Το παρακάτω άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Κεφάλαιο" το Σάββατο 08/02
Ο κόσμος εξακολουθεί να υποφέρει από τις συνέπειες της ανεύθυνης συμπεριφοράς από τις τράπεζες, τις κυβερνήσεις, των αναπτυγμένων χώρες, που προκάλεσε τη μεγάλη ύφεση που ξεκίνησε το 2008. Ωστόσο, παρότι οι πιο προηγμένες οικονομίες βρίσκονται πλέον είτε σε τροχιά ανάπτυξης ή παλεύουν να βγουν από την ύφεση, οι αναδυόμενες αγορές είναι σε αναταραχή. Τα νομίσματά τους βρίσκονται κατακόρυφη πτώση, ο πληθωρισμός εκτοξεύεται, η οικονομική τους ανάπτυξη επιβραδύνεται και τα δημοσιονομικά και εμπορικά ελλείμματα είναι στα ύψη. Οι επενδυτές ρευστοποιούν τις καταθέσεις τους και φεύγουν.
Η ολιγωρία των κεντρικών τραπεζών
Οι αναδυόμενες αγορές δέχονται σημαντικές πιέσεις το τελευταίο διάστημα, με το στόχο των κερδοσκόπων να εντοπίζεται στο εγχώριο νόμισμα. Τα νομίσματα των αναδυόμενων βυθίζονται, και οι κεντρικές τους τράπεζες που κυριολεκτικά «σέρνονται» πίσω από τις αγορές και επιχειρούν να «σφίξουν» τη νομισματική τους πολιτική προκείμενου να παρουσιάσουν μια σταθεροποίηση, δείχνουν να μην μπορούν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Εδώ θα αναρωτιόταν κανείς τι ή ποιος φταίει περισσότερο.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Όταν η Ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ εισήγαγε το πρώτο (σε μια σειρά τριών) πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης σε μια προσπάθεια να υποτιμήσει το δολάριο προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα, οι αναδυόμενες αντέδρασαν. Θεώρησαν, ότι η συγκεκριμένη προσπάθεια υποτίμησης του δολαρίου και η εξαιρετικά χαλαρή νομισματική πολιτική στις ΗΠΑ θα ανοίξουν την κάνουλα με ζεστό χρήμα, κάτι που θα εκτόξευε τις ισοτιμίες τους. Ο φόβος δεν ήταν μόνο για την πτώση της ανταγωνιστικότητας στις εξαγωγές που θα έφερνε το ισοζύγιο τους σε αρνητικά επίπεδα. Το σημαντικότερο στοιχείο ήταν η έκθεση τους σε ένα μεγάλο κίνδυνο. Ήξεραν ότι όταν η Fed ολοκλήρωνε αυτό τον κύκλο των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης, η εισαγωγή συναλλάγματος θα ήταν παρελθόν. Και συνέβη ακριβώς με αυτό τον τρόπο. Η ανακοίνωση της Fed για έναρξη της μείωσης της χαλαρής νομισματικής πολιτικής, είναι αυτή που έχει οδηγήσει στη σημερινή φυγή κεφαλαίων από τις αναδυόμενες αγορές. Που βλέπω το ρίσκο σήμερα μέσα και από έρευνα κορυφαίας παγκόσμιας τράπεζας;
Τι δείχνει έρευνα μεγάλης τράπεζας;
Σε έναν ορίζοντα μεγαλύτερο των δύο εβδομάδων, το 68,4 % των επενδυτών σε έρευνα που διεξήχθη από μεγάλη τράπεζα ήταν bearish, περισσότερο από το διπλάσιο του 33 % που είχε καταγραφεί το προηγούμενο διάστημα. Η έρευνα διεξήχθη στα τέλη Μαΐου - αρχές Ιουνίου , μεταξύ 98 πελατών της τράπεζας εκ των οποίων 50 ήταν τα hedge funds, και 48 πραγματικοί επενδυτές, όπως για παράδειγμα συνταξιοδοτικά ταμεία. Το καθοριστικό στοιχείο της έρευνας είναι το σημείωμα " το ισχυρότερο πτωτικό σήμα έχουμε παρατηρήσει από το Μάιο του 2012, στο αποκορύφωμα της ελληνικής κρίσης χρέους ", που είναι ξεκάθαρο της σημερινής κατάστασης. Την ίδια ώρα το ποσοστό των επενδυτών που βλέπουν θετικά την κατάσταση αυτή έχει υποχωρήσει στο 24,5 % του συνόλου. Η χαρακτηριστικότερη όλων είναι η περίπτωση της Αργεντινής. Μια χαρακτηριστική περίπτωση αναδυόμενης οικονομίας που έχει πληγεί είναι εκείνη της Αργεντινής.
Μελετώντας τις αποφάσεις της Αργεντινής
Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Αργεντινής έχουν υποχωρήσει 44% τα τελευταία 3 χρόνια, και βρίσκονται κάτω από τα 30 δισ. δολάρια, στοιχείο που πλήττει σημαντικά τον τραπεζικό τομέα. Την ίδια ώρα το πέσο Αργεντινής υποχωρεί αγγίζοντας τα 7,8955 πέσος έναντι του δολαρίου ΗΠΑ, μετά την παρέμβαση της Κεντρικής Τράπεζας της Αργεντινής προκειμένου να αποφευχθεί περαιτέρω υποτίμηση. Η απόφαση που κλήθηκε να πάρχει η ηγεσία της χώρας είναι να επιτρέψει εκ νέου τις νόμιμες μετατροπές δολαρίων-πέσο. Αυτή τη στιγμή -σύμφωνα και με δημοσίευμα του Bloomberg- ένα δολάριο κοστίζει 13,00 πέσος στη μαύρη αγορά που έχει δημιουργηθεί μετά την επίσημη απαγόρευση που ακολούθησε την επανεκλογή της το 2011, όταν η πραγματική ισοτιμία επισήμως βρίσκεται 64% χαμηλότερα.
Ποιοι αναμένεται να «μολυνθούν»;
Μπορεί το μικρόβιο που έχει παρατηρηθεί στις αναδυόμενες αγορές να εξαπλωθεί στις ανεπτυγμένες αγορές; Παρότι είναι πολύ νωρίς να απαντήσουμε, οι χρηματιστηριακές αγορές στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Ιαπωνία σημείωσαν τη χειρότερη έναρξη έτους από τον Ιανουάριο του 2010, ένα πρώτο σημάδι συσχέτισης. Ωστόσο, είναι κάτι παραπάνω από απίθανο ότι οι πιέσεις στις αναδυόμενες αγορές θα οδηγήσουν σε ένα χρηματιστηριακό κραχ σε παγκόσμιο επίπεδο. Κατά τον ίδιο τρόπο άλλωστε που και οι οικονομολόγοι δεν πίστεψαν ποτέ ότι μια κατάρρευση στην Ελλάδα θα μπορούσε να πάρει διαστάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.