάλισης ενός σταθερού περιβάλλοντος. «Το κλειδί είναι οι επενδύσεις και η αύξηση του εμπορίου», σημείωσε ο κ. Tigay, ο οποίος στάθηκε στις αρνητικές επιπτώσεις του παρατεταμένου ρίσκου ενός Grexit.
Τομείς όπως ο τουρισμός, η ενέργεια, ο αγροδιατροφικός κλάδος και η διαχείριση αποβλήτων «έδειξε» ως πεδία με μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία ο εταίρος της Mc Kinsey Γιάννης Γκικόπουλος, ο οποίος μίλησε για την ανάγκη αύξησης «όχι των ωρών εργασίας αλλά της παραγωγικότητας» στην Ελλάδα. Όπως είπε, στόχος θα πρέπει να είναι ένα επίπεδο επενδύσεων της περιόδου 2004-08. Μεταξύ άλλων, χαρακτήρισε την Ελλάδα «πρωταθλήτρια» στην έλλειψη επενδύσεων και θέσεων εργασίας.
Παρεμβαίνοντας στη συζήτηση, ο πρώην υπουργός Ναυτιλίας Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης στάθηκε στη δυσλειτουργία της ελληνικής δικαιοσύνης, μιλώντας για επενδύσεις οι οποίες ανατρέπονται από μεταγενέστερες αποφάσεις δικαστηρίων.
Eytan Tigay
Rhône Capital
Στη «Ν»
Ποια στάση τηρούν σε αυτήν τη φάση απέναντι στην Ελλάδα οι ξένοι επενδυτές;
Βλέπουν ευκαιρίες στην Ελλάδα, αλλά αυτήν τη στιγμή θεωρούν ότι δεν είναι ώρα να επενδύσουν. Περιμένουν να καταλήξει η διαπραγμάτευση, προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση, προτού «κοιτάξουν» ξανά την Ελλάδα.
Πώς αξιολογείτε τη διαπραγμάτευση που είναι σε εξέλιξη;
Το υπ’ αριθμόν ένα σημείο είναι ότι θα πρέπει να ολοκληρωθεί προτού «πεθάνει ο ασθενής». Το υπ’ αριθμόν δύο σημείο είναι ότι αυτό θα πρέπει να γίνει με τρόπο που να διευκολύνει ουσιαστικά τις ξένες επενδύσεις. Η Ελλάδα θα πρέπει να εφαρμόσει μια σειρά πολιτικών που θα διαμορφώνουν αμετάκλητα ένα πλαίσιο προσέλκυσης επενδύσεων. Ευρύτερα, θα πρέπει να υπάρξει ένα εθνικό σχέδιο ανάπτυξης.
Ποιο είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο το οποίο αντιμετωπίζει ένας επενδυτής στην Ελλάδα;
Νομίζω ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η ιστορική ροπή της χώρας προς ένα μοντέλο κατά το οποίο το κράτος παρεμβαίνει πολύ στην οικονομία. Η Ελλάδα χρειάζεται έναν μετασχηματισμό αντίστοιχο με εκείνον που προηγήθηκε σε άλλες χώρες που αντιμετώπιζαν παρόμοια προβλήματα.
Ποια είναι η δραστηριότητά σας στην Ελλάδα;
Η εταιρεία μας έχει υλοποιήσει τρεις επενδύσεις στην Ελλάδα. Η μία ήταν δυστυχώς αποτυχημένη. Οι άλλες δύο είχαν μεγαλύτερη επιτυχία. H συνολική εμπειρία μας είναι θετική. Έχουμε συνεργαστεί καλά με τους Έλληνες. Βρισκόμαστε σε ένα σημείο όπου θέλουμε να επενδύσουμε περισσότερο. Ελπίζουμε κάποιος να μας δείξει ότι έχουμε έναν καλόν λόγο να επενδύσουμε στην Ελλάδα.