Δέσμη επτά μέτρων φέρνει μαζί του το τρίτο πακέτο στήριξης

Νέα μέτρα για την κοινωνική ασφάλιση, την υγεία, τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και ταχύτερες αποκρατικοποιήσεις φέρνει μαζί του το τρίτο μνημόνιο, το οποίο αποτελεί πια κοινό «μυστικό» μεταξύ Αθήνας και Βρυξελλών.

Μπορεί το τρίτο πακέτο στήριξης επισήμως να διαψεύδεται, αλλά παρ’ όλα αυτά τόσο το υπουργείο Οικονομικών όσο και οι Βρυξέλλες το προετοιμάζουν όχι μόνο χρηματοδοτικά, αλλά και στο σκέλος που αφορά τις νέες υποχρεώσεις που θα αναγκαστεί να αναλάβει η Ελλάδα.

Η ύπαρξη της σκέψης για νέο πακέτο (έστω και σημαντικά περιορισμένο σε σχέση με τα δύο προηγούμενα) επιβεβαιώνεται σε καθημερινή βάση από τον ίδιο το Γερμανό υπουργό Οικονομικών,  Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος στις επίμονες διαδοχικές ερωτήσεις του γερμανικού Τύπου μιλά για νέο, μικρό δάνειο προς την Ελλάδα.

Με τον τρόπο αυτό η Γερμανία θα κρατήσει εντός του προγράμματος και το ΔΝΤ, το οποίο σύμφωνα με το σημερινό πρόγραμμα θα συνεχίσει να χρηματοδοτεί την Ελλάδα μέχρι και το 2017.
 
Τα νέα μέτρα

Η Ελλάδα έχει ήδη αναλάβει την υποχρέωση να εμφανίσει πρωτογενές πλεόνασμα, το οποίο θα καταγραφεί οριακά φέτος, θα φτάσει στο 4,5% του ΑΕΠ το 2016 και το 2017 και θα υποχωρήσει οριακά στο 4,3% του ΑΕΠ το 2018, ενώ θα πρέπει να παραμείνει στο επίπεδο του 4% του ΑΕΠ τουλάχιστον μέχρι και το 2020. Αυτό από μόνο του ενέχει πολύ υψηλές δημοσιονομικές υποχρεώσεις, οι οποίες όμως συνδέονται άμεσα με τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.

Αξιωματούχοι από τις Βρυξέλλες σημειώνουν ότι το νέο πρόγραμμα -όπως αυτό και αν διαμορφωθεί- δεν είναι δυνατό να περιέχει μόνιμες περικοπές μισθών και συντάξεων. Κάτι τέτοιο, άλλωστε, σε μια χώρα με έκτη συνεχή χρονιά ύφεσης, θα έθετε σε κίνδυνο την εφαρμογή του και κατά συνέπεια και τα χρήματα που έχουν δανείσει τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης στην Ελλάδα.

Παρ’ όλα αυτά θα ζητηθούν περισσότερες εγγυήσεις για την τήρηση του προγράμματος.

1. Ενας τρόπος θα είναι η περαιτέρω αυτοματοποίηση στις ρήτρες αυτόματης διόρθωσης, οι οποίες έχουν συμφωνηθεί αλλά δεν έχουν ενεργοποιηθεί μέχρι τώρα. Θα πρέπει, δηλαδή, να επανεξεταστούν αυτόματοι σταθεροποιητές σε περίπτωση που για παράδειγμα τα ασφαλιστικά ταμεία συνεχίζουν να επιδεινώνουν την οικονομική τους κατάσταση, αλλά και να επιλεχθούν συγκεκριμένοι τομείς στους οποίους θα περικόπτονται -αυτόματα- κονδύλια ώστε να αποσβένεται η όποια απόκλιση.
2. Εφάπαξ και επικουρικές συντάξεις είναι κάτι που σίγουρα θα περικοπούν στο επόμενο πακέτο. Αντικείμενο διαπραγμάτευσης θα αποτελέσει και η αυτόματη διόρθωση των συντάξεων σε περίπτωση δημοσιονομικών αποκλίσεων. Το μέτρο έχει ήδη ψηφιστεί, αλλά πρόκειται να εφαρμοστεί από το 2015. Μια νέα δανειακή σύμβαση μπορεί να επανέφερε την αυτόματη ρύθμιση των συντάξεων.
3. Το σύστημα υγείας και κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα, παρά τις διαδοχικές περικοπές, θεωρείται από την τρόικα ακόμη «σπάταλο» και αναποτελεσματικό ως προς τους στόχους του. Συνεπώς, θα πρέπει να συνεχιστεί η ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων και η περικοπή περιττών «παροχών» υγείας.
4. Θα πρέπει, επίσης, να υπάρχει στροφή στην ιδιωτική ασφάλιση, είτε μέσω της ίδρυσης επαγγελματικών ταμείων είτε μέσω συμπληρωματικής ασφάλισης σε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, προκειμένου να ελαφρυνθούν κάπως οι υποχρεώσεις των ασφαλιστικών ταμείων.
5. Ο τομέας της Γενικής Κυβέρνησης (εκτός των ασφαλιστικών ταμείων και των δημόσιων νοσοκομείων) θεωρείται επίσης ότι έχει ακόμη περιθώρια βελτίωσης. Η διαχείριση των ΟΤΑ εμφανίζει αποκλίσεις οι οποίες θα πρέπει να αντιμετωπιστούν, ενώ πολλές ακόμη δημόσιες επιχειρήσεις που παράγουν έλλειμμα θα πρέπει να συγχωνευτούν, να πουληθούν στον ιδιωτικό τομέα ή να κλείσουν. Η σχετική προσπάθεια που ξεκίνησε από το 2010 δεν εξασφάλισε τους αναμενόμενους καρπούς λόγω και των διαδοχικών πολιτικών κρίσεων.
6. Μεγάλες προσδοκίες έχει ακόμη η τρόικα από την εξάλειψη του διοικητικού βάρους που επωμίζονται σε ετήσια βάση οι επιχειρήσεις. Το κόστος της γραφειοκρατίας (που έχει να κάνει κυρίως με τη λειτουργία του Δημοσίου) υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα της κρίσης φτάνει τα 15 δισ. ευρώ. Ενας ακόμη τομέας που θα παίξει ρόλο στο επόμενο πακέτο μέτρων θα είναι η δεύτερη φάση της αναδιοργάνωσης του Δημοσίου.
7. Το κομμάτι των αποκρατικοποιήσεων θεωρείται από την τρόικα ως μια ακόμη αποτυχία του προγράμματος. Το Σεπτέμβριο θα ληφθούν τελικές αποφάσεις οι οποίες, όπως σημειώνουν κοινοτικοί κύκλοι, θα πρέπει να εξασφαλίσουν ότι τα έσοδα που έχουν προγραμματιστεί θα έχουν μια συνεχή ροή και θα μειώνουν το δημόσιο χρέος. Η αναβολή της εφαρμογής της ρήτρας αυτόματης διόρθωσης στην περίπτωση απόκλισης για δύο συνεχόμενα τρίμηνα των εσόδων από αξιοποίηση δημόσιας περιουσίας για το 2013 θα εφαρμοστεί στο ακέραιο κατά το τρίτο πρόγραμμα. Αυτό μπορεί να σημαίνει από οριστικές πωλήσεις (αντί των συμβάσεων παραχώρησης) για την ακίνητη περιουσία, μέχρι και τη «ρευστοποίηση» κρατικών προβληματικών εταιρειών, με πιλότο αυτά που έρχονται για ΕΑΣ, ΕΛΒΟ και ΛΑΡΚΟ.

14 δισ. ευρώ

Το σχέδιο που επεξεργάζονται οι Βρυξέλλες είναι σε πρώτη φάση ένα νέο δάνειο περίπου 14 δισ. ευρώ, ως συνέχεια του πακέτου χρηματοδότησης από την Ε.Ε. που ολοκληρώνεται τον ερχόμενο Ιούλιο και θα κλείσει το χρηματοδοτικό κενό της διετίας 2014-2015 που υπολογίζεται στα 11 δισ. ευρώ.

Και μείωση επιτοκίων των δανείων

Το νέο δάνειο, σύμφωνα με κοινοτικές πηγές, είναι μικρό και θεωρείται ότι θα περάσει σχετικά εύκολα από τα κοινοβούλια των κρατών-μελών του Βορρά, μαζί βέβαια με το επιχείρημα της οικονομικής σταθερότητας τη στιγμή που η Ευρωζώνη δείχνει σημεία ανάκαμψης.

Το δεύτερο, πιο μακροπρόθεσμο μέτρο είναι η υλοποίηση της απόφασης του Eurorgoup της 27ης Νοεμβρίου, σύμφωνα με την οποία αν η Ελλάδα καταφέρει να παρουσιάσει πρωτογενές πλεόνασμα θα μειωθούν (κάποιοι μιλούν για μηδενισμό) τα επιτόκια των δανείων από το πρώτο και το δεύτερο πακέτο διάσωσης. Στο τραπέζι βρίσκεται επίσης και μια επιμήκυνση των δανείων στα 30 ή τα 50 χρόνια.

Κάτι τέτοιο, σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομικών, μπορεί και να εξαφανίσει εντελώς το έλλειμμα για νέα μέτρα το 2015-2016, που σύμφωνα με το δεύτερο μνημόνιο είναι πιθανό να φτάνουν και τα 5,9 δισ. ευρώ. Τούτο με δεδομένο ότι θα μειωθούν αναδρομικά οι ανάγκες χρηματοδότησης του χρέους.

Ως πρόσθετο μέτρο εξετάζεται και η μη αναγραφή στο χρέος και το έλλειμμα των αναπτυξιακών προγραμμάτων τα οποία συγχρηματοδοτούνται και από κοινοτικά διαρθρωτικά ταμεία. Το μέτρο αυτό θεωρείται ότι θα επιταχύνει την προσπάθεια για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς. Το συγκεκριμένο μέτρο είναι καθαρά τεχνικό και δεν εμπεριέχει κόστος για κανένα από τα εμπλεκόμενα μέρη. Μάλιστα, υποστηρίζεται έντονα από τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Χοσέ Μανουέλ Μπαρόζο, αλλά και τον αντιπρόεδρο κ. Ολι Ρεν.

ΤΑΣΟΣ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΣ - [email protected]