Το παρακάτω άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Κεφάλαιο" το Σάββατο 11/01
Τις τελευταίες εβδομάδες επικρατεί μια διάχυτη αισιοδοξία είτε από διεθνείς οίκους είτε από τον πολιτικό και επιχειρηματικό χώρο ότι το 2014 θα είναι η χρονιά της παγκόσμιας ανάπτυξης. Και αν τα σενάρια για τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι άκρως ενθαρρυντικά αλλά και βάσιμα λόγω των μέτρων ποσοτικής χαλάρωσης που έχουν χρησιμοποιηθεί, η Ευρώπη παρά τις σημαντικές προσπάθειες που γίνονται συνεχίζει να αντιμετωπίζει κρίσιμα προβλήματα.
Την περασμένη Τρίτη ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης για το μήνα Δεκέμβριο ανακοινώθηκε στο 0,8% συνεχίζοντας την πτωτική πορεία από τα επίπεδα του 0,9% του περασμένου Νοεμβρίου, παρά τις σημαντικές αυξήσεις που παρατηρήθηκαν τόσο στις τιμές του καπνού όσο και σε εκείνες του αλκοόλ. Κάπου εδώ, να θυμίσουμε ότι ο πάγιος στόχος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τον πληθωρισμό στην Ευρωζώνη είναι στα επίπεδα του 2%.Όλα αυτά συμβαίνουν, τη στιγμή που η ΕΚΤ και ο Μάριο Ντράγκι έχουν χρησιμοποιήσει σχεδόν όλα τα δυνατά εργαλεία που μπορούσαν για να αποτρέψουν αυτό το σενάριο. Την ίδια ώρα ο δομικός πληθωρισμός (εκτός τροφίμων και ενέργειας) βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα από τότε που η κρίση κλιμακώθηκε, αλλά και χαμηλότερα από το Νοέμβριο του 2013 μετά την απόφαση της ΕΚΤ να κόψει το βασικό επιτόκιο στο 0.25%.
Ευρώπη σαν... Ιαπωνία;
Είναι ξεκάθαρο λοιπόν όσο και αν προσπαθούν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι να το κρατήσουν χαμηλά, ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια αποπληθωριστική κατάσταση (μείωση των πιέσεων στις τιμές) που θα μπορούσε να οδηγήσει την ζώνη του ευρώ σε αποπληθωρισμό ή και αρνητικό πληθωρισμό με ανυπολόγιστες συνέπειες από άλλες εποχές. Άλλωστε και ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ Πίτερ Πράετ τόνισε πως το τρέχον επίπεδο του πληθωρισμού δεν παρέχει παρά μόνο ένα μικρό περιθώριο ασφαλείας έναντι ενδεχόμενων δυσμενών εξελίξων. Έτσι, το 2014 θα αποτελέσει όπως φαίνεται σημείο καμπής για την Ευρωπαική οικονομία που προσπαθεί με «νύχια και με δόντια» να ανακάμψει από τη μεγάλη κρίση και ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα ξυπνούσε μνήμες Ιαπωνίας που πάλεψε 20 χρόνια για να ξεκολλήσει απο αυτή την κατάσταση ρίχνοντας τεράστιες ενέσεις ρευστότητας τους τελευταίους μήνες προκειμένου να το επιτύχει.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που υπάρχουν
Μιλάμε για μια παγίδα ρευστότητας, όπου είναι φανερή η έλλειψη εμπιστοσύνης τόσο στην πραγματική οικονομία όσο και στα ιδρύματα που δεν παρουσιάζουν έντονη διάθεση να δώσουν λύση στα πραγματικά προβλήματα συνειδητοποιώντας τις μικρές προσδοκίες ανάκαμψης. Παράλληλα υπάρχει και το σενάριο αναπαραγωγής της ύφεσης λόγω της έλλειψης της συνολικής ζήτησης που θα συνεχίσει να οδηγεί σε αύξηση της ανεργίας και σε μείωση των μισθών, ανατροφοδοτώντας ένα φαύλο κύκλο.
Γιατί δεν λύνουν το πρόβλημα;
Το πρόβλημα ξεκάθαρα είναι στην έλλειψη εμπιστοσύνης , και αυτό προέρχεται αφενός από τα μέσα ενημέρωσης και από τα κυκλώματα των πιστώσεων που έχουν κλείσει τις στρόφιγγες για τις επιχειρήσεις. Τα εργαλεία αυτά τα οποία θα μπορούσαν να συμβάλλουν σε μια κεφαλαιακή ενίσχυση των επιχειρήσεων, αναζωπυρώνοντας το επιχειρηματικό συναίσθημα μέσα σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα δεν έχουν χρησιμοποιηθεί, και αυτό μόνο ως πολιτική επιλογή μπορεί να θεωρηθεί . Η ΕΚΤ μέσω του Μάριο Ντράγκι είναι δεδομένο πως σήμερα (Πέμπτη) θα επιχειρήσει να προετοιμάσει το έδαφος για πιθανές κινήσεις τους μήνες που έρχονται, σε περίπτωση που ο πληθωρισμός συνεχίσει να επιδεινώνεται.
Που κρύβεται ο κίνδυνος;
Όσο η ΕΚΤ δεν σκύβει πάνω στα σοβαρά προβλήματα που έχουν γεννήσει τα προγράμματα λιτότητας που εξακολουθούν να ροκανίζουν τη ζήτηση στο μεγαλύτερο μέρος της νότιας Ευρώπης, η απειλή του αποπληθωρισμού θα μεγαλώνει. Παραμένω ανήσυχος ότι οι περαιτέρω ενδείξεις αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού τους επόμενους μήνες θα σκορπίσουν μεγαλύτερη ανησυχία σε όσους βρίσκονται εκτός Φρανκφούρτης.
Θα υπάρξει αντίδραση στην πολιτική αυτή;
Οι ευρωπαϊκές εκλογές του Μαΐου θεωρώ πως έχουν τη δυνατότητα να τρομάξουν την αγορά αλλά και την ΕΚΤ. Πιστεύω ότι υπάρχει μια ευκαιρία για τους ανθρώπους της νότιας Ευρώπης να σφραγίσουν τη δυσαρέσκειά τους για την εφαρμοζόμενη πολιτική λιτότητας των τελευταίων ετών. Αυτό φυσικά μπορεί να είναι καλό για τον πληθυσμό της Νότιας Ευρώπης, αλλά δεν θα είναι καθόλου θετικό για το κοινό νόμισμα.
Πηγή: DailyFx.gr