Αβεβαιότητες για τον προϋπολογισμό, την ανάπτυξη και το δημόσιο χρέος περιέχει η έκθεση της Κομισιόν που παρουσιάζεται επισήμως την προσεχή Πέμπτη 25 Ιουλίου, στην οποία αποκωδικοποιούνται επίσης οι συμφωνίες τρόικας - κυβέρνησης που έγιναν κατά τον τελευταίο έλεγχο.
Αβεβαιότητες για τον προϋπολογισμό, την ανάπτυξη και το δημόσιο χρέος περιέχει η έκθεση της Κομισιόν που παρουσιάζεται επισήμως την προσεχή Πέμπτη 25 Ιουλίου, στην οποία αποκωδικοποιούνται επίσης οι συμφωνίες τρόικας - κυβέρνησης που έγιναν κατά τον τελευταίο έλεγχο.
Οι ανησυχίες των δανειστών για το ελληνικό πρόγραμμα πρόκειται να ενταθούν το προσεχές φθινόπωρο, στον επόμενο κρίσιμο έλεγχο, όπου θα τεθούν δύο καυτά ζητήματα.
Το δημοσιονομικό κενό 2013 - 2016, το οποίο, εάν διαπιστωθεί πως υπάρχει, καλύπτεται μόνο με νέα μέτρα, και το χρηματοδοτικό κενό 2014 - 2016, το οποίο καλύπτεται με νέα δάνεια.
Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός πως ο νέος έλεγχος θα γίνει μετά τις γερμανικές εκλογές και η τρόικα θα είναι... απελευθερωμένη για να τηρήσει σκληρή στάση, ενώ στους τελευταίους μήνες, παρά τις υστερήσεις που καταγράφει το ελληνικό πρόγραμμα, τηρεί σχετικά ήπια στάση.
Τον κίνδυνο λήψης νέων μέτρων παραδέχεται και ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας. «Δεν θα χρειαστούν νέα μέτρα για το 2013 και το 2014 αν τηρηθούν πιστά τα χρονοδιαγράμματα και ο προϋπολογισμός», δηλώνει ο υπουργός στο «Βήμα».
Ομως η «μαύρη τρύπα» στα έσοδα, ύψους 1,6 δισ. ευρώ στο πρώτο εξάμηνο του 2013, ασφαλώς και δεν καθησυχάζει τους φορολογουμένους.
«Η δημοσιονομική προοπτική για το 2013-14 συνεχίζει να υπόκειται σε μεγάλη αβεβαιότητα», επισημαίνεται στο προσχέδιο της έκθεσης της Κομισιόν, επειδή, όπως αναφέρει, πολλές πληρωμές φόρων μεταφέρθηκαν στο β' εξάμηνο του έτους, λόγω της καθυστέρησης των αποφάσεων για το τέλος ακινήτων και την παράταση των φορολογικών δηλώσεων.
Το γεγονός αυτό προκαλεί ανησυχία για τη δυνατότητα αποπληρωμής των συσσωρευμένων φόρων από τα νοικοκυριά στους τελευταίους μήνες του έτους, αφού εάν σημειωθούν αποκλίσεις, θα δημιουργηθεί «τρύπα» στα έσοδα του προϋπολογισμού.
Ακόμη προκύπτει πως η Κομισιόν αμφιβάλλει για την πολιτική βούληση της κυβέρνησης «να εισπράξει τους φόρους», αλλά καθιστά σαφές πως εάν δεν επιτευχθούν οι στόχοι αύξησης των εσόδων, θα ληφθούν μέτρα για να καλυφθούν τα κενά.
Ταυτόχρονα η τρόικα ανησυχεί για τη δυνατότητα είσπραξης του φόρου ακινήτων το 2014 μέσω των ΔΟΥ, γεγονός που σημαίνει ότι ίσως ανοίξει ξανά η συζήτηση για τη συνέχιση της είσπραξής του μέσω της ΔΕΗ ή, όπως αναγράφεται στο προσχέδιο του μνημονίου, το υπουργείο Οικονομικών δεσμεύτηκε να καλύψει την όποια απόκλιση προκύψει με νέα μέτρα.
Επιπλέον η Κομισιόν φοβάται αποκλίσεις στα οικονομικά των ασφαλιστικών ταμείων, λόγω των μειωμένων εισπράξεων από ασφαλιστικές εισφορές. Στην έκθεση αναγράφεται επίσης η κυβερνητική δέσμευση για πρωτογενές αποτέλεσμα φέτος (0,3% του ΑΕΠ υπολογίζει το ΥΠΟΙΚ), 1,5% του ΑΕΠ το 2014.
Τα κενά φέρνουν μέτρα
Η ανησυχία της κυβέρνησης εστιάζεται στα σημεία της Κομισιόν που μπορεί να προκαλέσουν νέα μέτρα και αυτά είναι τα δημοσιονομικά κενά στους προϋπολογισμούς των επόμενων ετών.
Για το 2013, αβεβαιότητα προκαλεί η υστέρηση των εσόδων στο πρώτο εξάμηνο κατά 1,6 δισ. ευρώ, που εάν δεν καλυφθεί στο β' εξάμηνο του έτους, η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί το φθινόπωρο να λάβει νέα μέτρα είτε αύξησης των εσόδων είτε μείωσης των δαπανών.
Για το 2014, οι ανησυχίες της Κομισιόν εστιάζονται στην είσπραξη του νέου φόρου ακινήτων και εάν συγκεκριμένα αποδώσει το νέο σύστημα είσπραξης μέσω των ΔΟΥ προκειμένου να αντληθούν 2,7 δισ. ευρώ «καθαρά» το 2014 και κάθε επόμενο έτος. Πιο σαφή αναφορά υπάρχει για τα έτη 2015 και 2016, για τα οποία εκτιμάται πως με βάση τα δεδομένα του περασμένου Ιουνίου:
* Το 2015 υπάρχει ένα δημοσιονομικό κενό της τάξης του 1,75% ή περίπου 3,5 δισ. ευρώ.
* Το 2016 εκτιμάται πως το κενό θα υπερβεί το 2% του ΑΕΠ ή το ποσό των 4 δισ. ευρώ.
Ακριβέστερη εκτίμηση θα γίνει το φθινόπωρο στο νέο έλεγχο, όταν και θα προσδιοριστούν και τα μέτρα που θα ληφθούν για να καλυφθεί το κενό. Ταυτόχρονα το φθινόπωρο -μετά τις γερμανικές εκλογές- θα ανοίξει η συζήτηση και για το χρηματοδοτικό κενό, που δημιουργείται από το β' εξάμηνο του 2014, μέχρι και το 2016.
Η χρηματοδότηση από την Ευρωζώνη λήγει τον επόμενο Ιούλιο και οι δανειακές ανάγκες της Ελλάδας (έλλειμμα προϋπολογισμού και χρεολύσια), δεν καλύπτονται από τη συνεχιζόμενη έως το πρώτο τρίμηνο του 2016, χρηματοδότηση από το ΔΝΤ.
Το ύψος του κενού υπολογίζεται σε 15-18 δισ. ευρώ, εάν δεν επιμηκυνθεί η διάρκεια των ομολόγων που κατέχει η ΕΚΤ και οι άλλες κεντρικές τράπεζες.
Αμφιβολίες για την επίτευξη ρυθμών ανάπτυξης
Για την ανάπτυξη, η Κομισιόν εκφράζει αμφιβολίες για την έξοδο της ελληνικής οικονομίας από την ύφεση στην οποία βρίσκεται για έκτο συνεχόμενο έτος.
«Εξακολουθούμε να αναμένουμε πως ο ρυθμός ανάπτυξης θα γίνει θετικός το 2014, λόγω της ανόδου του τουρισμού και της βελτίωσης του οικονομικού κλίματος», αλλά, όπως προσθέτει, «οι προοπτικές παραμένουν αβέβαιες» και στο πλαίσιο αυτό, εάν χρειαστεί, θα αναθεωρηθούν οι στόχοι.
Διατηρεί την εκτίμηση για ύφεση 4,2% φέτος (-6,4% το 2012) και προβλέπει ανάκαμψη 0,6% το 2014. Ομως σημειώνει πως «υπάρχουν σημαντικοί κίνδυνοι που μπορεί να επηρεάσουν την ακριβή χρονική στιγμή αναστροφής της ελληνικής ύφεσης και πιο συγκεκριμένα οι μακροοικονομικές προοπτικές βασίζονται στην υπόθεση ότι η εφαρμογή του προγράμματος γίνεται σε ένα σταθερό πολιτικό περιβάλλον».
Σημειώνει ακόμη πως οι οικονομικοί δείκτες για το πρώτο εξάμηνο του 2013 δείχνουν σημάδια δημιουργίας «πάτου» στην πτώση της οικονομικής δραστηριότητας, ενώ ο δείκτης οικονομικού κλίματος (ESI) έφθασε το Μάιο στο υψηλότερο επίπεδο από την έναρξη της κρίσης πριν από πέντε χρόνια και σε γενικές γραμμές παρέμεινε σε αυτό το επίπεδο τον Ιούνιο.
Θεωρεί ακόμη πως οι παράγοντες που φρενάρουν τη διαδικασία εξόδου της οικονομίας από την ύφεση είναι:
* Η αδύναμη εγχώρια ζήτηση.
* Το υψηλό ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων τραπεζικών δανείων, που αποτελεί τροχοπέδη για την έκδοση νέων δανείων και την ανάληψη ιδιωτικών επενδύσεων.
* Η ύφεση στην Ευρωζώνη και η αναταραχή στην Κύπρο, που εμποδίζουν μια ισχυρότερη ανάκαμψη των ελληνικών εξαγωγών.
Θετικά αποτιμά ωστόσο την άνοδο του τουρισμού φέτος, που συμβάλλει στο ελληνικό ΑΕΠ. Για την ανεργία, η Κομισιόν προβλέπει πως το μέσο ποσοστό θα κορυφωθεί στο 27% το 2013 και λόγω της οριακής ανάκαμψης και της προσαρμογής των μισθών, αναμένεται οριακή μείωση από το 2014 στο 26%.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών προβλέπεται ότι θα εξακολουθήσει να βελτιώνεται από το -5,3% του ΑΕΠ το 2012, στο -2,8% το 2013 και στο 1,8% το 2014.
Οι κίνδυνοι για το χρέος
Η πορεία μείωσης του δημοσίου χρέους είναι συνυφασμένη με την απόδοση του προγράμματος των αποκρατικοποιήσεων σημειώνει η Κομισιόν στην έκθεσή της για την Ελλάδα, σχολιάζοντας τις αποτυχίες στον τομέα των αποκρατικοποιήσεων και την αναγκαστική αναθεώρηση των στόχων.
Ο πρόσφατος έλεγχος της τρόικας δεν εντόπισε «σημαντικές αλλαγές για την αξιολόγηση της βιωσιμότητας του χρέους του Ελληνικού Δημοσίου, αν και η αβεβαιότητα έχει αυξηθεί», σημειώνει η Κομισιόν.
Το μακροοικονομικό σενάριο παραμένει ίδιο, ενώ η πρόβλεψη εσόδων από ιδιωτικοποιήσεις μειώθηκε για το 2013 και αυξήθηκε αντίστοιχα για το 2014.
Ειδικότερα για το χρέος αναφέρει πως μετά την κορύφωσή του στο 175,7% του ΑΕΠ το 2013, ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί σταθερά στη συνέχεια και να κινηθεί προς το 120% του ΑΕΠ (σ.σ.: το έτος 2022), «εφόσον η Ελλάδα συνεχίζει σθεναρά την υλοποίηση του προγράμματος».
Ειδικότερα για τις αποκρατικοποιήσεις, το νέο χρονοδιάγραμμα προβλέπει την είσπραξη 1,5 δισ. ευρώ, εντός του 2013, αντί 2,5 δισ. ευρώ (800 εκατ. ευρώ το τρίτο τρίμηνο και 700 εκατ. ευρώ στο δ’ τρίμηνο του έτους).
Παράλληλα αυξήθηκε ο στόχος των εισπράξεων για το 2014 και διαμορφώθηκε σε 3,5 δισ. ευρώ. Για το πρώτο τρίμηνο ο στόχος είναι η είσπραξη 200 εκατ. ευρώ, το β'τρίμηνο 600 εκατ. ευρώ, το γ' τρίμηνο 2.300 εκατ. ευρώ και το δ' τρίμηνο 400 εκατ. ευρώ.
ΠΑΝΟΣ ΚΑΚΟΥΡΗΣ - [email protected]