Ενα βήμα πιο κοντά στο λουκέτο εκτιμάται ότι θα βρεθούν 40.000 επιχειρήσεις το β’ εξάμηνο του 2013, διπλασιάζοντας τον αριθμό των κλειστών καταστημάτων σε σχέση με το 2012 στην Ελλάδα.
Ενα βήμα πιο κοντά στο λουκέτο εκτιμάται ότι θα βρεθούν 40.000 επιχειρήσεις το β’ εξάμηνο του 2013, διπλασιάζοντας τον αριθμό των κλειστών καταστημάτων σε σχέση με το 2012 στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με την εξαμηνιαία έρευνα της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδος, που παρουσιάζεται σήμερα, το β’ εξάμηνο του 2013 οριοθετεί το τέλος της εποχής των ψευδαισθήσεων για τις επιχειρήσεις και για τις προοπτικές μείωσης της ανεργίας, αφού εάν επαληθευτούν οι εκτιμήσεις θα προστεθούν στους ανέργους άλλες 150.000 άνθρωποι.
Το ποσοστό των ΕΒΕ που αναμένει επιδείνωση του οικονομικού κλίματος στις μικρές επιχειρήσεις εκτοξεύτηκε στο 70%, δείκτης που χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα μεγάλος.
Τα κυριότερα συμπεράσματα της έρευνας παρουσιάζονται συνοπτικά παρακάτω:
A. ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
1) Η αποτίμηση του α’ εξαμήνου 2013 παραμένει αρνητική, καθώς για το 75,4% των μικρών επιχειρήσεων η κατάσταση έχει επιδεινωθεί. Όλα τα οικονομικά μεγέθη των επιχειρήσεων διατηρούν αρνητικές επιδόσεις, αν και σημειώνεται επιβράδυνση σε σχέση με τις προηγούμενες έρευνες. Το 75,8% των επιχειρήσεων σημείωσε μείωση στον κύκλο εργασιών, με μεγαλύτερη μείωση να καταγράφεται στις εμπορικές και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις. Ο μέσος όρος μείωσης του τζίρου για το πρώτο εξάμηνο του 2013 ανέρχεται στο 27,3% (Διάγραμμα 1). Το 9,6% των επιχειρήσεων αύξησε την επενδυτική δαπάνη (ο αντίστοιχος δείκτης τον Ιανουάριο του 2013 ήταν 5,7%).
2) Οι προβλέψεις όμως για το δεύτερο εξάμηνο του 2013 είναι δυσοίωνες καθώς οι προσδοκίες των επιχειρήσεων είναι αρνητικές (68,1% του δείγματος). Είναι η πρώτη φορά τα τελευταία 2 χρόνια που σημειώνεται αύξηση των αρνητικών προσδοκιών για το μέλλον. Τούτο καταδεικνύει ότι εξανεμίζεται κάθε ελπίδα ανάκαμψης από την πλευρά των επιχειρηματιών.
3) Παρά τη σχετική ανάσχεση επιδείνωσης που παρουσιάζουν όλοι οι δείκτες οικονομικής επίδοσης των επιχειρήσεων, παραμένουν σε πολύ υψηλά αρνητικά επίπεδα οι δείκτες που αφορούν τη ρευστότητα και τις παραγγελίες των επιχειρήσεων (μείωση κατά 81,7% και 77,8% αντίστοιχα). Ο κλάδος του εμπορίου και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις σημειώνουν τις χειρότερες επιδόσεις. Πιο ανθεκτικές εμφανίζονται οι νεότευκτες επιχειρήσεις (ηλικίας έως 5 ετών).
4) Λαμβάνοντας υπόψη ότι αναμένεται μείωση τζίρου για το 67,3% των επιχειρήσεων, μείωση της ζήτησης για το 66,9% και πτώση των παραγγελιών προς προμηθευτές για το 68% των επιχειρήσεων, τότε γίνεται αντιληπτό ότι παρά τη σχετική προσωρινή σταθεροποίηση, η ύφεση αναμένεται για το β’ εξάμηνο να βαθύνει με βάση τα πραγματικά οικονομικά μεγέθη.
5) Οι παραπάνω εκτιμήσεις ενισχύονται και από το γεγονός ότι το 40,5% των επιχειρήσεων τοποθετεί χρονικά την ανάκαμψη της αγοράς από το 2020 και μετά, ενώ το 15,8% θεωρεί ότι δεν θα έρθει ποτέ (Διάγραμμα 8).
Β. «ΛΟΥΚΕΤΑ», ΜΕΙΩΣΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ & ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
1) Πάνω από τις μισές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν κίνδυνο κλεισίματος το επόμενο εξάμηνο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, η καθαρή μείωση των επιχειρήσεων για αυτό το χρονικό διάστημα υπολογίζεται ότι θα είναι 40,000.
2) Μπροστά στο φάσμα του λουκέτου και των υψηλών φορολογικών και ασφαλιστικών επιβαρύνσεων, οι επιχειρήσεις αναμένεται να προχωρήσουν μαζικά στο τελικό καταφύγιο: την έμμεση ή άμεση αναδιάρθρωση του εργασιακού κόστους. Άλλωστε, ήδη το 51,4% των επιχειρήσεων του δείγματος αντιμετωπίζει προβλήματα στην έγκαιρη καταβολή των μισθών (περίπου 110,000 επιχειρήσεις).
3) Αρνητικά παραμένουν τα στοιχεία και οι εκτιμήσεις που αφορούν την απασχόληση. Σύμφωνα με το μοντέλο υπολογισμού του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ εκτιμάται ότι κατά το πρώτο εξάμηνο του 2013 χάθηκαν 56,000 θέσεις μισθωτής απασχόλησης (έναντι αρχικής πρόβλεψης 61,000, έρευνα ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ, Ιανουάριος 2013).
4) Οι επιπτώσεις της κρίσης στα μεγέθη και χαρακτηριστικά της απασχόλησης συνεχίζονται, αν και ακολουθούν επιβραδυνόμενη αρνητική τάση. Για κάθε 1 επιχείρηση που προσλαμβάνει στον ιδιωτικό τομέα αντιστοιχούν περίπου 3 επιχειρήσεις που προχωρούν σε απολύσεις (στην προηγούμενη έρευνα ήταν 1:4, Ιανουάριος 2013). Η πτωτική τάση του ρυθμού αύξησης απολύσεων σχετίζεται με τη μεταβολή του καθεστώτος απασχόλησης, τη μείωση του αριθμού επιχειρήσεων και την οριακή πλέον δυνατότητα λειτουργίας των υφιστάμενων επιχειρήσεων με το ήδη υπάρχον μειωμένο προσωπικό.
5) Περισσότερο ανησυχητικά είναι τα ευρήματα για τις προοπτικές απασχόλησης, καθώς εάν επαληθευτούν οι εκτιμήσεις του ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ τότε υπάρχει κίνδυνος απώλειας 85,000-90,000 θέσεων συνολικής απασχόλησης (εργοδότες, αυτοαπασχολούμενοι, μισθωτοί) στο επόμενο εξάμηνο. Από την έρευνα προκύπτει ότι οι απώλειες θέσεων μισθωτής εργασίας για το δεύτερο εξάμηνο του 2013 θα πλησιάσουν τις 45,000. Μόλις το 2,7% των επιχειρήσεων αναμένεται να κάνει προσλήψεις. Οι νέες επιχειρήσεις (έως 5 έτη λειτουργίας) εμφανίζονται να προχωρούν σε περισσότερες προσλήψεις συγκριτικά με τις υπόλοιπες (9,1%).
6) Ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα της έρευνας που συνεχίζονται με ένταση αναφέρεται στη ραγδαία μεταβολή του καθεστώτος απασχόλησης στις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Η δυναμική μεταβολής των εργασιακών σχέσεων προς πιο ευέλικτες μορφές απασχόλησης συνεχίζεται. Πιο συγκεκριμένα το 65,7% των επιχειρήσεων δήλωσε ότι έχει προχωρήσει κατά το πρώτο εξάμηνο του 2013 σε μείωση ωρών εργασίας, ή/και σε μείωση αποδοχών. Το 49,3% των επιχειρήσεων έχει προχωρήσει σε άμεση αναπροσαρμογή μισθολογικού κόστους, μειώνοντας αποδοχές. Επίσης πάνω από τις μισές επιχειρήσεις (50,5%) που απασχολούν προσωπικό έχουν προχωρήσει σε έμμεση μείωση του μισθολογικού κόστους, μειώνοντας ώρες ή ημέρες εργασίας. Το αντίστοιχο ποσοστό για το έτος 2010 ήταν 30% και για το 2012 ήταν 40,5% (Διαγράμματα 5 και 6).
Δ. ΟΦΕΙΛΕΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ
1) Το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών των επιχειρήσεων αφορά τις ασφαλιστικές και φορολογικές υποχρεώσεις. Το ποσοστό των επιχειρήσεων που έχουν καθυστερημένες οφειλές στον ΟΑΕΕ ανήλθε στο 43,2% (από 42% τον Ιανουάριο), στο ΙΚΑ ανήλθε στο 22,6% (από 17,3%). Οι επιχειρήσεις που καθυστερούν να αποπληρώσουν οφειλές προς την εφορία αυξήθηκαν στο 34,1% (από 31,9%).
2) Το 63,3% των επιχειρήσεων εκτιμά ότι δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί το 2013 στις φορολογικές τους υποχρεώσεις. Μάλιστα το 57,2% των επιχειρήσεων εκτιμά ότι δεν θα είναι σε θέση ανταποκριθεί στις ασφαλιστικές υποχρεώσεις του τρέχοντος εξαμήνου. Η πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση ασφαλιστικών και φορολογικών οφειλών δεν φαίνεται να υιοθετείται από τις επιχειρήσεις καθώς μόνο το 20-25% αυτών που οφείλουν δηλώνει ότι ενδέχεται να κάνει χρήση της ρύθμισης.
Ε. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΧΩΡΑΣ
1) Για τη γενική οικονομική κατάσταση της χώρας, το 76,5% των επιχειρήσεων θεωρεί ότι η κρίση βαθαίνει με αμείωτους ρυθμούς. Μόλις το 10% θεωρεί ότι υπάρχουν ορατά σημάδια ανάκαμψης για το 2014. Πάνω από τις μισές επιχειρήσεις βλέπουν την ανάκαμψη τουλάχιστον σε βάθος πενταετίας (το 15,8% ποτέ).
2) Μεγάλη κρίση εμπιστοσύνης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων προς τις υπάρχουσες πολιτικές δυνάμεις. Στο ερώτημα «ποιο κόμμα θεωρείτε ότι εκφράζει καλύτερα τα συμφέροντά σας», περίπου το 60% δήλωσε κανένα (ΝΔ 10,7%, ΣΥΡΙΖΑ 9,8%, ΧΑ 5,3%, ΚΚΕ 3,5%, ΠΑΣΟΚ 1,5%, ΔΗΜΑΡ 1%, κα).
ΣΤ. ΔΙΑΚΟΠΕΣ- ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ
1) Το 66,1 των επιχειρηματιών και αυταπασχολούμενων δήλωσε ότι φέτος δεν θα κάνει διακοπές (έναντι 64,8% τον Ιούλιο 2012).
2) Μόλις το 32,1% αυτών που θα κάνουν διακοπές θα χρησιμοποιήσει κάποιο τουριστικό κατάλυμα (ξενοδοχείο ή δωμάτιο). Με δεδομένου ότι μόνο 1 στους 3 επιχειρηματίες θα πάει διακοπές καταγράφεται με τον πιο ενδεικτικό τρόπο η κατάρρευση του εσωτερικού τουρισμού. Άμεση ανάγκη για ανασχεδιασμό των προγραμμάτων κοινωνικού τουρισμού για τους αυτοαπασχολούμενους, με δεδομένο ότι τα τελευταία τρία χρόνια καταβάλλουν και αντίστοιχες εισφορές.