Σε εξαιρετικά δύσκολη θέση βρίσκεται σήμερα η ελληνική κυβέρνηση, προκειμένου να λύσει το «γόρδιο δεσμό» και να σώσει τα δύο μεγάλα ναυπηγεία της χώρας.
Σε εξαιρετικά δύσκολη θέση βρίσκεται σήμερα η ελληνική κυβέρνηση, προκειμένου να λύσει το «γόρδιο δεσμό» και να σώσει τα δύο μεγάλα ναυπηγεία της χώρας. Από τη μια βρίσκεται το δαιδαλώδες πρόβλημα των ναυπηγείων Σκαραμαγκά και από την άλλη η οικονομική δυσπραγία των ναυπηγείων Ελευσίνας αλλά και της Σύρου.
Το προηγούμενο καλοκαίρι η κυβέρνηση διόρισε εθνικό διαμεσολαβητή τον κ. Νίκο Αναστασόπουλο ο οποίος ανέλαβε να μελετήσει την κατάσταση και να καταθέσει τις προτάσεις του μέχρι το τέλος του 2012. Οι προτάσεις τελικά κατατέθηκαν στο τέλος Νοεμβρίου και σε σύσκεψη που ακολούθησε στο Μέγαρο Μαξίμου, σε ό,τι αφορά το Σκαραμαγκά, απορρίφθηκαν. Δεν έγινε δεκτή η πρόταση για πώληση δύο ή τριών υποβρυχίων για να καταστεί δυνατή η παραλαβή των υπόλοιπων (συνολικά το πρόγραμμα περιλαμβάνει επτά), για λόγους εθνικής ασφάλειας.
Απορρίφθηκε επίσης και η πρόταση για καταγγελία της σύμβασης και κρατικοποίηση των ναυπηγείων και αποφασίστηκε να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις με τον απόντα όμως εδώ και καιρό ιδιοκτήτη των ναυπηγείων, Ισκαντάρ Σαφά.
Ωστόσο, και ενώ έχουν περάσει δύο μήνες από τότε και έχουν πραγματοποιηθεί, σύμφωνα με πληροφορίες της «Ν» τουλάχιστον δύο συσκέψεις στο Μαξίμου, δεν υπάρχει καμία εξέλιξη και η υπόθεση χαρακτηρίζεται στάσιμη, παρά το γεγονός ότι έχουν εμπλακεί τρία υπουργεία, (Οικονομικών, Ανάπτυξης κα Άμυνας).
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Ν» η ελληνική πλευρά έχει καταβάλει προσπάθειες να βρει δίαυλο επικοινωνίας με την πλευρά των ναυπηγείων αλλά απέτυχε, αφού η ιδιοκτησία των ναυπηγείων η οποία έχει καταφύγει ήδη στη διαιτησία κατά του ελληνικού δημοσίου για μη καταβολή των ποσών που προβλέπονται από τις δύο συμβάσεις για τα επτά υποβρύχια, στηρίζεται στη σύμβαση που έχει υπογράψει και η οποία προβλέπει ότι θα καταβάλλονται οι δόσεις σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα, ανεξάρτητα από την πρόοδο του έργου.
Οι διαπραγματεύσεις
Από την πλευρά της, η Ελλάδα, στις επαφές που έγιναν με τα ναυπηγεία, δεν φαίνεται να διαθέτει έναν ισχυρό άσο στο μανίκι της που να λειτουργήσει σαν κίνητρο για την πλευρά Σαφά, ώστε να βρεθεί κοινός τόπος. Σύμφωνα με τις πληροφορίες της «Ν», το ελληνικό Δημόσιο σήμερα δεν είναι σε θέση να δώσει το 1 δισ. ευρώ επιπλέον που απαιτείται για να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα των υποβρυχίων, ενώ έχει καταβάλει ήδη 2,4 δισ. ευρώ και έχει παραλάβει μόλις το πρώτο. Χαρακτηριστικό της αδυναμίας είναι και η μεγάλη μείωση κατά 50% του προϋπολογισμού του υπουργείου Αμύνης.
H Κομισιόν
Ακόμα ένας κρίκος στο πολύπλοκο πρόβλημα των ναυπηγείων Σκαραμαγκά είναι και το θέμα της στρατιωτικής απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2010. Σύμφωνα με αυτή και προκειμένου να μην καταβληθεί στην ελληνική δημοκρατία από την πλευρά των ναυπηγείων πρόστιμο που σήμερα ξεπερνά τα 550 εκατ. ευρώ για παράνομες επιδοτήσεις από το 2001, στα ναυπηγεία απαγορεύεται να πραγματοποιούν καμία άλλη εργασία, εκτός από όσες αφορούν το ελληνικό πολεμικό ναυτικό. Κάτι στο οποίο αντιδρά η πλευρά Σαφά, η οποία υποστηρίζει ότι δεν είχε γνώση όταν ανέλαβε τα ηνία των ναυπηγείων. Αυτό που ενδιαφέρει τη διοίκηση του Σκαραμαγκά είναι η δυνατότητα να δεχθεί παραγγελίες από τα πολεμικά ναυτικά τρίτων χωρών.
Η ελληνική κυβέρνηση κινήθηκε και ήρθε σε επαφή με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Κατ΄ επανάληψη ο υπουργός Ανάπτυξης, Κωστής Χατζηδάκης αλλά και στελέχη της κυβέρνησης συναντήθηκαν με την πλευρά του Επιτρόπου, Χοακίμ Αλμούνια, προκειμένου να βρούνε μια φόρμουλα που θα δίνει τη δυνατότητα στα ναυπηγεία να δέχονται παραγγελίες από τρίτες χώρες. Σύμφωνα με τα όσα έχουν διαρρεύσει, η Ε.Ε. δέχεται να συζητήσει μια ευρύτερη ερμηνεία της απόφασης, αρκεί να υλοποιηθούν τα υπόλοιπα μέρη της στρατιωτικής απόφασης του 2010.
Και εδώ αρχίζει και φαίνεται το αδιέξοδο που υπάρχει σήμερα. Στην απόφαση του 2010 προβλέπεται επίσης ότι θα επιστραφεί στο δημόσιο η περιοχή των ναυπηγείων που χαρακτηρίζεται ως «εμπορική», καθώς και κινητές αξίες των ναυπηγείων που και αυτές χαρακτηρίζονται ως «εμπορικές». Η κυβέρνηση με τροπολογία που πέρασε πρόσφατα στη Βουλή έδωσε πίσω στο ελληνικό δημόσιο την περιοχή. Ωστόσο, για να εκποιηθούν οι κινητές αξίες, και το όποιο ποσό να καταβληθεί στο ελληνικό δημόσιο θα πρέπει να δώσει το πράσινο φως, και εφόσον δεν καταγγέλλεται η σύμβαση, η πλευρά των ναυπηγείων. Όμως τα ναυπηγεία δεν συζητούν, σύμφωνα με πληροφορίες της «Ν» ένα τέτοιο ενδεχόμενο, παρόλο που σε περίπτωση που προχωρήσει η υπόθεση ενδέχεται να ανοίξει το δρόμο, για να καταφέρει να δεχθεί παραγγελίες από τρίτες χώρες.
Ορατό το «λουκέτο» στη μονάδα της Ελευσίνας
Ταυτόχρονα με τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, αντιμέτωπα πολύ κοντά πλέον με το φάσμα του «λουκέτου» βρίσκονται και τα Ναυπηγεία Ελευσίνας. Η οικονομική κατάσταση της εταιρείας είναι κακή, ενώ τα χρέη της αυξάνονται και δεν υπάρχει δυνατότητα τραπεζικής χρηματοδότησης. Ως μοναδική λύση επιβίωσης των ναυπηγείων προβάλλει η συνέχιση του ναυπηγικού έργου που έχει αναλάβει ώστε να παραδώσει ακόμα τρεις τορπιλάκατους που χρειάζεται το Πολεμικό Ναυτικό. Παράλληλα θα πρέπει να καταβληθούν άμεσα στα ναυπηγεία οι αναπροσαρμογές των συμβολαίων, που έχει ζητήσει, οι οποίες προβλέπονται στη σύμβαση και υπολογίζονται περίπου στα 60-70 εκατ. ευρώ σήμερα.
Όπως έχει σημειώσει σε επιστολή του ο πρόεδρος των Ναυπηγείων, Νίκος Ταβουλάρης και την οποία έχει δημοσιεύσει η «Ν» εάν δεν καταβληθούν άμεσα 12,7 εκατ. ευρώ που υπολείπονται από το Σεπτέμβριο του 2012 και ακόμα τόσα που προβλέπονται για το Μάρτιο του 2013, τα ναυπηγεία δεν θα μπορούν να συνεχίσουν να λειτουργούν. Ωστόσο το υπουργείο Αμύνης κατέθεσε ερώτημα στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, για τα πρώτα 12,7 εκατ. Σε πρώτο βαθμό το ΝΣΚ από προφανώς παρανοήσεις και ελλιπή πληροφόρηση απέρριψε την πληρωμή και τώρα εκκρεμεί η απόφαση της ολομέλειας.
Αναφερόμενος ακόμη στις οφειλές του Δημοσίου προς τα ναυπηγεία της Ελευσίνας και την απόφαση του ΝΣΚ, το οποίο αποφάνθηκε ότι το ναυπηγείο ήταν ουσιαστικά κλειστό από τα τέλη του 2010, καθώς και ότι έχει εισπράξει το 80% του τιμήματος και έχει ολοκληρώσει το 40% του έργου για το Π.Σ. χαρακτηρίζει τις διαπιστώσεις λάθος. «Το ΥΕΘΑ στη συνέχεια πήγε στην Ολομέλεια καταθέτοντας τα σωστά στοιχεία, ωστόσο, αν και υπήρχαν διαβεβαιώσεις ότι η γνωμάτευση θα ήταν έτοιμη πριν από το τέλος του χρόνου, η συζήτησή της έχει αναβληθεί μέχρι τώρα δύο φορές», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Ταβουλάρης.
Και στα δύο Ναυπηγεία τα μεγάλα θύματα -εκτός βέβαια από το Ναυτικό που δεν έχει παραλάβει τα πλοία του- είναι οι 2.000 περίπου εργαζόμενοι, που παραμένουν απλήρωτοι εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα.
Συζητήσεις για φρεγάτες
Ως πιθανή λύση σύμφωνα με άλλες πληροφορίες, προβάλλει, αν φυσικά δεν πετύχουν οι διαπραγματεύσεις με τον Σάφα, πρόταση της Γαλλίας για την απόκτηση από πλευράς Ελλάδας από δύο μέχρι έξι φρεγατών τύπου FREMM. Η χρηματοδότηση θα γίνει από τη Γαλλία και η αποπληρωμή θα γίνει αργότερα ίσως και μετά την έξοδο της χώρας από τη κρίση. Ενδέχεται η πρόταση να περιλαμβάνει την κατασκευή ενός αριθμού φρεγατών στην Ελλάδα και σε ελληνικά ναυπηγεία.
Άλλωστε υπάρχει ήδη η διακρατική συμφωνία Ελλάδας - Γαλλίας για το θέμα αυτό. Ωστόσο ένα τέτοιο ενδεχόμενο, πιθανότητα να προκαλέσει αντιδράσεις των δανειστών της χώρας, οι οποίοι επιβάλλουν στη χώρα πρόγραμμα αυστηρής περικοπής των δαπανών. Πάντως δεν αποκλείεται στο τραπέζι να πέσει και το θέμα των ίδιων των ναυπηγείων, ώστε να αναλάβουν οι Γάλλοι τα ηνία. Ενδεχόμενο όμως που παρουσιάζει πολλαπλές νομικές και οικονομικές δυσκολίες.
Για το θέμα, μεταξύ άλλων, ενδεχομένως να συζητήσουν ο υπουργός Αμύνης, Πάνος Παναγιωτόπουλος με το Γάλλο ομόλογό του, στην επικείμενη επίσκεψή του στη χώρα μας. Σημειώνεται όμως ότι το πρόγραμμα αυτό διεκδικούν, και τα άλλα μεγάλα ναυπηγεία της χώρας τα ναυπηγεία Ελευσίνας τα οποία και αυτά βρίσκονται σε πολύ δύσκολη θέση.
Προσπάθειες της κυβέρνησης
Κατ΄ επανάληψη ο υπουργός Ανάπτυξης, Κωστής Χατζηδάκης, αλλά και στελέχη της κυβέρνησης συναντήθηκαν με την πλευρά του επιτρόπου, Χοακίν Αλμούνια, προκειμένου να βρούνε μια φόρμουλα που θα δίνει τη δυνατότητα στα ναυπηγεία να δέχονται παραγγελίες από τρίτες χώρες.
Αντώνης Τσιμπλάκης - [email protected]