Οι άξονες της στρατηγικής για τη στήριξη νεοφυών και καινοτόμων επιχειρήσεων

Η στρατηγική για τη στήριξη νεοφυών και και καινοτόμων επιχειρήσεων τέθηκε επί τάπητος στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Καινοτομίας, όπου συζητήθηκε σχετική μελέτη που εκπόνησε ο ισραηλινός οργανισμός YOZMA.

Από αυτή τη μελέτη προκύπτει ότι η εφαρμογή της πολιτικής ενίσχυσης των επιχειρήσεων για δράσεις έρευνας και καινοτομίας στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ μπορεί να επιφέρει αύξηση του ΑΕΠ κατά 4 δισ. ευρώ, 32.000 άμεσες και έμμεσες νέες θέσεις εργασίας, ανάσχεση της μετανάστευσης και επαναπατρισμό επιστημόνων που έφυγαν τα τελευταία χρόνια από τη χώρα.

Συγκεκριμένα, η μελέτη προτείνει τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων για δράσεις έρευνας και καινοτομίας με ποσό συνολικού ύψους 1,17 δισ. ευρώ την προσεχή επταετία (δηλαδή κατά την περίοδο υλοποίησης του νέου ΕΣΠΑ), κεφάλαια τα οποία με τη μόχλευση ιδιωτικών πόρων μπορούν μέχρι και να διπλασιαστούν, και περιλαμβάνει πέντε άξονες πολιτικής, όπως ανέφερε και ο υπουργός Ανάπτυξης Κωστής Χατζηδάκης:

1. Έμφαση στο θεσμό του venture capital με κεντρικό άξονα το Ταμείο Νέας Οικονομίας.
2. Σύσταση θέσης Συντονιστή Τεχνολογίας που θα στελεχωθεί από άτομο εγνωσμένου κύρους.
3. Σύνδεση της επιστημονικής έρευνας με τις επιχειρήσεις με στόχο τη μεταφορά τεχνολογίας, με την οργάνωση γραφείων μεταφοράς τεχνολογίας στην επιχειρηματικότητα.
4. Αξιοποίηση του θεσμού των θερμοκοιτίδων επιχειρήσεων σε κλάδους της οικονομίας όπου υπάρχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα.
5. Διαμόρφωση πλαισίου λειτουργίας και παροχή κινήτρων για «επιχειρηματικούς αγγέλους» (business angels) που επενδύουν σε επιχειρήσεις με ερευνητικές δραστηριότητες.

Ειδικότερα: 

Α. Η δραστηριοποίηση του Ταμείου Νέας Οικονομίας (ΤΑΝΕΟ) ως «fund of funds» στον τομέα του επιχειρηματικού κεφαλαίου (venture capital) προτείνεται να γίνει με τρεις τρόπους:

• Συμμετοχή του ΤΑΝΕΟ σε νέες εταιρίες επιχειρηματικού κεφαλαίου σε συνδυασμό με παροχή κινήτρων σε διεθνείς αντίστοιχες εταιρίες προκειμένου να συμμετάσχουν και αυτές. Στόχος είναι η χρηματοδότηση επιχειρήσεων που κατατάσσονται στο επίπεδο του early stage
• Επένδυση του ΤΑΝΕΟ σε υπάρχουσες ελληνικές εταιρίες επιχειρηματικού κεφαλαίου.
• Πιθανή δυνατότητα και συνεπενδύσεων του ΤΑΝΕΟ σε επιχειρήσεις early stage με ταυτόχρονη προσέλκυση επενδύσεων από ξένα κεφάλαια για τις ίδιες επιχειρήσεις. Η επένδυση του ΤΑΝΕΟ δεν θα μπορεί να υπερβαίνει το ύψος της αντίστοιχης του ξένου επενδυτή.

Β. Σύσταση θέσης Συντονιστή Τεχνολογίας στο υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας που θα στελεχωθεί από άτομο με εμπειρία τόσο από το χώρο της επιστήμης όσο και από τις επιχειρήσεις και θα διαχειρίζεται τη χρηματοδότηση των επενδύσεων στους τομείς έρευνας και τεχνολογίας.

Η αξιολόγηση των προτάσεων για ενίσχυση που θα υποβάλουν οι επιχειρήσεις θα είναι επαγγελματικού επιπέδου και με αυστηρά κριτήρια. Βασικά κριτήρια επιλογής των προτάσεων θα είναι η ενσωμάτωση καινοτομίας, η δυνατότητα εμπορικής προώθησης των προϊόντων στις ξένες αγορές, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας ενώ θα δίνεται έμφαση σε προϊόντα που θα παράγονται στην Ελλάδα ή με Έλληνες υπεργολάβους. Προβλέπεται επίσης ότι το 70 % της επένδυσης στους τομείς αυτούς θα πρέπει να διοχετεύεται σε μισθούς, το 33 % αυτού σε μισθούς μηχανικών (ή άλλων ειδικών επιστημόνων) και το 25 % σε μισθούς νεοπροσλαμβανόμενων. Οι επενδύσεις που θα επιτυγχάνουν, θα επιστρέφουν στο Δημόσιο το 3% του τζίρου τους.

Γ. Μεταφορά Τεχνολογίας

Σύσταση Γραφείου Μεταφοράς Τεχνολογίας σε κάθε Πανεπιστήμιο που κάνει επιστημονική έρευνα. Το κράτος θα συνεισφέρει στα Γραφεία κεφάλαια διπλάσια από αυτά που θα συγκεντρώνουν από τον ιδιωτικό τομέα. Σε πρώτη φάση θα ενισχυθούν 15 Ακαδημαϊκά ιδρύματα με την παροχή χρηματοδότησης για την κάλυψη των λειτουργικών εξόδων των γραφείων για 4 χρόνια. Τα Γραφεία Μεταφοράς Τεχνολογίας μεταξύ άλλων θα αναζητούν χρηματοδότηση από τη βιομηχανία, θα εκπροσωπούν τους ερευνητές και θα διαχειρίζονται τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας.

Δ. «Θερμοκοιτίδες» Τεχνολογίας

Ανάπτυξη του θεσμού των «θερμοκοιτίδων» επιχειρήσεων στους τομείς: Πληροφορικής-Επικοινωνιών, Φαρμάκων-Βιοτεχνολογίας, Ενέργειας, Τροφίμων και Αγροτικής Οικονομίας. Οι θερμοκοιτίδες υποστηρίζουν τις επιχειρήσεις παρέχοντας πρόσβαση σε κεφάλαια, τεχνολογία, συμβουλευτική υποστήριξη, χώρους εγκατάστασης κ.α.

E. Επιχειρηματικοί Άγγελοι

Φοροαπαλλαγές για business angels (επιχειρηματικοί άγγελοι, ιδιώτες επενδυτές που παρέχουν κεφάλαια ή / και συμβουλευτικές υπηρεσίες κατά την ίδρυση μιας επιχείρησης, στους οποίους περιλαμβάνονται και η οικογένεια ή το κοινωνικό περιβάλλον του επιχειρηματία). Η επένδυση σύμφωνα με την πρόταση θα εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα του ατόμου ή της επιχείρησης που διαθέτει τα κεφάλαια. Προϋπόθεση θα πρέπει να είναι ωστόσο, οι δαπάνες για έρευνα της επιχείρησης που λαμβάνει τη χρηματοδότηση να καλύπτουν τουλάχιστον το 70 % του συνόλου των δαπανών της.

Στη σημερινή συνεδρίαση του Συμβουλίου παρουσιάστηκε εισήγηση του Συντονιστή Καινοτομίας Γιάννη Παπαδόπουλου σχετικά με τη διαμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας των business angels, με βάση το καθεστώς που εφαρμόζεται σε χώρες όπως Ισραήλ, ΗΠΑ, Ολλανδία και σχετικές μελέτες του ΟΟΣΑ.

Σύμφωνα με την παρουσίαση, το πλαίσιο λειτουργίας του θεσμού στις χώρες αυτές περιλαμβάνει:

• Πιστοποίηση των business angels με θέσπιση ελάχιστων προϋποθέσεων που πρέπει να πληρούν ως προς τα κεφάλαια και την εμπειρία που διαθέτουν.
• Θέσπιση κινήτρων προκειμένου να προσελκυθούν επενδυτικά κεφάλαια. Στις περισσότερες χώρες τα κίνητρα είναι φορολογικά.
• Δημιουργία μητρώου επενδύσεων μέσω του οποίου θα παρακολουθείται η πορεία της επένδυσης και θα πιστοποιείται η επιλέξιμότητα του επενδυτή για τις φοροαπαλλαγές (π.χ., δεν θεωρείται angel investment επένδυση διάρκειας 6 μηνών)
• Θέσπιση περιορισμών ως προς το προφίλ της επένδυσης: σύμφωνα με τη μελέτη του ΥΟΖΜΑ, τις μελέτες του ΟΟΣΑ κλπ., για να μπορεί να χαρακτηριστεί μια επένδυση angel investment θα πρέπει να πληρεί συγκεκριμένες προδιαγραφές:  ενδεικτικά 70 % της επένδυσης να είναι σε έρευνα και ανάπτυξη, εκ του οποίου 70% στην χώρα, και επίσης 70% του συνόλου να είναι σε μισθούς προσωπικού υψηλής προστιθέμενης αξίας ετησίως.