Και οι πολιτικοί «μας» άνθρωποι είναι

Ηταν η μέρα που στη Βουλή των Ελλήνων -στην Προανακριτική Επιτροπή για τη λίστα Λαγκάρντ- είχε διαδραματιστεί το τραγικό και άθλιο συνάμα τσίρκο Κασιδιάρη/Ζωής Κωνσταντοπούλου/Γεωργιάδη/Βενιζέλου/Μαρκογιαννάκη. Το βράδυ, αφού τα κανάλια είχαν διεξοδικά αναστοχασθεί γύρω από το γεγονός κ.λπ., πήρε η μάνα νεόκοπης βουλευτού τηλέφωνο την κόρη της και είπε τη μοναδική ατάκα: «Τώρα βρήκες, παιδί μου, να εκλεγείς;» Χαράξτε την ατάκα αυτή στη συνείδησή σας: δείχνει την έκταση της παθολογίας που χτίζεται σε αυτό που λέμε «πολιτικό σύστημα».

Για να δώσουμε όμως κι ένα θετικό τόνο: την επομένη εκείνης της φάσης της Προανακριτικής δίνονταν στην κυκλοφορία οι δύο νέοι σταθμοί του Μετρό (Ανθούπολη - Περιστέρι, προτεραιότητα στη Δυτική Αθήνα: Αλιμος - Αργυρούπολη - Ελληνικό θα περιμείνουν λίγο ακόμη), έτσι σαν μήνυμα του «κάτι προχωράει». Εδώ, λοιπόν, το ανθρώπινο -επιτρέψτε μας- στοιχείο έγκειται στο ότι ο αρμόδιος περί το κόψιμο της κορδέλας Κωστής Χατζηδάκης φρόντισε να παρευρίσκεται και ο άμεσος προκάτοχός του Μάκης Βορίδης, ώστε να του αναγνωριστεί ότι στις μέρες του κατορθώθηκε να ξεπεραστεί το αδιέξοδο/Catch-22 των εργολαβιών Siemens, που το πολιτικό μας σύστημα δεν τις άγγιζε μην και λερωθεί, αφήνοντας τις 50.000 καθημερινών ανθρώπων της Δυτικής Αττικής, τις 35.000 των νοτίων χωρίς μετρό επί 2-3 περιττά χρόνια.

Θα μας συγχωρήσει ο αναγνώστης για τη νότα αυτή, για την προσπάθεια να ενθέσουμε ένα ανθρώπινο στοιχείο στην υπόθεση «πολιτική», διότι με αυτό που έρχεται, θα το χρειαστούμε να θυμόμαστε ότι και οι πολιτικοί «μας» άνθρωποι είναι.

«Τα νούμερα δεν βγαίνουν» - τι σημαίνει αυτό - και πού οδηγεί;

Την περασμένη εβδομάδα με την τρόικα να αναμένεται στην Αθήνα, οι πολιτικές ηγεσίες μας επιδόθηκαν σε ένα σύντονο συναγωνισμό θεάτρου σκιών. Προηγήθηκε ο Αλέξης Τσίπρας, με επιμελημένη συνέντευξη Τύπου που ήρθε να συμμαζέψει την πανσπερμία, πάλι, τοποθετήσεων Συριζαίων για το θέμα-που-δεν-υπάρχει: «Ευρώ ή όχι ευρώ;». (Δεν υπάρχει το θέμα για έναν τραγικά απλό λόγο: διότι -ΕΙΔΙΚΑ στην περίπτωση της Ελλάδας και της ελληνικής οικονομίας- δεν πρόκειται για ζήτημα πολιτικής απόφασης, είτε δικιάς μας είτε των «εταίρων» μας. Πρόκειται ΜΟΝΟ για αποτέλεσμα, για συνέπεια, για τέρμα της διαδρομής, είτε της αιματηρής προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας είτε της αποτυχίας/εξάντλησής της.) Η βολική ασάφεια του «θέλουμε λύση εντός ευρώ» και, ταυτόχρονα, «όχι πάση θυσία» θα αρκέσει για να κρατήσει το ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ στο δημοσκοπικό/προεκλογικό παιχνίδι ψηλά;

Υστερα, η τρόικα εσωτερικού δικαίωσε την (πικρή)ονομασία της, συμφωνώντας έπειτα από τους ακραίους λεονταρισμούς της ΔΗΜΑΡ και τους τακτικισμούς Βαγγέλη Βενιζέλου/ΠΑΣΟΚ στη μετονομασία του χαρατσιού Βενιζέλου/ΕΙΤΗΔΕ σε «ενιαίο φόρο ακινήτων», με ένα τσικ μείωση, ένα τσικ διόρθωση. (Δηλαδή; Δηλαδή μείωση της επιβάρυνσης στα μικρά ακίνητα. Αύξηση του χαρατσιού στα σπίτια εκτός αντικειμενικού προσδιορισμού. Αρση του «πονηρού» αφορολογήτου όσων εκμισθώνουν ακίνητα στο Δημόσιο). Είσπραξη; Μέσω ΔΕΗ! Προσευχόταν επιπλέον η τρόικα εσωτερικού, ώστε η τρόικα εξωτερικού να μην πολυ«σηκώσει» το ζήτημα των ιερών αγελάδων, δηλαδή των δημοσίων υπαλλήλων, επιόρκων, κοπανατζήδων κοκ (η λύση Μανιτάκη, θεωρούσαν, ήταν ιδεώδης: τους βρίζουμε, τους μετράμε, τους αξιολογούμε εις βάθος χρόνου, τους αφήνουμε στη γωνία, προσπερνάμε).

Προς στιγμήν, ο χειρισμός έδειξε να βγαίνει πέρα. Μια ακόμη στρατηγική ήττα της «μικράς, πλην εντίμου» ΔΗΜΑΡ, συν de facto αντικατάσταση Μανιτάκη από το ρόλο διαπραγματευτή στο μέτωπο των ιερών αγελάδων -γνωστές οι μεθοδεύσεις. Ομως οι Δημαρίτες φάνηκαν -στο θέμα του χαρατσιού- να το αναμετρούν: επανέρχονται, ως φαίνεται, στη θέση «αληθινός ενιαίος φόρος», με κλιμάκωση, προοδευτικότητα κ.λπ. Το δε «μέτωπο Μανιτάκη» παίρνει (εσωΔΗΜΑΡικά) φωτιά. Η τρόικα, πάλι, μπορεί να επανήλθε με την εποικοδομητική διάθεση να δεχθεί την λειτουργία «ρήτρας ύφεσης», που θα περιόριζε τις πιέσεις για νέα μέτρα 2013-14. Ομως τα μάτια ευγενικά κλειστά, δεν τα έχει...

Οπότε; Οπότε η μεν ΔΗΜΑΡ χρειάζεται να αναμετρηθεί με τον εαυτό της (χαράτσι στη Βουλή: το ψηφίζουμε; ιερές αγελάδες Μανιτάκη: τι κάνουμε;). Οπότε ο Β.Β. πρέπει να ξαναδιαμορφώσει «θέση ΠΑΣΟΚ». Οπότε ο Αντώνης Σαμαράς, αφού ξανα-ξαναδεί την τρόικα -επικίνδυνη capitis deminutio Στουρνάρα αυτή η συνεχής «άνοδος» της Τρόικας στον πρωθυπουργό- θα χρειαστεί να δει και αν... έχει κυβέρνηση. Βασική συνδετική ύλη βέβαια ο φόβος: ποιος τολμά να χαλάσει τις ισορροπίες; ποιος θα διανοηθεί εκλογές;

Πάντως, την ίδια στιγμή το αληθινό ζήτημα είναι άλλο: είναι το σήμα κινδύνου που -λίγο πριν αρχίσουν τα τσακίσματα της μέσης των πολιτικών αρχηγών- πήρε πάνω του να εκφωνήσει ο πρόεδρος του ΣΕΒ, Δημήτρης Δασκαλόπουλος. Διπλό σήμα κινδύνου: αφενός μια πρόβλεψη/πρόγνωση ότι η ύφεση βαθαίνει όσο προχωρεί το 2013 και ότι η ανάκαμψη δεν θα ξεκινήσει ούτε καν το 2014. αφετέρου μια απόφανση, μια ατάκα, «τα νούμερα δεν βγαίνουν».

Βέβαια παρέλειψε να διευκρινίσει τι σημαίνει αυτό. Λοιπόν: Τα έσοδα του Μαρτίου διαμορφώθηκαν με πτώση -13,9%. Το τρίμηνο έκλεισε με -10%. (Ο στόχος για το 2013 είναι αναθεώρηση στην αναθεώρηση, -6,5%). Επιπλέον, το 2012 έκλεισε τελικά με πρωτογενές έλλειμμα -4,5% (ενώ στόχο είχε αναθεώρηση στην αναθεώρηση, κάτι σαν -1,5%), ενώ το έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης ήταν στο -9%. Σπεύδει βέβαια να διευκρινίσει ο Γιάννης Στουρνάρας ότι εδώ μπαίνουν στη μέση ζημιές τραπεζών τις οποίες  κάλυψε ο προϋπολογισμός, βλέπετε δεν είχαμε ανοίξει, τότε, το πανηγυράκι του bail-in με την Κύπρο, οπότε μετά τη διάσωση Βενιζέλου/Λαυρεντιάδη που έγινε σε υψηλούς τόνους, είχαμε τις διακριτικότερες, αλλά πολύ βαρύτερες ΤΤ και συνεταιριστικών. Ταυτόχρονα, η συγκράτηση των δαπανών είναι εκείνη που φροντίζει για συνολικό δημοσιονομικό ισοζύγιο. Ομως η δημοσιονομική διόρθωση παραμένει χωλή: θα αρκέσει η «ρήτρα ύφεσης» στην τρόικα προκειμένου να μην ξανανοίξει συζήτηση περί νέων μέτρων;

(Αν, μάλιστα, τολμήσει να κοιτάξει κανείς προς το μέλλον -π.χ. στο Δελτίο Δημοσίου Χρέους του ίδιου του ΥΠΟΙΚ- τι βλέπει; Οτι μετά τις λήξεις χρέους 30+ δισ. για το 2013 - τα 18,5 δισ. έντοκα γραμμάτια - έχουμε ένα τρομακτικό 25 δισ. λήξεων του 2014, ύστερα 16 δισ. το 2015: μόνο από το 2016 εξομαλύνονται οι λήξεις σε μονοψήφια. Ζαλιστικά νούμερα, με τα έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισμού -όλα- κάτω από τα 50 δισ., τις δαπάνες πάνω από τα 55, ευχαριστώ).

Γι' αυτό ξεκινήσαμε με την υπενθύμιση ότι και οι πολιτικοί «μας» άνθρωποι είναι κι αυτοί!  Ηταν άνθρωπος ο ΓΑΠ, όταν πήγε στο Καστελόριζό του. είναι άνθρωποι οι τρεις τωρινοί επικεφαλής της τριπρόσωπης κυβέρνησης. είναι άνθρωπος ο Γιάννης Στουρνάρας που καλείται να διαπραγματευθεί, ακόμη και ο Αλέξης Τσίπρας, όσο κι αν στην αντιπολίτευση υπάρχει η ψευδαίσθηση εκ του ασφαλούς κριτικής.

Από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών στο «νέο ιστορικό συμβιβασμό»

Σε αυτό, λοιπόν, το οικοδόμημα έρχεται να προστεθεί -καινούργιο λιθαράκι, που αρχίζει όμως να θυμίζει κοτρόνα...- το ζήτημα της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Και ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και τα μίντια έχουμε μείνει στην προηγούμενη στροφή των εξελίξεων. «Αμα με δημόσιους πόρους είναι να ανακεφαλαιοποιηθούν οι τράπεζες, τότε να περιέλθουν και υπό δημόσιο έλεγχο». Ε, εκείνο που πάει να γίνει με Εθνική/Eurobank είναι ακριβώς αυτό -ο «δημόσιος» έλεγχος θα είναι όμως του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, όχι του γνώριμού μας ελληνικού δημοσίου. Οταν επέλθει, τότε θα δούμε τι θα ισχύσει εφεξής π.χ. με προϋποθέσεις χρηματοδότησης των επιχειρήσεων! Και εφόσον υπάρξει πρόσθετη ανάγκη για ανακεφαλαιοποίηση από το ραγδαίο κοκκίνισμα δανείων λόγω ύφεσης, μη λησμονείτε τι είδους template μπορεί ανά πάσαν στιγμή να αποτελέσει η «διάσωση» της Κύπρου, της Λαϊκής/CPB, της Τράπεζας Κύπρου: νέος Ντέισελμπλουμ ο Ολι Ρεν.

Μπροστά σε τέτοιες καταστάσεις, πώς με τι συνοχή εσωτερικού μετώπου μπορεί να «διαπραγματευθεί» με το Eurogroup/με την τρόικα κανείς; Στην πρόσφατη συνάντησή του με τη Μαρία Δαμανάκη (στην παρουσίαση βιβλίου του Γιάννη Πρετεντέρη), ο Γιάννης Στουρνάρας θύμιζε ότι «το Eurogroup, μόλις φάνηκε ότι η Ελλάδα προσαρμόζεται, μας αντάμειψε».

Πώς; (α) με την επαναγορά/κούρεμα του χρέους κατά 20 δισ. στα τέλη του 2012, (β) με τα χαμηλά πλέον επιτόκια, κάτω του 2% (γ) με την επιστροφή των κερδών από τις δανείστριες κεντρικές τράπεζες και τα κράτη, λόγω αγοράς ελληνικών ομολόγων, (δ) με τη 2ετή παράταση του προγράμματος προσαρμογής μέχρι το 2016, με κάλυψη του financing gap, (ε) με την υπόσχεση για νέο κούρεμα χρέους/OSI ευθύς ως καταγραφεί πειστικό πρωτογενές πλεόνασμα.

Ομως για οποιαδήποτε ουσιαστική αναδιαπραγμάτευση, πρώτιστα χρειάζεται εσωτερικό μέτωπο. Αυτό απαιτεί άλλα πράγματα. Ενα «νέο ιστορικό συμβιβασμό», πολιτικό και κοινωνικό συνάμα, κατά Δαμανάκη. Γίνονται τέτοια στην Ελλάδα του 2013;

Α. Δ. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ - [email protected]