Η αναστροφή της πτωτικής πορείας των ελληνικών εξαγωγών είναι το κύριο χαρακτηριστικό που παρατηρείται στο τρίμηνο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2003, με βάση τα προσωρινά στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος (ΕΣΥΕ), είτε μετρηθούν σε δολάρια είτε σε ευρώ.
Οπως αναφέρεται στην έκδοση του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΠΣΕ), «Επισημάνσεις», αρ. 16, η αξία των εξαγωγών στο διάστημα αυτό έφτασε σε 3.119 εκ. δολ. ή 2.908 εκ. ευρώ από 2.393 εκ. δολ. ή 2.730 εκ. ευρώ, που ήταν στο αντίστοιχο τρίμηνο του 2002, σημείωσε δηλαδή αύξηση κατά 30,4% σε δολάρια και 6,5% σε ευρώ.
Αναλυτικά, στις «Επισημάνσεις» αναφέρονται τα ακόλουθα :
Η αύξηση των εξαγωγών κατά 6,5%, μετά από συνεχή μείωση ή και στασιμότητα ως και το έτος 2002, δεδομένου ότι μετράται σε ένα ισχυρό νόμισμα, όπως είναι το ευρώ είναι ιδιαίτερα σημαντική για την εξέλιξη της πορείας των εξαγωγών, με την προϋπόθεση βεβαίως ότι η αυξητική αυτή τάση θα συνεχιστεί και στους επόμενους μήνες του 2003.
Αύξηση των εξαγωγών, στην ίδια περίοδο, παρατηρείται επίσης και με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, αν και δεν είναι συγκρίσιμα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ.
Ακόμη μεγαλύτερη αύξηση όμως σημείωσαν οι εισαγωγές. Στο πρώτο τρίμηνο του 2003 έφθασαν σε αξία στα 10.042 εκ. δολ. ή 9.362 εκ. ευρώ, από 6.763 εκ. δολ. ή 7.716 εκ. ευρώ που ήταν στο αντίστοιχο τρίμηνο του 2002, αυξήθηκαν δηλαδή ταχύτερα από τις εξαγωγές και συγκεκριμένα κατά 49% σε δολάρια και 21% σε ευρώ.
Η εξαγωγική δραστηριότητα σε δολάρια αυξήθηκε σε όλες τις περιοχές εκτός των «Χωρών της Μεσογείου» και της «Λατινικής Αμερικής».
Σε ευρώ όμως, η μείωση που παρατηρείται σε όλες σχεδόν τις περιοχές, υπερκαλύφθηκε από την αύξηση των εξαγωγών προς την Ε.Ε. και τις «¶λλες Χώρες του ΟΟΣΑ» (οι δύο αυτές περιοχές από κοινού απορροφούν σχεδόν το 64% της συνολικής αξίας των εξαγωγών), με αποτέλεσμα την αύξηση της συνολικής αξίας των εξαγωγών κατά 6,5% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2002.
Διευκρινίζεται εδώ ότι η πορεία των εξαγωγών εξετάζεται σε δολάρια επειδή το νόμισμα αυτό παραμένει μέτρο του διεθνούς εμπορίου και έτσι είναι δυνατό να γίνουν διεθνείς συγκρίσεις. Κατά το δωδεκάμηνο Μαρτίου 2002 και Μαρτίου 2003 το ευρώ ανατιμήθηκε κατά 23,3%, σε σχέση με το δολάριο.
Από τις πιο χαρακτηριστικές εξελίξεις είναι η σημαντική αύξηση της αξίας των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ που από 157 εκ.$ στο 2002, έφτασε σε 288 εκ.$ το 2003 (αύξηση 83%), καθώς επίσης και η σημαντική υποχώρηση των εξαγωγών προς τη Σ.Αραβία, από 36 εκ.$ στο 2002 σε 15 εκ.$ το 2003 (μείωση 60%). Η ισχυρή ανάκαμψη των εξαγωγών προς την Ινδία (204%) που παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια του 2002 σε σχέση με το 2001, δεν συνεχίστηκε και στο 2003 και έτσι δεν επαληθεύεται, προς το παρόν, η ελπίδα ότι η χώρα αυτή θα εξελισσόταν σε σημαντική αγορά για τις ελληνικές εξαγωγές.
Οι εξαγωγές κατά περιοχές
Αναλυτικότερα, κατά περιοχές, η εξαγωγική δραστηριότητα εμφανίζει την ακόλουθη εικόνα:
* Ευρωπαϊκή Ένωση : Οι εξαγωγές προς την Ε.Ε. σημείωσαν σημαντική αύξηση κατά 47% σε δολάρια και 19,7% σε ευρώ. Η αύξηση όμως κατά χώρα δεν είναι δυνατό να υπολογιστεί, γιατί το 14% της αξίας των εξαγωγών προς την Ε.Ε. στο έτος 2002 (141 εκ. δολ.) υπολογίζεται μεν στο σύνολο, αλλά δεν κατανέμεται σε καμμία χώρα.
* ¶λλες χώρες ΟΟΣΑ : Προς την περιοχή αυτή κατευθύνεται το 16% της αξίας των εξαγωγών. Οι εξαγωγές αυξήθηκαν προς όλες τις χώρες της περιοχής εκτός του Καναδά και του Μεξικού. Η σημαντική αύξηση κατά 50% προς την περιοχή αυτή οφείλεται κυρίως στη μεγάλη αύξηση των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ σε 288 εκ. δολ. στο 2003 από 157 εκ. δολ. στο 2002 (83%) και την Τουρκία σε 111 εκ. δολ. στο 2003 από 87 εκ. δολ. στο 2002 (28%).
* Κεντρική & Ανατολική Ευρώπη : Οι εξαγωγές προς την περιοχή αυτή έφτασαν σε 667 εκ. δολ. στο 2003 από 560 εκ. δολ. το 2002, αυξήθηκαν δηλαδή κατά 19%. Η υποχώρηση κατά 14% των εξαγωγών προς τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, υπερκαλύφθηκε από την αύξηση των εξαγωγών προς την πρώην Γιουγκοσλαβία (32%) και τις Λοιπές χώρες της Κ. & Α.Ευρώπης (25%).
Η υποχώρηση των εξαγωγών προς την πρώην ΕΣΣΔ οφείλεται κυρίως στη μείωση των εξαγωγών προς την Ουκρανία (-64%), με αποτέλεσμα να ανατραπεί η ισχυρή ανάκαμψη που είχε παρατηρηθεί κατά τη διάρκεια του 2002.
Η ανάκαμψη των εξαγωγών προς την πρώην Γιουγκοσλαβία οφείλεται κυρίως στην αύξηση των εξαγωγών προς τη Σλοβενία (153%) και τη ΠΓΔΜ (29%) ενώ προς τις Λοιπές χώρες της Κ. & Α.Ευρώπης οφείλεται κυρίως στην αύξηση των εξαγωγών προς τη Βουλγαρία (59%).
* Μ.Ανατολή και Β.Αφρική : Οι εξαγωγές έχουν αυξηθεί προς τις περισσότερες χώρες της περιοχής αυτής. Μεγάλη αύξηση παρατηρείται στις εξαγωγές προς τη Λιβύη (52%), τη Συρία (98%) και την Τυνησία (149%). Η μικρή αύξηση κατά 2% στις συνολικές εξαγωγές προς την περιοχή οφείλεται κυρίως στη μεγάλη υποχώρηση των εξαγωγών προς τη Σ. Αραβία (-60%) σε 15 εκ. δολ. στο 2003 από 36 εκ. δολ. στο 2002.
* Ν.Α.Ασία : Η αύξηση κατά 10% προς τις καταγραφόμενες χώρες της περιοχής (καταγράφονται οι σημαντικότερες για τις ελληνικές εξαγωγές) οφείλεται κυρίως στον διπλασιασμό των εξαγωγών προς τη Σιγκαπούρη σε 16 εκ. δολ. από 8 εκ. δολ. στο 2002 που υπερκάλυψε τη μείωση προς το Χογκ Κογκ, την Ταϊβάν και τη Ν.Κορέα.
Οι εισαγωγές
Οι εισαγωγές αυξήθηκαν με ταχύτερο ρυθμό : Kατά 49% σε δολάρια και 21% σε ευρώ. Αυξημένες είναι οι εισαγωγές από όλες τις περιοχές εκτός των χωρών της Μεσογείου (-27%), της Ινδίας (-26%) και των Λοιπών χωρών (-7%).
Αυξημένες κατά 42% είναι οι εισαγωγές από την Ε.Ε. και κυρίως από τη Γαλλία (80%) και την Ιταλία (44%). Η μεγάλη αύξηση των εισαγωγών από τις «¶λλες χώρες του ΟΟΣΑ» οφείλεται κατά βάση στην αύξηση των εισαγωγών από την Ιαπωνία (230%), την Τουρκία (57%) και την Ελβετία (55%).
Οι εισαγωγές από τη Ρωσία αυξήθηκαν κατά 40% και από την Ουκρανία διπλασιάστηκαν. Η μεγάλη αύξηση (148%) από τις χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας οφείλεται κυρίως στις εισαγωγές από την Κροατία που υπερδεκαπλασιάστηκαν σε αξία, και την ΠΓΔΜ και τη Σερβία-Μαυροβούνιο που σχεδόν διπλασιάστηκαν. Οι εισαγωγές από τη Ρουμανία και την Τσεχία διπλασιάστηκαν με αποτέλεσμα οι εξαγωγές προς τις λοιπές χώρες της ΚΑΕ να αυξηθούν συνολικά κατά 50%.
Οι εισαγωγές από τις χώρες της Μ.Ανατολής και της Β.Αφρικής αυξήθηκαν κατά 37% και πιο συγκεκριμένα από τη Λιβύη διπλασιάστηκαν, από το Ιράκ υπερτριπλασιάστηκαν, από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα υπερδεκαπλασιάστηκαν, και αυξήθηκαν κατά 43% από το Ιράν.
Η σύνθεση των εξαγωγών
Ως προς τη σύνθεση των ελληνικών εξαγωγών παρατηρούνται τα εξής:
* Αύξηση της αξίας των εξαγωγών, σε δολάρια, σημειώθηκε σε όλες τις κατηγορίες προϊόντων εκτός των «πρώτων υλών» σε 151 εκ. δολ. από 171 εκ. δολ. στο 2002 ή μείωση 12%. Στο ανατιμημένο ευρώ όμως, αύξηση σημειώθηκε μόνο στις εξαγωγές των «καυσίμων» (15%) και των «βιομηχανικών προϊόντων» (14%), ενώ οι εξαγωγές «αγροτικών προϊόντων» μειώθηκαν κατά 2% και των «πρώτων υλών» κατά 28%.
Ειδικότερα, μεγαλύτερη αύξηση σε δολάρια παρατηρήθηκε στις εξαγωγές καυσίμων (41%) και των βιομηχανικών προϊόντων (40%). Στη δεύτερη κατηγορία η σημαντική αυτή αύξηση οφείλεται κυρίως στις εξαγωγές της κατηγορίας 5 «χημικά προϊόντα & συναφή» που σχεδόν διπλασιάστηκαν φθάνοντας σε 370 εκ.$ από 177 εκ.$ στο 2002 και στην αύξηση κατά 42% των εξαγωγών της κατηγορίας 7 «μηχανήματα & υλικό μεταφορών». Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται οι μηχανές γραφείου και ο τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός.
Στα αγροτικά προϊόντα η αύξηση των εξαγωγών κατά 20% οφείλεται κυρίως στην αύξηση των εξαγωγών της κατηγορίας 4 «λάδια & λίπη ζωϊκής ή φυτικής προέλευσης» από 47 εκ. δολ. σε 125 εκ. δολ. στο 2003 (ποσοστό αύξησης 167%).
Οι χώρες της νέας διεύρυνσης (*)
Οι εξαγωγές προς τις χώρες της νέας διεύρυνσης μειώθηκαν κατά 11% σε ευρώ, ενώ αντιθέτως, αυξήθηκαν κατά 9% σε δολάρια.
Αναλυτικότερα, οι εξαγωγές προς τις χώρες αυτές αυξήθηκαν σε 251 εκ. δολ. από 231 εκ. δολ. στο 2002 σημειώνοντας αύξηση κατά 8,6%. Αύξηση των εξαγωγών παρατηρείται προς όλες τις χώρες εκτός της Μάλτας (-17%) και της Ουγγαρίας (-6%). Η συνολική αύξηση οφείλεται κυρίως στις εξαγωγές προς τη Σλοβενία που υπερδιπλασιάστηκαν σε αξία φθάνοντας στα 17 εκ. δολ. και την Τσεχία που αυξήθηκαν κατά 50% και έφθασαν σε 23 εκ. δολ. από 15 εκ. δολ. στο 2002.
Οι εισαγωγές από τις υπό ένταξη χώρες μειώθηκαν κατά 1% σε ευρώ, ενώ σε δολάρια αυξήθηκαν κατά 22% και η αξία τους ανήλθε σε 176 εκ. δολ. από 144 εκ. δολ. στο 2002.
Η μεγάλη μείωση των εισαγωγών από τη Μάλτα (-97%) και την Εσθονία (-53%) υπερκαλύφθηκε από την αύξηση των εισαγωγών από την Τσεχία (72%), τη Σλοβενία (75%), την Ουγγαρία (42%), και την Κύπρο (19%) με αποτέλεσμα το εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδος με τις υπό ένταξη χώρες να παραμένει σημαντικά πλεονασματικό.