Η αναβολή της εκταμίευσης της δόσης δεν είναι ένα απλό «καψόνι», αλλά εντάσσεται σε μια γενικότερη σκλήρυνση της στάσης των Βρυξελλών και ορισμένων πρωτευουσών της Ευρωζώνης έναντι της κυβέρνησης, εν όψει ενός ιδιαιτέρως θερμού φθινοπώρου, όπου στο «τραπέζι» θα τεθούν κρίσιμα θέματα, όπως είναι η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους.
Η αναβολή της εκταμίευσης της δόσης δεν είναι ένα απλό «καψόνι», αλλά εντάσσεται σε μια γενικότερη σκλήρυνση της στάσης των Βρυξελλών και ορισμένων πρωτευουσών της Ευρωζώνης έναντι της κυβέρνησης, εν όψει ενός ιδιαιτέρως θερμού φθινοπώρου, όπου στο «τραπέζι» θα τεθούν κρίσιμα θέματα, όπως είναι η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους.
Το γεγονός ότι αναβλήθηκε η εκταμίευση είναι κάτι που μπορεί να συμβεί για πολλούς λόγους, οι οποίοι έχουν σχέση με τη διαδικασία και τους τύπους.
Ωστόσο, αναβολή έστω και για λίγες ημέρες, γιατί δεν τηρήθηκε έγκαιρα μία από τις 22 προαπαιτούμενες δράσεις, συμβαίνει για πρώτη φορά σε χώρα που βρίσκεται σε πρόγραμμα προσαρμογής.
Μικρό «καψόνι»
Στην εξέλιξη αυτή θα πρέπει να προστεθεί και ένα μικρό «καψόνι», που έχει, όμως, τη σημασία του και είναι η αναβολή για τις αρχές της επόμενης βδομάδας της δημοσιοποίησης της αξιολόγησης της τρόικας με το επιχείρημα ότι δεν έχει δοθεί ακόμη επίσημα το «πράσινο φως» από τα κοινοβούλια της Γερμανίας, της Ολλανδίας και της Φινλανδίας για την εκταμίευση της δόσης.
Επιχείρημα... έωλο, διότι το γεγονός ότι σήμερα η Ομάδα Εργασίας της Ευρωζώνης θα δώσει το «πράσινο φως» για την εκταμίευση της δόσης σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις όλων των χωρών είναι σύμφωνες.
Από τη στιγμή που συμφώνησαν οι κυβερνήσεις υπάρχει περίπτωση τα κοινοβούλια των παραπάνω χωρών να απορρίψουν την εκταμίευση, όταν η πλειοψηφία των βουλευτών προέρχεται από τα κυβερνητικά κόμματα; Ασφαλώς όχι.
Θέμα βιωσιμότητας
Κοινοτικές πηγές στις Βρυξέλλες καταγράφουν τον τελευταίο καιρό μια σαφέστατη σκλήρυνση της στάσης έναντι της χώρας μας, η οποία υποκινήθηκε από το Βορρά, κυρίως το Βερολίνο, αλλά έχει μεταφερθεί και στην Κομισιόν, ενώ η εντολή που έχει δοθεί στους επικεφαλής της κοινοτικής πλευράς της τρόικας είναι να πιέσουν ασφυκτικά την κυβέρνηση.
Κι αυτό διότι το φθινόπωρο, αμέσως μετά τις γερμανικές εκλογές (22 Σεπτεμβρίου), θα αρχίσουν οι συζητήσεις για τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους. Ολοι γνωρίζουν ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο και όσο δεν βρίσκεται λύση, η Ελλάδα δεν πρόκειται να βγει από την ύφεση, επειδή παραμένει η αβεβαιότητα σχετικά με το μέλλον της Ελλάδας στην Ευρωζώνη, κάτι το οποίο λειτουργεί αποτρεπτικά για τους υποψήφιους επενδυτές και την προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων.
Από την άλλη, η έκθεση πλέον των Ευρωπαίων εταίρων στην Ελλάδα έχει φτάσει συνολικά στα 180 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό πολύ μεγάλο για να εγκαταλείψουν τώρα τη χώρα και να την ωθήσουν σε έξοδο από το ευρώ.
Δεν θέλουν επίσης μια επιστροφή σε κλίμα αναταραχής, η οποία θα μπορούσε να παρασύρει και τους άλλους «αδύναμους κρίκους».
Σενάρια και αποφάσεις
Συνεπώς, οι ίδιες πηγές θεωρούν ότι οι πιθανότητες αποφάσεων μέχρι το τέλος τους έτους, που καταστήσουν βιώσιμο το ελληνικό χρέος είναι σαφώς περισσότερες από εκείνες της εγκατάλειψης της χώρας. Θεωρούν επίσης βέβαιο, εάν τελικά επικρατήσει το θετικό σενάριο για την Ελλάδα, ότι το κούρεμα θα είναι έμμεσο, δεν θα αφορά δηλαδή στον «πυρήνα», τα κεφάλαια των δανείων.
Αυτό θα συμβεί, διότι το απευθείας κούρεμα δεν γίνεται δεκτό από την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη.
Δεν μπορεί κανένας, για παράδειγμα, να πει στους Πορτογάλους φορολογούμενους, που έχουν «γονατίσει» από τη λιτότητα, πως θα πρέπει να πληρώσουν για το ελληνικό χρέος, δεδομένου ότι η Πορτογαλία δάνεισε στην Ελλάδα 3 δισεκατομμύρια ευρώ στο πλαίσιο του πρώτου προγράμματος διάσωσης.
Διχασμένη η Γερμανία για το κούρεμα του χρέους
Επιτακτική ανάγκη θεωρείται πλέον ένα κούρεμα του ελληνικού χρέους με τη συμμετοχή του επίσημου τομέα, για να μπορέσει να πάρει μια ανάσα η οικονομία της χώρας, κάτι το οποίο αρχίζουν να διαπιστώνουν τον τελευταίο καιρό κάποιες τράπεζες, που μέχρι πρότινος εμφανίζονταν σθεναρά αντίθετες σε αυτό το ενδεχόμενο.
Πρόκειται για την Deutsche Bank, που επιχειρεί αλλαγή πλεύσης στις θέσεις της, με βάση τα τελευταία δεδομένα, αν και η επίσημη γραμμή της γερμανικής κυβέρνησης παραμένει αμετάκλητη στο θέμα του κουρέματος, τουλάχιστον μέχρι τις επικείμενες εκλογές του Σεπτεμβρίου στη χώρα. Η Deutsche Bank παραδέχεται τώρα ότι η Ελλάδα χρειάζεται ελάφρυνση από τα χρέη της προς τους πιστωτές του επίσημου τομέα, στην τελευταία της έκθεση, με την οποία απομακρύνεται από τη γραμμή που τηρούσε έως τώρα.
Τονίζει, όμως, ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατο πριν από τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου.
Τη στιγμή που μόλις πριν από λίγες ημέρες, στις 9 Ιουλίου, η Deutsche Bank επέμενε στη «γραμμή» της Γερμανίδας καγκελαρίου, Ανγκελα Μέρκελ, επισημαίνοντας ότι το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο μετά τη μείωση επιτοκίων και την επιμήκυνση στα δάνεια διάσωσης που έδωσαν οι Ευρωπαίοι.
Στη νέα του έκθεση, όμως, ο γερμανικός επενδυτικός οίκος πραγματοποιεί εντυπωσιακή αλλαγή θέσης, αναφέροντας ότι «χρειάζεται η ελάφρυνση των χρεών προς τον επίσημο τομέα», διευκρινίζοντας ωστόσο ότι το όποιο κούρεμα στα δάνεια είναι πολιτικά τοξικό στη Γερμανία και αδύνατο πριν από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου». Γενικότερα, η άποψη της Deutsche Bank είναι ότι η ευρωπαϊκή περιφέρεια και οι αγορές της είναι σήμερα πιο ανθεκτικές, με τους οικονομολόγους να επικαλούνται τη βελτίωση των μακροοικονομικών, την εξισορρόπηση της περιφέρειας με βελτίωση των πρωτογενών ισοζυγίων και μείωση του εργατικού κόστους, τη μικρότερη εξάρτηση των χωρών αυτών από τους ξένους επενδυτές, καθώς και το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το οποίο, παρότι δεν έχει δοκιμαστεί στην πράξη, εξακολουθεί να λειτουργεί σαν ανάχωμα στην κρίση.
Βεβαίως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Deutsche Bank εξακολουθεί να εντοπίζει κινδύνους, δεδομένου ότι το δημόσιο χρέος εξακολουθεί να αυξάνεται και μεγαλώνει το πολιτικό ρίσκο λόγω της κόπωσης με τις μεταρρυθμίσεις.
Από την άλλη πλευρά, όμως, το Βερολίνο παραμένει ανένδοτο στο θέμα του κουρέματος του ελληνικού χρέους, με το Γερμανό υπουργό Οικονομίας, Φίλιπ Ρέσλερ, να εκφράζει την αντίθεσή του στο θέμα αυτό σε συνέντευξή του στο Bloomberg. «Δεν χρειάζεται και άλλο κούρεμα στην Ελλάδα, γιατί πιστεύω ότι έχει σημειωθεί πρόοδος στην προσαρμογή του προϋπολογισμού και στην αύξηση του ποσοστού των εξαγωγών. Πιστεύω επίσης ότι η συζήτηση για νέο κούρεμα δεν είναι καλή για την Ελλάδα και την Ευρωζώνη, οπότε πρέπει να επικεντρωθούμε σε όσα έχουν επιτευχθεί τους τελευταίους 12 μήνες», είπε χαρακτηριστικά.
Σήμερα η απόφαση για τη δόση
Σήμερα το πρωί η Ομάδα Εργασίας της Ευρωζώνης, που θα συνεδριάσει υπό μορφή τηλεδιάσκεψης, θα δώσει το «πράσινο φως» για την εκταμίευση των 2,5 δισ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, αλλά και του 1,5 δισ. ευρώ από τα κέρδη κεντρικών τραπεζών που κατέχουν ελληνικά ομόλογα.
Το μεσημέρι πρόκειται να ακολουθήσει ανεπίσημη ενημέρωση των διαπιστευμένων δημοσιογράφων από την τρόικα.
Η ενημέρωση θα βασίζεται στην αξιολόγηση που ολοκληρώθηκε, ενώ το επίσημο έγγραφο θα δοθεί στη δημοσιότητα στις αρχές της επόμενης βδομάδας μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας στα εθνικά κοινοβούλια της Γερμανίας, της Ολλανδίας και της Φινλανδίας. «Οχι χρήματα χωρίς υλοποίηση όλων των όρων», επισημαίνει το Βερολίνο.
Το Ταμείο Σταθερότητας
Το κούρεμα θα γίνει έμμεσα και θα έχει τη μορφή ακόμη και μηδενισμού των επιτοκίων με περαιτέρω επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής, ενώ στο «τραπέζι» θα βρεθεί και η αναδρομική ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ), το οποίο θα μπορούσε να ελαφρύνει το χρέος, παίρνοντας πάνω του ένα μέρος των δανείων που δόθηκαν γι’ αυτό το σκοπό στην Ελλάδα.