Σημαντικές αστοχίες προβλέψεων

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά την πρόβλεψη του ελλείμματος της Γενικής Κυβέρνησης για το επόμενο έτος, η Ελλάδα κατέχει τα σκήπτρα στο ύψος των αποκλίσεων των ευρωπαϊκών προβλέψεων σε σχέση με το τελικό αποτέλεσμα.

Στη συγκεκριμένη περίοδο, το έλλειμμα σε σχέση με την πρόβλεψη που έκαναν οι εμπειρογνώμονες της Ε.Ε. ήταν κατά 5,46% του ΑΕΠ μεγαλύτερο. Ο μέσος όρος της απόκλισης στο μέγεθος του ελλείμματος για το σύνολο της Ε.Ε. ήταν 1,75% και στην Ευρωζώνη 1,76% του ΑΕΠ.

Τα αποτελέσματα είναι σε μέσα επίπεδα και δεν αφορούν συγκεκριμένα χρόνια, αλλά το σύνολο της τετραετούς περιόδου. Εξετάζονται δε με βάση δύο επιμέρους προβλέψεις. Αυτήν που γίνεται μέσα στο χρόνο από τις ενδιάμεσες προβλέψεις (εαρινές και φθινοπωρινές), αλλά και αυτές που γίνονται κάθε χρόνο μέσα από τις ενδιάμεσες προβλέψεις για τον επόμενο χρόνο. Σημειώνεται δε για κάθε χώρα και ο αριθμός των πηγών από τις οποίες αντλούνται στοιχεία, στα οποία βασίζονται οι εκτιμητές της Επιτροπής.

Με τα δεδομένα αυτά, η μέση απόκλιση στην ετήσια πρόβλεψη για το έλλειμμα του τρέχοντος έτους, με δεδομένες τις δύο ανανεώσεις στοιχείων (εαρινές και φθινοπωρινές προβλέψεις), εμφανίζεται σαφώς μικρότερη για την Ελλάδα στο 3,38% του ΑΕΠ, ενώ στο μέσο όρο της Ε.Ε. η αντίστοιχη απόκλιση είναι στο 0,62% του ΑΕΠ.

Μεταβολή ΑΕΠ

Στην πρόβλεψη της μεταβολής του ΑΕΠ για την επόμενη χρονιά, και πάλι για την Ελλάδα τα στοιχεία της Commission δείχνουν απόκλιση σχετικά με το πραγματικό αποτέλεσμα κατά 2,56% του ΑΕΠ, έναντι απόκλισης 2,22% του ΑΕΠ για το σύνολο της Ευρωζώνης και 2,27% του ΑΕΠ για το σύνολο των κρατών-μελών της Ε.Ε.

Η μεγαλύτερη απόκλιση στις προβλέψεις της σε ό,τι αφορά την επόμενη χρονιά σε κάθε χώρα καταγράφεται στη Σουηδία, όπου η απόκλιση φτάνει το 4,61%, με την εξήγηση ότι δεν υπήρχαν επαρκή στοιχεία δείγματος για τους εμπειρογνώμονες, αλλά και στην Ιρλανδία, που βρίσκεται επίσης σε μνημόνιο, όπου η ύφεση υποεκτιμήθηκε κατά 3,53% του ΑΕΠ.

Στην πρόβλεψη για το τρέχον έτος, η μέση απόκλιση εαρινών και φθινοπωρινών προβλέψεων σε σχέση με το αποτέλεσμα ήταν 1,44%, έναντι μέσων αποκλίσεων 0,53% και 0,57% για την Ε.Ε. και την Ευρωζώνη αντίστοιχα.

Πληθωρισμός

Στο μέγεθος του πληθωρισμού, η απόκλιση του βεβαιωμένου μέσου πληθωρισμού από την πρόβλεψη της Ε.Ε. για την κάθε επόμενη χρονιά έφτασε για την Ελλάδα στο 1,63%, με μεγαλύτερη απόκλιση (2,46%) να καταγράφεται για την Ιρλανδία. Στο μέσο όρο της Ε.Ε., η απόκλιση των προβλέψεων του πληθωρισμού για την επόμενη χρονιά έφτασε για την εξεταζόμενη περίοδο στο 0,99%, και στην Ευρωζώνη το 0,98%.

Για το τρέχον έτος, οι εκτιμήσεις σε σχέση με το αποτέλεσμα για την Ελλάδα καταγράφουν απόκλιση 0,65%, ενώ σε μέσα επίπεδα Ε.Ε. και Ευρωζώνης οι αποκλίσεις ήταν 0,28% και 0,27% αντιστοίχως.

Στην πρόβλεψη για το ποσοστό ανεργίας της επόμενης χρονιάς, τα στοιχεία της έκθεσης παραδέχονται απόκλιση που σε μέσα επίπεδα τετραετίας φτάνει το 2,33% για την Ελλάδα και το 2,76% για την Ιρλανδία. Σε μέσα επίπεδα για την Ε.Ε., η απόκλιση καταγράφεται στο 0,79% για το μέσο όρο της Ε.Ε. και σε 0,33% στο μέσο όρο των κρατών-μελών της Ευρωζώνης. Στην πρόβλεψη του ποσοστού ανεργίας για το τρέχον έτος, η απόκλιση της πρόβλεψης σε σχέση με το αποτέλεσμα για την Ελλάδα έφτασε το 1,5%, ενώ σε μέσα επίπεδα Ε.Ε. και Ευρωζώνης οι αποκλίσεις των προβλέψεων ήταν πολύ μικρότερες, στο 0,52% και 0,52% αντιστοίχως.

Ισοζύγιο συναλλαγών

Στην πρόβλεψη για το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της επόμενης χρονιάς, πάντα σε μέσα επίπεδα τετραετίας (2009-2011), η απόκλιση της πρόβλεψης για την επόμενη χρονιά φτάνει για την Ελλάδα στο 2,33% του ΑΕΠ, στην Ιρλανδία η απόκλιση ήταν 2,76%, ενώ σε μέσα επίπεδα ήταν σημαντικά μικρότερη. Σε μέσα επίπεδα, για τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. η πρόβλεψη για ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών καταγράφει απόκλιση 0,67% και στο μέσο όρο της Ευρωζώνης το 0,76%.

Στην πρόβλεψη της εξέλιξης του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών για το τρέχον έτος, υπάρχει επίσης πολύ μεγάλη απόκλιση, που φτάνει για την εξεταζόμενη περίοδο στο 2,05% του ΑΕΠ, ενώ σε μέσα επίπεδα Ε.Ε. και Ευρωζώνης η απόκλιση σε σχέση με το αποτέλεσμα ήταν 0,41% και 0,52% αντίστοιχα.

Τα επιχειρήματα για την αιτιολόγηση των αποκλίσεων

Βασικό επιχείρημα για την αιτιολόγηση των αποκλίσεων είναι η αβεβαιότητα που επικρατεί κατά τη διάρκεια οικονομικών κρίσεων. Ειδικά για την τρέχουσα κρίση που χτύπησε και την ευρωπαϊκή αγορά από το 2009 και συνεχίστηκε μέχρι και το 2011, που εξετάζεται από την έκθεση, τονίζεται ότι ήταν τόσο έντονη, που δικαιολογεί κατά ένα μέρος το λάθος στην πρόβλεψη.

Τονίζεται, επίσης, ότι στοιχεία-κλειδιά για τα λάθη που έγιναν στις προβλέψεις των προηγούμενων ετών θα μπορούσαν να είναι δύο: Το πρώτο είναι η ανεξέλεγκτη αύξηση των επιτοκίων δανεισμού πολλών από τα κράτη-μέλη. πράγμα που άλλαξε τόσο σε επίπεδο καθαρής μέτρησης όσο και σε επίπεδο τάσης τα δημοσιονομικά μεγέθη.

Το δεύτερο ήταν ότι οι προβλέψεις που γίνονταν σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους δεν ήταν δυνατόν πάντα να συμπεριλάβουν αλλαγές στη δημοσιονομική πολιτική των κρατών-μελών που γίνονταν, μετά τη δημοσίευσή τους, αλλάζοντας ολοκληρωτικά τα δεδομένα.

Σταθερή πολιτική

Με άλλα λόγια, οι δημοσιονομικές προβλέψεις γίνονταν με δεδομένο ότι η δημοσιονομική πολιτική σε καθένα κράτος-μέλος θα παραμείνει σταθερή.

Τα μέτρα

Με αυτό το σκεπτικό, η υιοθέτηση ενός σκληρού πακέτου μέτρων, όπως αυτά των κρατών-μελών που βρίσκονται σε μνημόνιο (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα) αλλάζει τελείως τα δεδομένα και για την πορεία του ρυθμού ανάπτυξης του ισοζυγίου, αλλά και του ελλείμματος και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.

Η έκθεση εξετάζει και την ακρίβεια των προβλέψεων της Επιτροπής σε ό,τι αφορά το στόχο του τριμηνιαίου ΑΕΠ, όπου η Ελλάδα δεν παρέχει στοιχεία. Παρ’ όλα αυτά, και σε αυτήν τη μέτρηση υπάρχουν αποκλίσεις.

Διαφορές μεταξύ Οργανισμών

Στην έκθεσή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συγκρίνει τις δικές της προβλέψεις με αυτές άλλων διεθνών οργανισμών, όπως ΔΝΤ, ΟΟΣΑ και ΕΚΤ.

Σε σχέση με την ΕΚΤ, τονίζεται ότι η προβλέψεις της Ε.Ε. είναι ακριβέστερες σε ό,τι αφορά το τρέχον έτος, αλλά υστερούν σε ακρίβεια σε ό,τι αφορά τις προβλέψεις του επόμενου χρόνου. Τονίζεται όμως ότι στο μηνιαίο δελτίο της ΕΚΤ δεν αναφέρει αναλυτικά προβλέψεις για κάθε κράτος-μέλος, αλλά για την Ε.Ε. και την Ευρωζώνη.

Στη σύγκριση με τον ΟΟΣΑ και σε ό,τι αφορά τα χρόνια της κρίσης και για την πρόβλεψη της επόμενης χρονιάς, ο Οργανισμός εμφανίζεται πιο ακριβής σε σχέση με την Commission.

Στη σύγκριση με το ΔΝΤ και σε ό,τι αφορά της προβλέψεις του τρέχοντος έτους το Ταμείο εμφανίζεται ακριβέστερο της Ε.Ε. στα στοιχεία για την Ελλάδα και την Δανία αλλά λιγότερο ακριβές για την Ιρλανδία και το Λουξεμβούργο.

Σε ό,τι αφορά όμως τον επόμενο χρόνο, ξεκαθαρίζεται ότι οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι σαφώς ακριβέστερες από αυτές του Ταμείου.

Σε δηλώσεις του σε μερίδα του Τύπου, μέσα στο Σαββατοκύριακο, ο κ. Τόμσεν, αναφερόμενος στο θέμα των προβλέψεων και την πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ, η οποία ομολογούσε λάθη, δεν φέρθηκε ανταγωνιστικά στην Ε.Ε. «Κάναμε και εμείς και η Ε.Ε. λάθη είπε», για να προσθέσει ότι το πρόγραμμα (της Ελλάδας) δεν αστόχησε από τις κακές προβλέψεις, αλλά από την καθυστερημένη ή την λανθασμένη υιοθέτηση των μεταρρυθμίσεων που περιλαμβάνονταν στο πρόγραμμα.

Τονίζει δε: «Υποτιμήσαμε τους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές». Ο κ. Τόμσεν ξεκαθάρισε, ωστόσο, πως θα χρειαστεί περαιτέρω ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.

ΤΑΣΟΣ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΣ - [email protected]