Η δυναμική είσοδος των distress funds -ταμείων που αγοράζουν προβληματικό ενεργητικό- στην Ευρώπη και τελευταία στη χώρα μας, λόγω της κρίσης χρέους, προβληματίζει την κυβέρνηση που προωθεί ειδική ρύθμιση στο νομοσχέδιο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, ώστε να καθορισθεί η λειτουργία των συγκεκριμένων ταμείων στην εσωτερική αγορά.
Η δυναμική είσοδος των distress funds -ταμείων που αγοράζουν προβληματικό ενεργητικό- στην Ευρώπη και τελευταία στη χώρα μας, λόγω της κρίσης χρέους, προβληματίζει την κυβέρνηση που προωθεί ειδική ρύθμιση στο νομοσχέδιο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, ώστε να καθορισθεί η λειτουργία των συγκεκριμένων ταμείων στην εσωτερική αγορά.
Σε πωλήσεις πακέτων δανείων αναμένεται να προχωρήσουν το επόμενο διάστημα οι τράπεζες, επιχειρώντας να καθαρίσουν τους ισολογισμούς τους και να περιορίσουν το ενεργητικό τους. Η άνοδος των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε άνω του 25% του συνολικού χαρτοφυλακίου του συστήματος - περισσότερα από 57 δισ. ευρώ κόκκινων δανείων - προβληματίζει έντονα τις διοικήσεις των τραπεζών και τις εποπτικές αρχές και θεωρείται θέμα χρόνου να πραγματοποιηθούν συναλλαγές αυτού του είδους.
Ειδικότερα, στο σχέδιο νόμου εξετάζεται να ενταχθεί ρύθμιση σύμφωνα με την οποία distress funds, τα οποία έχουν αγοράσει ή θα αγοράσουν στο μέλλον χαρτοφυλάκια κόκκινων δανείων από τις τράπεζες, να υποχρεώνονται να έχουν «αντίκλητο» στην Ελλάδα και κατ επέκταση να υπάγονται στο εθνικό δίκαιο.
Συγκεκριμένα, θα προβλέπεται ότι αν εκχωρηθεί απαίτηση πιστωτή προς τρίτους, ο εκδοχέας που δεν έχει κύρια κατοικία ή έδρα στην ελληνική επικράτεια οφείλει να ορίσει αντίκλητο στην ελληνική επικράτεια και να το γνωστοποιήσει στον οφειλέτη. Μέχρι τη γνωστοποίηση θα τεκμαίρεται ως αντίκλητος, ο τελευταίος εκχωρητής της απαίτησης, με κύρια κατοικία ή έδρα στην ελληνική επικράτεια.
«Στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε ότι ο Ελληνας δανειολήπτης θα έχει τη δυνατότητα να απευθύνεται στη χώρα του, εφόσον χρειαστεί» ανέφερε, μιλώντας στη «Ν» στέλεχος του υπουργείου, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι η σχετική ρύθμιση δεν θα περιορίζεται μόνο στα distress funds, αλλά και για κάθε χρηματοπιστωτικό οργανισμό που ενδεχομένως αποχωρήσει από τη χώρα μας.
Πωλητές οι τράπεζες
Ο στόχος των distress funds είναι ανάλογα με το είδος τους, ναυτιλιακά και επιχειρηματικά δάνεια και δευτερευόντως στεγαστικά. Ειδικά, πάντως, για τα επιχειρηματικά, το ενδιαφέρον συνδέεται με τη στόχευση που έχουν τα funds αυτής της κατηγορίας για επιχειρήσεις με προβλήματα αλλά πιθανές προοπτικές εφόσον πραγματοποιηθεί ριζική αναδιάρθρωση. Η ανάγκη απομόχλευσης και εξυγίανσης των ισολογισμών γίνεται όλο και πιο έντονη για τις ελληνικές τράπεζες που μετά την ανακεφαλαιοποίηση θα κληθούν να εφαρμόσουν ρεαλιστικά σχέδια αναδιάρθρωσης.
Η αγορά αναμένει ότι θα πραγματοποιηθούν πωλήσεις δανειακών χαρτοφυλακίων, ακόμη και «καλών» δανείων στο πλαίσιο της μείωσης του ενεργητικού, κάτι που το προηγούμενο διάστημα δεν ήταν εφικτό αφού οι τιμές που προσέφεραν τα distress funds ήταν ιδιαιτέρως χαμηλές, ενώ ειδικά για τα στεγαστικά δάνεια, εμπόδιο αποτελούσε και το μεγάλο εύρος των τιτλοποιημένων δανείων, καθώς θα έπρεπε να τα αντικαταστήσουν με άλλα. Η αποκατάσταση της δημοσιονομικής ομαλότητας εκτιμάται ότι θα ενισχύσει το ενδιαφέρον των funds, ενώ και οι τράπεζες θα προχωρήσουν σε πώληση πακέτων δανείων που έχουν περάσει οριστικά στο «κόκκινο» και είναι μικρό το ποσοστό ανακτησιμότητας, ελαφρύνοντας τον ισολογισμό τους.
Οι μέθοδοι είσπραξης των δανείων που θα περιέλθουν στην αρμοδιότητα των distress funds, διέπονται από το ισχύον κάθε φορά ελληνικό δίκαιο, διευκρινίζουν πηγές του υπουργείου Οικονομικών και της Τράπεζας της Ελλάδος.
Εξηγούν δηλαδή, ότι το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει σήμερα για τις διαδικασίες είσπραξης των τοκοχρεολυτικών δόσεων των δανείων, νοικοκυριών και επιχειρήσεων, από τις τράπεζες, ισχύει και θα ισχύει και έναντι των distress funds, που ενδεχομένως αποκτήσουν τμήματα του χαρτοφυλακίου των δανείων των τραπεζών.
Για παράδειγμα, αναφέρουν πως, οι εξαιρέσεις από τις διαδικασίες κατασχέσεων της πρώτης κατοικίας, που ισχύουν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2013, εξυπακούεται ότι ισχύουν και έναντι των distress funds, που δραστηριοποιούνται ή πρόκειται να δραστηριοποιηθούν στην ελληνική τραπεζική αγορά. Πάντως, σημειώνουν πως ακόμη η δράση των distress funds είναι σε «εμβρυακό» στάδιο, καθώς το τελευταίο διάστημα, έρχονται σε επαφές με τις τράπεζες και με τα υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης και την Τράπεζα της Ελλάδος και διερευνούν τις δυνατότητες της ελληνικής αγοράς.
Περιορισμός
Στο πλαίσιο αυτό και με δεδομένη την ανησυχία που υπάρχει στους δανειολήπτες για την τύχη των δανείων τους, εάν αυτά μεταβιβαστούν σε άλλο φορέα, δεν αποκλείεται να υπάρξει νέα νομοθετική ρύθμιση, που θα περιχαρακώσει τη δράση των distress funds. Για το θέμα αυτό έχει υποβάλει ερώτηση προς τον ΥΠΟΙΚ, Γιάννη Στουρνάρα, ο βουλευτής της ΝΔ, Γιάννης Μιχελάκης και στις επόμενες μέρες αναμένεται η απάντηση του υπουργού, η οποία θα περιέχει και τις επίσημες θέσεις της κυβέρνησης για τη «νέα τάξη πραγμάτων» που διαμορφώνεται στο ελληνικό πιστωτικό σύστημα.
Υπενθυμίζεται ότι με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου έχουν ανασταλεί μέχρι τις 31/12/2013 οι πλειστηριασμοί οποιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου οφειλέτη, για ποσό οφειλής μέχρι 200.000 ευρώ, από πιστωτικά ιδρύματα και εταιρείες παροχής πιστώσεων, καθώς και από τους εκδοχείς των απαιτήσεων αυτών. Το ίδιο βεβαίως ισχύει και για την πρώτη κατοικία.
Σε επιτροπή η ρύθμιση για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά
Συγκρατημένα αισιόδοξη για την τύχη των προτάσεών της που αφορά στη ρύθμιση των δανείων, αλλά και της τροποποίησης του υφιστάμενου νόμου για υπερχρεωμένα νοικοκυριά (ν.3869/2010), εμφανιζόταν χθες η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης, μία μέρα μετά, από τη διατύπωση των επιφυλάξεων της τρόικας για το κόστος που θα είχε μια τέτοια ρύθμιση για το τραπεζικό σύστημα της χώρας. Παράγοντες του υπουργείου, έκαναν λόγο περί αναγκαιότητας στην προώθηση των ρυθμίσεων οι οποίες θα ωφελήσουν την οικονομία στο σύνολό της, αλλά και για την προστασία των δανειοληπτών, καθώς σύμφωνα με τα ίδιους στο υπό σύνταξη σχέδιο νόμου, θα υπάρχει και διάταξη για τον καθορισμό λειτουργίας των distress funds στη χώρα μας.
Σε ό,τι αφορά στο σύνολό του, μετά από τη διατύπωση των επιφυλάξεων της τρόικας ως το μέγεθος των κεφαλαιακών αναγκών του τραπεζικού συστήματος, το θέμα της ρύθμισης των δανείων βάσει της πρότασης του υπουργείου Ανάπτυξης, θα εξετασθεί από πενταμερή επιτροπή στην οποία, πέραν του υπουργείου Ανάπτυξης θα συμμετάσχει και το υπουργείο Οικονομικών, η τρόικα, η Τράπεζα της Ελλάδος και η Ελληνική Ενωση Τραπεζών.
Στη συνάντηση αυτή που αναμένεται εντός των επομένων ημερών, η ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης θα επιχειρήσει εκ νέου να πείσει τα υπόλοιπα μέρη, ότι η προτεινόμενη ρύθμιση θα ωφελήσει πολύπλευρα την οικονομία, καθώς μέσω των ρυθμίσεων αυτών, για τα επόμενα τέσσερα χρόνια θα δημιουργηθεί ένα πλέγμα ασφάλειας, τόσο για τους δανειολήπτες, όσο και για το τραπεζικό σύστημα.
Ευκαιρίες σε όλη την Ευρώπη
Η οικονομική κρίση σε αρκετές χώρες της Ευρωζώνης, σε συνδυασμό με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, δημιουργούν επενδυτικές ευκαιρίες για τα distressed funds -τα επονομαζόμενα αντισταθμιστικά ταμεία έκτακτης ανάγκης, καθώς επενδύουν σε προβληματικό μειωμένης αξίας ενεργητικό.
Τα αντισταθμιστικά ταμεία (hedge funds) εν μέσω της διαρκούς αναζήτησης υψηλότερων αποδόσεων, έχουν στρέψει την προσοχή τους σε επενδυτικές ευκαιρίες στην Ευρώπη που αφορούν προβληματικά περιουσιακά στοιχεία. Η απόδοση των distressed hedge funds ξεπέρασε το 8% στη διάρκεια του 2012, έναντι κερδών 2,6% για το σύνολο των hedge funds, όπως προκύπτει από πρόσφατα στοιχεία του Bloomberg.
Ένα ενεργητικό θεωρείται προβληματικό (distressed) όταν η αξία του μειώνεται κυρίως εξαιτίας μεμονωμένων προβλημάτων (που αφορούν, παραδείγματος χάριν, την εταιρεία που έχει εκδώσει προβληματικό χρέος) και όχι των γενικότερων συνθηκών που επικρατούν στις αγορές. Η πιο συνηθισμένη περίπτωση αφορά εταιρικό δάνειο, στο οποίο ο εκδότης έχει κηρύξει στάση πληρωμών στις καταβολές τόκων ή κεφαλαίου.
Στη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών, οι αναδυόμενες αγορές Ασίας, Ανατολικής Ευρώπης και Λατινικής Αμερικής, προσέφεραν σημαντικές ευκαιρίες για τοποθετήσεις σε προβληματικό ενεργητικό. Οι διάφορες κρίσεις και περιπτώσεις στάσης πληρωμών έχουν αναδειχθεί σε σημαντικό κομμάτι των επενδύσεων στις αναδυόμενες αγορές. Το υψηλό ρίσκο -που συχνά συνδέεται και με ευκαιρίες για υψηλές αποδόσεις- έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον των hedge funds, αλλά και μεγαλοεπενδυτών, μεταξύ των οποίων και ο Τζορτζ Σόρος. Το ταμείο Soros Fund Management διαθέτει ειδικό τμήμα επενδύσεων σε προβληματικό ενεργητικό.