Χρωστούν και δεν πληρώνουν 42 δισ.

Αναδημοσίευση από τη «Ναυτεμπορική»

Αλλαγές στον πτωχευτικό κώδικα, που θα επιτρέπουν τον εξωδικαστικό συμβιβασμό επιχειρήσεων, αλλά και η επανεξέταση της προτεραιότητας των απαιτήσεων του Δημοσίου και των ασφαλιστικών ταμείων έναντι των λοιπών πιστωτών είναι μεταξύ των μέτρων που προτείνεται από την Τράπεζα της Ελλάδος να επανεξεταστούν ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων επιχειρηματικών δανείων.

Το ύψος των μη εξυπηρετούμενων επιχειρηματικών δανείων φτάνει σε 42 δισ. ευρώ, αλλά εκείνα που θεωρούνται μη εισπράξιμα υπολογίζονται σε 20-23 δισ. ευρώ. Λόγω της κρισιμότητας του ζητήματος των επιχειρηματικών δανείων για τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος αλλά και για την επάνοδο της οικονομίας σε αναπτυξιακούς ρυθμούς, η Τράπεζα της Ελλάδος οργάνωσε σύσκεψη για το θέμα του αυξημένου αριθμού επιχειρηματικών δανείων που αντιμετωπίζουν προβλήματα αποπληρωμής

Η συζήτηση επικεντρώθηκε «στην αναζήτηση λύσεων εξωδικαστικής διευθέτησης χρεών με γρήγορα αποτελέσματα, θετική επίπτωση στην οικονομία και με το ελάχιστο δυνατό διοικητικό βάρος».

Συμμετείχαν σε αυτήν εκπρόσωποι του Δημοσίου, διαφόρων φορέων, τραπεζών και επιχειρήσεων, καθώς και διεθνείς εμπειρογνώμονες και συμβουλευτικές εταιρείες.

Το βασικό συμπέρασμα που προέκυψε από τη συζήτηση είναι ότι «το θεσμικό πλαίσιο σε όλα τα επίπεδα, παρά την αρτιότητά του, δεν είναι εφαρμόσιμο σε περιβάλλον συστημικής κρίσης».

Σημαντική είναι η διαπίστωση πως η προτεραιότητα των απαιτήσεων του Δημοσίου και των ασφαλιστικών ταμείων έναντι των λοιπών πιστωτών αναδείχθηκε ως κρίσιμο ζήτημα, το οποίο, όπως τονίζεται, «έχει επιπτώσεις και στη συνεννόηση μεταξύ των πιστωτών και στο κίνητρο εξεύρεσης εξωδικαστικής λύσης από τα ενδιαφερόμενα μέρη». Συνολικά, το θέμα διερευνήθηκε από τρεις διαφορετικές οπτικές:

• την οικονομική πραγματικότητα των επιχειρήσεων,
• τα νομικά προβλήματα και εμπόδια,
• τη διεθνή εμπειρία.

Ως προς το οικονομικό περιβάλλον και την κατάσταση των επιχειρήσεων, οι μελέτες που παρουσιάστηκαν διακρίνουν επιχειρήσεις και τομείς με διαφορετικές προοπτικές επιβίωσης και ανάπτυξης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που παρουσιάστηκαν, προέκυψε ότι:

• Σε απολύτως υγιή κατάσταση με σημαντικές προοπτικές βρίσκεται, σύμφωνα με τις μελέτες, τουλάχιστον το 1/3 των επιχειρήσεων.
• Ενας μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων θα βελτίωνε σημαντικά τις προοπτικές του με κατάλληλη αναδιάρθρωση του χρέους του.
• Τα 2/3 των επιχειρήσεων δεν βρίσκονται σε «απολύτως υγιή κατάσταση», χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλες αντιμετωπίζουν σημαντικά και αξεπέραστα προβλήματα.
• Σε μη υγιή κατάσταση βρίσκεται, σύμφωνα με μελέτη, ένας αριθμός επιχειρήσεων που οι οφειλές τους αντιστοιχούν περίπου στο 20% του συνόλου των δανείων. Με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για το ύψος των χορηγήσεων τον περασμένο Μάιο, το ύψος των επιχειρηματικών δανείων ανήλθε σε 101,1 δισ. ευρώ ή σε 114,4 δισ. ευρώ, με το συνυπολογισμό και των δανείων ελεύθερων επαγγελματιών και των ατομικών επιχειρήσεων. Αυτό σημαίνει πως τα επιχειρηματικά δάνεια τα οποία είναι δύσκολο να αποπληρωθούν κυμαίνονται μεταξύ 20 και 23 δισ. ευρώ. Δηλαδή, από τα 42 δισ. ευρώ, που παρουσιάζουν σήμερα καθυστέρηση άνω των τριών μηνών, σχεδόν τα μισά μπορούν με ρυθμίσεις και παρεμβάσεις να καταστούν εξυπηρετούμενα.

Με βάση τους κλάδους δραστηριότητας, οι μελέτες που παρουσιάστηκαν στην εκδήλωση της ΤτΕ δείχνουν πως καλύτερες προοπτικές υπάρχουν για επιχειρήσεις που εντάσσονται σε κλάδους με συγκριτικά πλεονεκτήματα για την Ελλάδα, αλλά απογοητευτική είναι η άλλη διαπίστωση πως «παρουσιάζεται γενικευμένη αποχή από επενδυτική δραστηριότητα».

Από τη συζήτηση προέκυψε ότι μια λύση διευθέτησης χρεών θα λειτουργήσει εξυγιαντικά για όλο το σύστημα, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις που επιβίωσαν να αναπτυχθούν περισσότερο.

Υπογραμμίστηκε η σημασία της απελευθέρωσης πόρων από λιμνάζοντα χρέη, όπως επίσης και η άρση της αβεβαιότητας ως σημαντικοί θετικοί παράγοντες στην οικονομία που καταδεικνύουν την ανάγκη εξεύρεσης λύσης το ταχύτερο δυνατόν.

Η συζήτηση για τα νομικά προβλήματα επικεντρώθηκε κυρίως στον πτωχευτικό κώδικα και εκτιμήθηκε πως πρέπει να αλλάξει. «Ο ισχύων πτωχευτικός κώδικας έχει χαρακτήρα σύγχρονου και δημοκρατικού νομοθετήματος, εντούτοις τονίστηκε ότι πολλές από τις διατάξεις του είτε παρατείνουν τη δικαστική λύση των υποθέσεων είτε αποτελούν από μόνες τους εμπόδια σε ενδεχόμενη διευθέτηση χρεών στο εξωδικαστικό επίπεδο», σημειώνει η ΤτΕ.

Αναφέρθηκε επίσης ότι οι διατάξεις του κώδικα, σε συνδυασμό και με άλλα χαρακτηριστικά της αγοράς, αποτρέπουν τη συνεννόηση μεταξύ των πιστωτών μιας επιχείρησης στον κατάλληλο χρόνο, καθώς και τη συνεργασία των μετόχων με τους πιστωτές. Γενικότερα παρατηρήθηκε ότι το θεσμικό πλαίσιο σε όλα τα επίπεδα, παρά την αρτιότητά του, «δεν είναι εφαρμόσιμο σε περιβάλλον συστημικής κρίσης».

Κρίσιμο ζήτημα οι απαιτήσεις του Δημοσίου

Η προτεραιότητα των απαιτήσεων του Δημοσίου και των ασφαλιστικών ταμείων έναντι των λοιπών πιστωτών αναδείχθηκε επίσης ως κρίσιμο ζήτημα, που έχει επιπτώσεις και στη συνεννόηση μεταξύ των πιστωτών και στο κίνητρο εξεύρεσης εξωδικαστικής λύσης από τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Σύμφωνα με την ΤτΕ, κρίσιμες παρεμβάσεις έγιναν από το υπουργείο Οικονομικών σε σχέση με την πρωτοβουλία του να δημιουργήσει το θεσμό της εξωδικαστικής επίλυσης φορολογικών διενέξεων, από νομικούς εμπειρογνώμονες, σχετικά με σειρά βελτιώσεων που προτείνονται στο πτωχευτικό δίκαιο γενικότερα και από την Τειρεσίας Α.Ε. για τις βάσεις δεδομένων που τηρούνται για τα δάνεια.

Οσον αφορά τη βάση δεδομένων ειδικότερα, παρουσιάστηκαν στοιχεία που δείχνουν ότι η δυνατότητα ρυθμίσεων έχει συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην επάνοδο αρκετών δανείων σε κατάσταση ενημερότητας.

Σε παρέμβασή της η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παρουσίασε τα κύρια σημεία της σύστασης που εκδόθηκε πρόσφατα και αποσκοπεί στη δημιουργία ενός συνεκτικού πλαισίου για τη διευκόλυνση της εξωδικαστικής αναδιάρθρωσης των επιχειρήσεων.

Ενδιαφέρουσα ήταν και η παρουσίαση της διεθνούς εμπειρίας, που έδειξε ότι ειδικές καταστάσεις αντιμετωπίστηκαν με ειδικές δράσεις έκτακτης ανάγκης και όχι με τα υφιστάμενα μέσα. Αναφέρθηκαν παραδείγματα ειδικών μέτρων που χρησιμοποιήθηκαν στην κρίση της Απω Ανατολής, στην Αργεντινή και σε ευρωπαϊκές χώρες.

Οπως σημειώνεται από την ΤτΕ, παρά το διαφορετικό χαρακτήρα των επιμέρους μέτρων που λήφθηκαν σε κάθε περίπτωση, κοινή συνισταμένη είναι η συντονισμένη διαχείριση του προβλήματος, με τυποποίηση των διαδικασιών, υπό την αντίληψη της ανάγκης εξεύρεσης συστημικής λύσης και όχι απλής παρέμβασης σε μικρο-οικονομικό επίπεδο.

Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, το ζητούμενο σε τέτοιες περιπτώσεις είναι η δημιουργία ειδικών θεσμών έκτακτης ανάγκης, μεγάλης αποτελεσματικότητας και για χρήση σε περιορισμένο χρονικό διάστημα, προσθέτει η Τράπεζα της Ελλάδος.

Στα 77 δισ. συνολικά τα κόκκινα δάνεια

Συνολικά, πάντως, τα «κόκκινα» δάνεια, μαζί με εκείνα των νοικοκυριών, φτάνουν στο ποσό των 77 δισ. ευρώ, όπως ανέφερε πρόσφατα στη Βουλή ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας.

Το Δεκέμβριο του 2013 ο λόγος των δανείων σε καθυστέρηση ως προς το ύψος των δανείων ανήλθε σε 31,9%, από 24,5% ένα χρόνο νωρίτερα, στο τέλος Δεκεμβρίου 2012. Στο πρώτο τρίμηνο του 2014 αυξήθηκε περαιτέρω, με αποτέλεσμα τα ληξιπρόθεσμα δάνεια να αυξηθούν σε 77 δισ. ευρώ - ποσό το οποίο, σύμφωνα με το διοικητή της ΤτΕ, κατανέμεται ως εξής:

• Στα επιχειρηματικά δάνεια, το ύψος των οποίων ανέρχεται σε 117,1 δισ. ευρώ, σε καθυστέρηση βρίσκονται δάνεια ύψους 42 δισ. ευρώ.
• Στα στεγαστικά δάνεια, το ύψος των οποίων φτάνει σε 71 δισ. ευρώ, σε καθυστέρηση πάνω από τρεις μήνες βρίσκονται δάνεια ύψους 25 δισ. ευρώ.
• Στα στεγαστικά δάνεια, το ύψος των οποίων είναι 28,4 δισ. ευρώ, σε καθυστέρηση άνω των τριών μηνών είναι το ποσό ύψους 10 δισ. ευρώ.