Κείμενο με θέμα «Το νέο τραπεζικό τοπίο - ρευστότητα, χρηματοδότηση, προοπτικές» συνέταξε η Ομάδα Οικονομίας του Ελληνικού Συλλόγου Αποφοίτων του London School of Economics and Political Science.
Κείμενο με θέμα «Το νέο τραπεζικό τοπίο - ρευστότητα, χρηματοδότηση, προοπτικές» συνέταξε η Ομάδα Οικονομίας του Ελληνικού Συλλόγου Αποφοίτων του London School of Economics and Political Science.
Ο πρώτος κύκλος συγγραφής των κειμένων που αποτελούν το παραγόμενο έργο αυτών των Ομάδων ολοκληρώθηκε. Τα πέντε κείμενα περιλαμβάνουν συγκεκριμένες προτάσεις που έχουν προκύψει από καινοτόμες και πρωτοπόρες απόψεις και στοχεύουν στη θεμελίωση ιδεών και πλαισίων.
Ο Σύλλογος ιδρύθηκε το 1992, με σκοπό να αποτελέσει το σημείο συγκέντρωσης και τη φωνή των αποφοίτων του ιστορικού Πανεπιστημίου στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του και με βασικό στόχο τη συνδρομή των αποφοίτων του LSE στο δημόσιο διάλογο στη χώρα μας, ο Σύλλογος προχώρησε στη δημιουργία «Ομάδων Σκέψης» (Think Tanks).
Η συγγραφική ομάδα:
Αθανάσιος Ζώης, Πάρις Μισερλής, Κάτια Παπαϊωάννου, Ισμήνη Παπακυρίλλου, Ιωάννης Σαρακινός, Σταύρος Φιλίνης.
Ακολουθεί σύνοψη του κειμένου της Ομάδας Οικονομίας:
Τα προβλήματα που προκλήθηκαν στον ελληνικό τραπεζικό κλάδο κυρίως από την εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα στην αναδιάρθρωση κρατικού χρέους PSI και PSI+ (ζημιές 37,7 δισ. ευρώ) και την αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων NPLs (ζημιές 46,8 δισ. ευρώ για την τριετία 2012-2014) οδηγούν στη διαμόρφωση του νέου τραπεζικού χάρτη και στη δημιουργία 4 συστημικών τραπεζικών ομίλων. Στόχος της αναδιάρθρωσης του τραπεζικού τοπίου στην οποία στρατηγικό ρόλο έχει αναλάβει το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας είναι η επαναφορά της σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος και παράλληλα η παροχή ρευστότητας στην πραγματική οικονομία.
Δεκάλογος για το νέο τραπεζικό σύστημα
Ένας ενδιαφέρων δεκάλογος για το νέο τραπεζικό σύστημα θα μπορούσε να είναι ο παρακάτω:
1) Eξυγίανση του δανειακού χαρτοφυλακίου
Στην περίπτωση των νέων δανείων θα πρέπει οι Τράπεζες να είναι πολύ προσεκτικές για την αποφυγή νέων επισφαλειών. Σε ό,τι αφορά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, χρειάζεται ένα τροποποιημένο νομικό πλαίσιο, το οποίο θα διευκολύνει και θα επιταχύνει τη διαδικασία αναδιάρθρωσης των δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών. Αναφορικά με τα επιχειρηματικά δάνεια, θα πρέπει να απλοποιηθεί ο υφιστάμενος πτωχευτικός κώδικας, ενώ θα μπορούσε να εξεταστεί η δημιουργία Fast Track διαδικασίας που θα προβλέπει εξωδικαστική ρύθμιση επιχειρηματικών δανείων. Σχετικά με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των νοικοκυριών, χρειάζεται ένα πιο αποτελεσματικό πλαίσιο που θα επιτρέπει την ταχύτερη εκκαθάρισή τους, αντιμετωπίζοντας ωστόσο με την απαιτούμενη κοινωνική ευαισθησία, ειδικές κατηγορίες όπως δάνεια πρώτης κατοικίας και δάνεια ανέργων.
2) Μείωση της τιμολογιακής πολιτικής καταθέσεων
Η επίτευξη κερδοφορίας για τις τράπεζες περνάει από τη μείωση του κόστους κυρίως των προθεσμιακών καταθέσεων με ταυτόχρονη ανάπτυξη πωλήσεων σε προϊόντα υψηλότερου περιθωρίου.
3) Ριζική αναδιοργάνωση των εργασιών μέσω:
α) Ενίσχυσης της παρουσίας σε κερδοφόρες δραστηριότητες εντός κι εκτός Ελλάδος.
β) Αποχώρησης από ζημιογόνες δραστηριότητες (υπηρεσίες, δίκτυα).
γ) Εξορθολογισμού των Δικτύων Λιανικής και των κεντρικών υπηρεσιών και επανασχεδιασμού των επιχειρησιακών δραστηριοτήτων.
δ) Επένδυσης στις νέες τεχνολογίες
4) Εξασφάλιση της κεφαλαιακής επάρκειας
Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία για την ανακεφαλαιοποίηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος (ύψους 50 δισ. ευρώ) και λαμβάνοντας υπόψη τη διεθνή εμπειρία, προκύπτει πως η διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη είναι συμβατή με τις διεθνείς πρακτικές. Ωστόσο, η επιτυχής έκβασή της συνδέεται άμεσα με την επάρκεια των νέων κεφαλαίων που χορηγήθηκαν. Δεδομένων των αποκλίσεων που παρατηρούνται, μεταξύ των μακροοικονομικών υποθέσεων που χρησιμοποιήθηκαν για την εκτίμηση των ζημιών λόγω μη εξυπηρετούμενων δανείων και των πραγματικών δεδομένων, είναι πιθανό οι ζημιές ύψους 46,8 δισ. ευρώ να έχουν υποεκτιμηθεί.
Η πιο σημαντική παράμετρος για τη σταθεροποίηση του συστήματος είναι ο σταδιακός περιορισμός της αυξητικής τάσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την υιοθέτηση πολιτικών ανάπτυξης και αντιμετώπισης της ανεργίας, έτσι ώστε να τερματιστεί ο φαύλος κύκλος ύφεσης, νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων, νέων ζημιών, νέων κεφαλαιακών αναγκών για τις τράπεζες, νέου δανεισμού από το κράτος για να τις στηρίξει, νέων μέτρων λιτότητας και τελικά διατήρηση της ύφεσης.
5) Προτεραιότητα σε χρηματοδοτήσεις επιχορηγούμενες από ευρωπαϊκούς πόρους
Ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας διαδραματίζει η διασπορά του κινδύνου, καθώς οι πιθανότητες αποτυχίας των επενδύσεων είναι αυξημένες λόγω της καθίζησης της ζήτησης. Η διασπορά του κινδύνου με την συνδρομή των Ευρωπαϊκών πόρων είναι προαπαιτούμενο για την επανεκκίνηση των επενδύσεων.
6) Εξορθολογισμός ανθρωπίνου δυναμικού
Οι τράπεζες, όπως όλοι οι οργανισμοί για να αναδιαρθρωθούν και να εξυγιανθούν, θα πρέπει να προχωρήσουν σε μειώσεις προσωπικού. Μεγάλο στοίχημα για αυτές βέβαια είναι να επανακτήσουν τον ρόλο τους σαν χρηματοδότες της οικονομίας, ώστε να καταφέρουν να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, πολλαπλάσιες αυτών που πιθανόν να αναγκαστούν να καταργήσουν.
7) Προσέλκυση ξένων επενδυτών τόσο στο μετοχικό τους κεφάλαιο όσο και στη χώρα
Το μεγάλο ζητούμενο για ξένες επενδύσεις στις τράπεζες το επόμενο διάστημα είναι η σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας και συγκεκριμένα στοιχεία για την ανάπτυξη.
Στο κομμάτι των ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα ο ρόλος των τραπεζών εστιάζεται στην υποστήριξη των μεγάλων επιχειρήσεων στην έξοδο τους στις κεφαλαιαγορές (ΤΙΤΑΝ, ΟΤΕ, ΕΛΠΕ), στη διαχείριση των προβληματικών στοιχείων ενεργητικού και στην υποστήριξη νέων επενδυτικών σχεδίων.
8) Αξιοποίηση του μεγαλύτερου μεγέθους των νέων σχημάτων και της ανακεφαλαιοποίησης για άντληση χαμηλότερου κόστους χρήματος
Η πιστωτική αξιοπιστία των τραπεζών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Οι νέοι συστημικοί όμιλοι αποκτούν υπολογίσιμα μεγέθη σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η βελτιστοποίηση της επιχειρηματικής τους αποτελεσματικότητας σε συνδυασμό με την αποτελεσματική διαχείριση των επισφαλειών δημιουργούν καλές προοπτικές για την επιστροφή τους στη διατραπεζική αγορά και την αύξηση της ρευστότητας στην Ελληνική οικονομία.
9) Υλοποίηση αποτελεσματικών παρεμβάσεων στην κανονιστική συμμόρφωση και την πιστωτική πολιτική
Δεδομένου ότι οι τράπεζες διατηρούν βάση δεδομένων με πλήθος τραπεζικών, αλλά και φορολογικών στοιχείων, είναι σημαντικό να αξιοποιηθούν στην αντιμετώπιση του προβλήματος της φοροδιαφυγής. Ήδη, το νομικό πλαίσιο έχει βελτιωθεί σημαντικά, προσδιορίζοντας μέσα από νέες διαδικασίες έναν πιο ενεργό ρόλο που θα πρέπει να διαδραματίσουν, ώστε να συμβάλουν στην πρόληψη της φοροδιαφυγής.
Παράλληλα με τις εξελισσόμενες ρυθμιστικές παρεμβάσεις, ορισμένες πρακτικές πρέπει να αλλάξουν, όπως η πρακτική με την οποία χρηματοδοτούνταν πολλές αγοραπωλησίες ακινήτων στην Ελλάδα. Επίσης, κατά τη χορήγηση νέων δανείων οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να εφαρμόζουν αυστηρή πιστωτική πολιτική και σε καμία περίπτωση να μην καταστρατηγούνται βασικά κριτήρια.
Επιπρόσθετα, εξετάζεται η ευρέως διαδεδομένη τακτική των ελληνικών αλλά και των Ευρωπαϊκών τραπεζών να θεωρούν το δημόσιο χρέος της χώρας τους ως μηδενικού κινδύνου.
10) Επιστροφή καταθέσεων και αύξηση της παρεχόμενης ρευστότητας προς την πραγματική οικονομία.
Το τραπεζικό σύστημα παρά τη μεγάλη μείωση καταθέσεων που υπέστη τα τελευταία χρόνια κατάφερε να μη μειώσει ισόποσα τις χορηγήσεις του. Οι κύριοι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν στην αύξηση της ρευστότητας είναι οι εξής:
1. Η επιστροφή των καταθέσεων (επιστροφή εξωσυστημικών λύσεων, ρευστοποίηση προϊόντων εξωτερικού, επιστροφή χρημάτων από το εξωτερικό)
2. Το άνοιγμα της διατραπεζικής αγοράς
3. Η πρόσβαση στις Κεφαλαιαγορές
4. Οι πωλήσεις δανειακών χαρτοφυλακίων