Η εισήγηση του Πρωθυπουργού, Γ. Παπανδρέου, από τη συνέντευξη Τύπου μετά τη λήξη των εργασιών της έκτακτης Συνόδου των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ευρωζώνης, στις Βρυξέλλες.
Η εισήγηση του Πρωθυπουργού, Γ. Παπανδρέου, από τη συνέντευξη Τύπου μετά τη λήξη των εργασιών της έκτακτης Συνόδου των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ευρωζώνης, στις Βρυξέλλες:
Μόλις ολοκληρώσαμε μια πολύ σκληρή και δύσκολη διαπραγμάτευση, αλλά θέλω να θυμίσω ότι, πριν από 18 μήνες, όταν αποκαλύφθηκε το μέγεθος του προβλήματος που είχε η χώρα μας, το οποίο ανάγκασε την κυβέρνηση της ΝΔ να φύγει, επιδοθήκαμε σε μία άνευ προηγουμένου προσπάθεια στο εσωτερικό, αλλά και μία συνεχή και σκληρή διαπραγμάτευση στο εξωτερικό, για να αποτρέψουμε αυτό που οι περισσότεροι τότε θεωρούσαν αναπόφευκτο. Δηλαδή, να μην ζήσει η χώρα μας, να μην ζήσει η ελληνική οικογένεια, τις συνέπειες μιας χρεοκοπίας.
Διαπραγματευτήκαμε από την πρώτη στιγμή και, μάλιστα, βάσει σχεδίου. Σε στάδια:
Το πρώτο στάδιο ήταν να παραμείνουμε ζωντανοί, να μην χρεοκοπήσουμε.
Το δεύτερο στάδιο ήταν να αρχίσουμε να ανακτούμε την αξιοπιστία μας, ώστε να ενισχυθεί και η διαπραγματευτική μας θέση, βασιζόμενοι βέβαια σε τολμηρές αποφάσεις, σε μεγάλες αλλαγές και, φυσικά, στις μεγάλες θυσίες των Ελλήνων πολιτών.
Και τώρα, το τρίτο στάδιο είναι να μπορέσουμε να διαπραγματευθούμε αποτελεσματικά το συνολικό πρόβλημα του χρέους, ώστε να πιάσουν τόπο αυτές οι θυσίες.
Άκουσα, ακούσαμε πολλά, όλους αυτούς τους μήνες. Εύκολα λόγια, για το τι έπρεπε να κάνουμε ή όχι. Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν μπορεί να διανοηθεί το μέγεθος της προσπάθειας που απαιτήθηκε, τον όγκο των δυσκολιών που αντιμετωπίσαμε.
Και βέβαια, το πόσο σημαντικό ήταν να εξελιχθεί η στρατηγική μας σε στάδια, με συγκεκριμένες κινήσεις, χτίζοντας βήμα – βήμα την αξιοπιστία μας. Διασφαλίζοντας την σωτηρία της χώρας και οικοδομώντας αξιοπιστία, για να φτάσουμε τελικά σε συνολικότερες λύσεις.
Καταφέραμε να δημιουργήσουμε εκ του μηδενός τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης, που έσωσε την Ελλάδα - και μετά, άλλες χώρες - από τη χρεοκοπία.
Σταθήκαμε όρθιοι, για να μπορούμε σήμερα να συμμετέχουμε ουσιαστικά στην Ευρώπη και στη διαπραγμάτευση για την αντιμετώπιση του προβλήματος του χρέους. Αν είχαμε αποτύχει, δεν θα ήμασταν καν εδώ σήμερα.
Καταφέραμε το Μάρτιο – πριν από λίγους μήνες - να πάρουμε επιμήκυνση και καλύτερα επιτόκια, για τα 110 δις του Μηχανισμού Στήριξης.
Το γεγονός είναι ότι, παρά τις ανάσες αυτές, παρά τις πρωτοβουλίες μας, παρά την πρωτόγνωρη προσπάθεια του Ελληνικού λαού και τη βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ένωση αυτή, η οικογένειά μας, έδινε συνεχώς την εντύπωση ότι βρισκόταν σχεδόν πάντα σε διαφορά φάσης από τις εξελίξεις.
Σήμερα, η Ε.Ε. πήρε σημαντικές αποφάσεις για την Ελλάδα και συνολικά για την Ευρωζώνη.
Στην κρισιμότερη καμπή της πορείας μας των τελευταίων μηνών, στην πιο κρίσιμη στροφή των διαπραγματεύσεων, στη σημερινή Σύνοδο, καθορίσαμε εξαρχής, με ξεκάθαρο τρόπο, τις διαπραγματευτικές μας αρχές. Ποιες είναι αυτές:
- Μακροχρόνια βιωσιμότητα του χρέους, με βελτίωση των όρων εξυπηρέτησής του.
- Ελάφρυνση του βάρους για την ελληνική οικογένεια.
- Απρόσκοπτη κάλυψη των δανειακών αναγκών μας και για τα επόμενα χρόνια.
- Και φυσικά, μια ισχυρή ώθηση στην ανάπτυξη, την αναθέρμανση της πραγματικής οικονομίας - μιας βιώσιμη όμως οικονομίας - και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Με βάση τις αρχές μας, διεκδικήσαμε χρονική επιμήκυνση του χρέους της χώρας μας, μείωση επιτοκίων και σημαντική βελτίωση των όρων εξυπηρέτησής του.
Ξεκαθάρισα από την πρώτη στιγμή ότι εμείς, οι Έλληνες, παρά τα προβλήματα και τις αδυναμίες, κάνουμε τη δουλειά μας. Βάζουμε τάξη στο σπίτι μας. Κάνουμε πρωτόγνωρες θυσίες. Και δεν μπορεί αυτή η προσπάθεια, αυτές οι θυσίες να υποθηκεύονται άλλο από τις επιθέσεις της αγοράς, την έλλειψη ασφάλειας και σιγουριάς ευρύτερα, ή την αναποφασιστικότητα σε επίπεδο Ευρώπης.
Ζήτησα λύση τώρα. Διεκδίκησα το απλό, το δικαίωμα του Έλληνα και της Ελληνίδας στην ελπίδα, το δικαίωμα να αλλάξουμε τη χώρα, μέσα σε ένα κλίμα σιγουριάς και ασφάλειας. Λύση βέβαια συνολική και αποτελεσματική, που να ικανοποιεί απολύτως τα συμφέροντα της πατρίδας.
Η διαπραγμάτευση ήταν σκληρή. Μία απλή σύγκριση του αρχικού με το τελικό κείμενο, το αποδεικνύει. Η διαπραγμάτευση δεν ήταν μόνο σήμερα, όμως, ήταν εδώ και πολλές ημέρες, με πολλές επαφές, συναντήσεις και διαπραγματεύσεις.
Για παράδειγμα, οι εγγυήσεις για τις τράπεζες στο τελικό κείμενο, η περίοδος χάριτος για 10 χρόνια και η επέκταση της αποπληρωμής του δανείου, από 15 μέχρι και σε 30 χρόνια, ήταν σημαντικά.
Οι σημερινές αποφάσεις εγγυώνται τη βιώσιμη πορεία της χώρας. Εγγυώνται τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Εγγυώνται τη μείωση των βαρών εξυπηρέτησής του. Την κάλυψη των δανειακών μας αναγκών. Και τέλος, εγγυώνται ένα αναπτυξιακό πακέτο για την Ελλάδα, ένα - όπως ειπώθηκε - ευρωπαϊκό «Marshall plan».
Τι πετύχαμε σήμερα, πιο συγκεκριμένα:
1. Διασφαλίζεται η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ελληνικού δημοσίου χρέους και διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις για την πλήρη απόδοση του προγράμματος σταθερότητας της ελληνικής οικονομίας.
2. Τίθεται σε εφαρμογή ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα υποστήριξης της ελληνικής πραγματικής οικονομίας, με στόχο την όσο γίνεται ταχύτερη επάνοδο σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και, όπως είπα, της βιώσιμης ανάπτυξης, που θα βασίζεται στις πραγματικές μας δυνατότητες και στα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα. Αυτό ενισχύει ακόμα περισσότερο και τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους, ως ποσοστό του ΑΕΠ.
3. Διασφαλίζονται μέχρι και το 2020 οι δανειακές ανάγκες της χώρας.
4. Επιτυγχάνεται ο διπλασιασμός της μέσης διάρκειας του συνόλου του ελληνικού δημοσίου χρέους.
5. Προβλέπεται επίσης η δυνατότητα περαιτέρω επιμήκυνσης του αρχικού δανείου, του κομματιού που έχει ήδη εκταμιευτεί των 110 δις, αλλά και αυτού που έχει ήδη επιμηκυνθεί με τις αποφάσεις του Μαρτίου του 2011.
6. Το μέσο κόστος εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους για τα επόμενα 40 χρόνια σταθεροποιείται σε επίπεδα κατώτερα του 5%, δηλαδή σε επίπεδα πολύ ευνοϊκότερα από αυτά που ισχύουν στην αγορά.
7. Εισάγεται μηχανισμός επαναγοράς του δημοσίου χρέους στη δευτερογενή αγορά, μέσω του μηχανισμού EFSF, κάτι το οποίο είχαμε διεκδικήσει εδώ και αρκετούς μήνες. Πετύχαμε αυτή την πολύ σημαντική αλλαγή, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για άλλες χώρες, και κατάκτηση, θα έλεγα, για την Ευρώπη.
Αυτό, σε συνδυασμό με την ανταλλαγή υπαρχόντων ομολόγων, υπό το άρτιο με νέα τριακονταετή, διασφαλίζει ήδη τη μείωση του ελληνικού δημοσίου χρέους κατά 26,1 δις ευρώ, που είναι 12% του ΑΕΠ. Αυτός ο μηχανισμός επαναγοράς είναι ανοιχτός και σε άλλα κεφάλαια, που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για επαναγορά χρέους.
Η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, του PSI, στη διασφάλιση της βιωσιμότητας του ελληνικού δημοσίου χρέους, γίνεται με τρόπο απολύτως ασφαλή για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
Διασφαλίζεται πλήρως η παροχή ρευστότητας στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα και την ελληνική οικονομία, με απόφαση που θα λάβει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και με εγγύηση του μηχανισμού αυτού, του EFSF, στο μεταβατικό διάστημα.
Ενδυναμώνονται κεφαλαιακά οι ελληνικές τράπεζες. Συνεπώς, το λεγόμενο «PSI», η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα λειτουργεί θετικά για τη σταθερότητα, τη διαφάνεια και, τελικά, τις προοπτικές του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.
Τα πρώτα κρίσιμα χρόνια, μέχρι το 2016, ελαφρύνεται το κόστος εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους, καθώς προβλέπεται μειωμένο επιτόκιο. Επιπλέον, προβλέπεται δεκαετής περίοδος χάριτος για το νέο πρόγραμμα στήριξης από τον διεθνή δημόσιο τομέα. Η επίπτωση στην εξέλιξη των ετήσιων προϋπολογισμών θα είναι, ως εκ τούτου, θετική.
Ένα παράδειγμα να σας δώσω. Υπάρχουν αρκετοί υπολογισμοί που πρέπει να γίνουν. Τα επόμενα τρία χρόνια, θα δανειστούμε 109 δις, με 3% πιο φθηνά επιτόκια και 2% για τα τρία πρώτα χρόνια. Δηλαδή, ένα 3% σημαίνει ότι θα πληρώνουμε περίπου 3 δισεκατομμύρια λιγότερα το χρόνο.
Άρα, λοιπόν, μπροστά μας έχουμε ένα καθαρό πεδίο, ένα ασφαλές πεδίο. Όσα και να πετύχουμε, όμως, ό,τι και να καταφέρουμε, όλα θα πάνε στράφι, αν εμείς δεν συνεχίσουμε αυτή την προσπάθεια που κάνουμε, για τις μεγάλες αλλαγές, τις ριζικές αλλαγές στη χώρα μας. Αλλαγή στην οικονομία, στο κράτος, στο παραγωγικό μοντέλο, σε νοοτροπίες δεκαετιών, παντού.
Η Ελλάδα θα αλλάξει. Μέσα από διάλογο, αλλά θα αλλάξει. Ριζικά και αποφασιστικά. Είναι ο μόνος τρόπος, για να μην ζήσουν ξανά τα παιδιά μας την θανάσιμη απειλή του χρέους, τις επόμενες δεκαετίες. Είναι ο μόνος τρόπος, για να αποκαταστήσουμε τις όποιες αδικίες δημιούργησε το επείγον των αποφάσεών μας, αλλά είναι και ο μόνος τρόπος, για να οικοδομήσουμε μία Ελλάδα και δίκαιη και βιώσιμη, με ελπίδα και προοπτική, που σέβεται τους πολίτες της.