Στιβ Τζομπς: Ο επιχειρηματίας που δημιούργησε αντικείμενα λατρείας

«Η ευφυΐα, το πάθος και η ενέργεια του (Στιβ Τζομπς ) ήταν η πηγή αμέτρητων καινοτομιών που εμπλουτίζουν και βελτιώνουν τις ζωές όλων μας. Ο κόσμος είναι ανυπολόγιστα καλύτερος λόγω του Στιβ», αναφέρει μεταξύ άλλων για το θάνατο ενός από τους δύο ιδρυτές της η Apple.

Αντίθετα με άλλες εταιρείες, αυτοί οι ισχυρισμοί δεν είναι απλώς κοινότοπες υπερβολές που έγραψε μηχανικά σε ένα δελτίο Τύπου ένας υπάλληλος που εργάζεται στο τμήμα δημοσίων σχέσεων. Τα μηνύματα που κατέκλυσαν το διαδίκτυο, τα αυτοσχέδια «μνήματα» που στήθηκαν σε διάφορα καταστήματα της Apple ανά τον κόσμο, οι μεσίστιες σημαίες έξω από την έδρα της εταιρείας στο Κουπερτίνο της Καλιφόρνιας και οι δηλώσεις παγκόσμιων ηγετών και προσωπικοτήτων http://www.naftemporiki.gr/news/cstory.asp?id=2069164 , φανερώνουν πως ο Στιβ Τζομπς απολάμβανε ένα στάτους που θυμίζει αυτό πνευματικού ηγέτη.

«Αυτό που έκανε επηρέασε πάρα πολλούς. Ακόμα κι αν κάποιος δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτέ προϊόν Apple, η επιρροή που έχουν είναι τόσο μεγάλη», είπε η Κόρι Μολ, υπάλληλος σε κατάστημα της Apple στο Σαν Φρανσίσκο.

«Ο κόσμος έχασε έναν οραματιστή», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος. «Και δεν υπάρχει καλύτερος φόρος τιμής στην επιτυχία του Στιβ από το γεγονός ότι η πλειονότητα του κόσμου έμαθε το θάνατό του από μια συσκευή που ο ίδιος εφηύρε», είπε εύστοχα.

«Δεν νομίζω ότι έχει υπάρξει ανθρώπινο ον που να είχε περισσότερη επιρροή στον πλανήτη τα τελευταία 30 χρόνια. Απέδειξε ότι το πάθος και το γούστο και η πίστη έχουν πιο μεγάλη σημασία από ένα σκληρό επιχειρηματικό μυαλό», έλεγε στο BBC τον περασμένο Αύγουστο ο Βρετανός διανοούμενος Στίβεν Φράι.

Ένας επιχειρηματίας, ένας σχεδιαστής προϊόντων που εμπνέει δηλώσεις και εκδηλώσεις λατρείας. Τι ήταν αυτό που κατάφερε όμως ο Στιβ Τζομπς;

Αν δεν άλλαξε τον κόσμο, σίγουρα άλλαξε τις καθημερινές συνήθειες εκατομμυρίων στον αναπτυγμένο κόσμο, εφευρίσκοντας εκ νέου τους υπολογιστές, τη μουσική, τα κινητά τηλέφωνα, ακόμα και τη βιομηχανία του κινηματογράφου (μέσω της εταιρείας εταιρείας του Pixar). Μπορεί να μην ανακάλυψε ο ίδιος το «ποντίκι» στους προσωπικούς υπολογιστές, την ψηφιακή μουσική ή τις οθόνες αφής, ήταν αυτός όμως που τα έφερε στο ευρύ κοινό, δημιουργώντας αντικείμενα-σύμβολα, που για τους λιγότερο ή περισσότερο φανατικούς οπαδούς του δεν είναι κάτι λιγότερο από φετίχ, όπως το iMac, το iPod, το iPhone και το iPad.

Με το μινιμαλιστικό, χαρακτηριστικό τους design και την έμφαση στην πρωτοποριακή τεχνολογία αλλά και τη μοναδική ευκολία στη χρήση, τα αντικείμενα της Apple αποτέλεσαν αντικείμενα λατρείας, με τη βοήθεια ασφαλώς ευφυέστατου μάρκετινγκ αλλά και της χαρισματικής προσωπικότητας του ίδιου του Τζομπς.

Ο Στίβεν Φράι και πάλι το εντοπίζει με ακρίβεια: «Ο Στιβ Τζομπς κατάλαβε ότι ως ανθρώπινα όντα η πρώτη μας σχέση με οτιδήποτε είναι συναισθηματική , κατάλαβε ότι οι υπολογιστές είναι σαν τα κτήρια, οι άνθρωποι συνδέονται και περνούν τη ζωή τους μέσα σε ένα λειτουργικό σύστημα και πίστευε ότι (οι υπολογιστές) πρέπει να είναι όμορφοι, καταλάβαινε ότι ένα αντικείμενο που έχεις στα χέρια σου δεν είναι άθροισμα των λειτουργιών του, είναι κάτι που πρέπει να σε κάνει να γελάς, να το αγαπάς, να έχεις ένα συναισθηματικό δεσμό με αυτό».

Αμερικανικό όνειρο

Η ζωή του αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα εκπλήρωσης του αμερικανικού ονείρου. Γεννήθηκε στο Σαν Φρανσίσκο στις 24 Φεβρουαρίου 1955 από ζευγάρι ανύπαντρων φοιτητών που τον έδωσαν για υιοθεσία στους Πολ και Κλάρα Τζομπς, ένα ζευγάρι της εργατικής τάξης που ζούσε στη Σίλικον Βάλεϊ.

Σε μία καλοκαιρινή δουλειά στη Hewlett Packard, γνώρισε το Στιβ Βόσνιακ, μαζί με τον οποίο θα ίδρυαν την Apple (όνομα που είτε αποτελεί αναφορά στο φρούτο, είτε στη δισκογραφική εταιρεία των Beatles) στο γκαράζ των γονιών του Τζομπς το 1976, αφού είχε παρατήσει το πανεπιστήμιο μετά από μόλις ένα εξάμηνο σπουδών και είχε δουλέψει για λίγο στην κατασκευάστρια βιντεοπαιχνιδιών Atari.

Ένα ταξίδι του στην Ινδία λίγο αφότου άφησε το πανεπιστήμιο, τον επηρέασε τόσο βαθιά που επέστρεψε με ξυρισμένο το κεφάλι, φορώντας ινδικά ενδύματα –παρέμεινε βουδιστής και χορτοφάγος σε όλη του τη ζωή.

Το δεύτερο μηχάνημα που δημιούργησαν με το Βόσνιακ, το Apple II, έγινε η πρώτη τους εμπορική επιτυχία στα τέλη της δεκαετίας του ’70. Το 1984 η επιτυχία επαναλήφθηκε με το Macintosh.

Ο αυταρχικός του χαρακτήρας (κάποιοι από τους συνεργάτες του τον χαρακτήριζαν «δικτάτορα») τον οδήγησε σε σύγκρουση με μέλη του διοικητικού του συμβουλίου, με αποτέλεσμα να τον απομακρύνει από την εταιρεία του το 1985 ο διευθύνων σύμβουλος που είχε προσλάβει ο ίδιος από την Pepsi με τη θρυλική ατάκα «Θέλεις να περάσεις την υπόλοιπη ζωή σου πουλώντας νερό με ζάχαρη ή θέλεις να έχεις μια ευκαιρία να αλλάξεις τον κόσμο;».

Το 1997 όμως ο Τζομπς επέστρεψε θριαμβευτικά και κατάφερε να φέρει την εταιρεία από το χείλος της χρεοκοπίας στη σημερινή της θέση ως τη δεύτερη μεγαλύτερη σε αξία εταιρεία στον κόσμο (μετά την Exxon), με κεφαλαιοποίηση 351 δις.δολάρια.

Η προσωπική του περιουσία υπολογίζεται, σύμφωνα με το Forbes, σε 7 δισ.δολ. Ωστόσο, σε αντίθεση με τον άλλο γκουρού της βιομηχανίας της τεχνολογίας, Μπιλ Γκέιτς, ο Στιβ Τζομπς δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για φιλανθρωπικές δραστηριότητες, ενώ παραμένει άγνωστο πώς θα μοιραστεί η περιουσία του. Ο Τζομπς είχε τρία παιδιά από τη γυναίκα του Λόρεν και άλλη μία κόρη από προηγούμενη σχέση του, ενώ ως ενήλικας ανακάλυψε ότι είχε μια βιολογική αδερφή, τη συγγραφέα Μόνα Σίμπσον.

Το τέλος;

O θάνατός του μετά από μία μακροχρόνια μάχη με τον καρκίνο στο πάγκρεας ήρθε μία ημέρα μετά την παρουσίαση από τον διάδοχό του στα ηνία της Apple, Τιμ Κουκ, του iPhone 4S, του τελευταίου μοντέλου του θρυλικού τηλεφώνου. Ωστόσο πολλά είναι τα ερωτηματικά σχετικά με το αν ο Κουκ θα καταφέρει να συνεχίσει με την ίδια επιτυχία, τη στιγμή που η Apple είναι συνώνυμη με το Στιβ Τζομπς, όπως λίγες επιχειρήσεις είναι με τους ιδρυτές τους.

Ο Τζομπς είχε αποχωρήσει οριστικά από τη διεύθυνση της εταιρείας μόλις τον περασμένο Αύγουστο, παρόλο που η διάγνωση για τον καρκίνο είχε γίνει από το 2004. Η επίγνωση της ασθένειας, αντί να κάμψει τη διάθεσή του να ασχοληθεί με την εταιρεία του, φαίνεται ότι του είχε δώσει ακόμη μεγαλύτερο κίνητρο να πραγματοποιήσει το όραμά του.

«Το ότι σκέφτομαι πως σύντομα θα πεθάνω είναι το πιο ισχυρό όπλο που είχα ποτέ στα χέρια μου για να κάνω τις σημαντικές επιλογές στη ζωή μου», δήλωσε στη διάρκεια της ομιλίας του προς τους τελειόφοιτους του Στάνφορντ το 2005. «Καθώς σχεδόν όλα -οι έξωθεν προσδοκίες, η περηφάνια, ο φόβος της ντροπής ή της αποτυχίας- εξανεμίζονται μπροστά στον θάνατο, αφήνουν μόνο αυτό που είναι πραγματικά σημαντικό. Το να θυμάται κανείς ότι πρόκειται να πεθάνει είναι ο καλύτερος τρόπος που ξέρω για να αποφύγει την παγίδα ότι έχει κάτι να χάσει. Είμαστε ήδη γυμνοί. Δεν υπάρχει λόγος να μην ακολουθούμε την καρδιά μας».

«Ο χρόνος σας είναι περιορισμένος, όποτε μην τον σπαταλάτε με το να ζείτε τη ζωή κάποιου άλλου. Μην παγιδεύεστε από το δόγμα, που σημαίνει να ζει κανείς με τα συμπεράσματα της σκέψης άλλων ανθρώπων. Μην αφήνετε το θόρυβο των απόψεων των άλλων να πνίγουν τη δική σας εσωτερική φωνή. Και το πιο σημαντικό απ’όλα, να έχετε το κουράγιο να ακολουθείτε την καρδιά και το ένστικτό σας. Κατά κάποιον τρόπο ξέρουν ήδη τι θέλετε πραγματικά να γίνετε. Όλα τα άλλα είναι δευτερεύοντα», είπε στην ίδια ομιλία.

ΑΛΙΝΑ ΣΑΡΑΝΤΗ