Έλλειμμα 565 εκατ. ευρώ παρουσίασε τον Ιούλιο 2002 το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, κατά 203 εκατ. ευρώ υψηλότερο από εκείνο του ίδιου μήνα του προηγούμενου έτους.
Η εξέλιξη αυτή, σύμφωνα με ανακοίνωση της Τράπεζας της Ελλάδος, ήταν αποτέλεσμα της αύξησης του εμπορικού ελλείμματος και του περιορισμού του πλεονάσματος του ισοζυγίου μεταβιβάσεων. Οι εξελίξεις αυτές αντισταθμίστηκαν εν μέρει από την άνοδο του πλεονάσματος του ισοζυγίου των υπηρεσιών και από τη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου των εισοδημάτων.
Στη διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος σε σχέση με τον Ιούλιο του 2001 συνέβαλαν σχεδόν εξίσου η αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου των εκτός καυσίμων αγαθών, η οποία οφειλόταν στη μείωση των εισπράξεων από εξαγωγές, και η άνοδος της αξίας των καθαρών εισαγωγών καυσίμων. Εξάλλου, το πλεόνασμα του ισοζυγίου μεταβιβάσεων μειώθηκε κυρίως λόγω του σημαντικού περιορισμού των καθαρών εισροών από την ΕΕ το μήνα αυτό.
Από την άλλη πλευρά, η άνοδος του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών προήλθε από τις αυξημένες καθαρές εισπράξεις, κυρίως από ταξιδιωτικές αλλά και από μεταφορικές υπηρεσίες. Τέλος, το έλλειμμα του ισοζυγίου εισοδημάτων μειώθηκε λόγω περιορισμού των καθαρών πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη.
Το επτάμηνο Ιανουαρίου - Ιουλίου 2002 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε κατά 594 εκατ. ευρώ έναντι εκείνου της αντίστοιχης περιόδου του προηγούμενου έτους και διαμορφώθηκε σε 4.952 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά, πρώτον, τον περιορισμό του πλεονάσματος του ισοζυγίου των μεταβιβάσεων, δεύτερον, τη διεύρυνση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου, η οποία συνδεόταν με αύξηση τόσο του ελλείμματος των εκτός καυσίμων αγαθών όσο και των καθαρών εισαγωγών καυσίμων, και, τρίτον, την αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου των εισοδημάτων, η οποία όμως ήταν μικρή. Οι εξελίξεις αυτές αντισταθμίστηκαν μόνο εν μέρει από την άνοδο του πλεονάσματος του ισοζυγίου των υπηρεσιών.
Το εμπορικό έλλειμμα εκτός καυσίμων αυξήθηκε κατά 301 εκατ. ευρώ το επτάμηνο Ιανουαρίου- Ιουλίου του 2002, λόγω της σημαντικής μείωσης (κατά 402 εκατ. ευρώ) των εισπράξεων από εξαγωγές. Ταυτόχρονα όμως, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Τράπεζας της Ελλάδος, μειώθηκαν και οι πληρωμές για εισαγωγές (κατά 101 εκατ. ευρώ). Εξάλλου, οι καθαρές εισαγωγές καυσίμων αυξήθηκαν κατά 171 εκατ. ευρώ. Την ίδια περίοδο, το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών αυξήθηκε, καθώς η άνοδος των καθαρών εισπράξεων από ταξιδιωτικές υπηρεσίες υπεραντιστάθμισε τη μείωση των καθαρών εισπράξεων από μεταφορικές υπηρεσίες. Υπενθυμίζεται ότι οι ταξιδιωτικές εισπράξεις και πληρωμές από το Μάιο του 2002 υπολογίζονται με βάση δειγματοληπτική έρευνα (''έρευνα συνόρων''), και για το λόγο αυτό τα σχετικά στοιχεία δεν είναι απολύτως συγκρίσιμα με εκείνα προηγουμένων περιόδων. Το έλλειμμα του ισοζυγίου εισοδημάτων αυξήθηκε κυρίως λόγω της ανόδου των καθαρών πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη.
Η εξέλιξη αυτή αντανακλά, όπως υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση, τα χαμηλότερα επιτόκια και μερισματικές αποδόσεις κατά το τρέχον έτος, αποτέλεσμα των οποίων ήταν η μείωση των εισπράξεων και η (σχετικά μικρότερη μείωση) των πληρωμών. Τέλος, στον περιορισμό του πλεονάσματος του ισοζυγίου μεταβιβάσεων συνέβαλαν σχεδόν εξίσου η μείωση των καθαρών μεταβιβάσεων από την ΕΕ, η αύξηση των πληρωμών της γενικής κυβέρνησης και η υποχώρηση των καθαρών εισπράξεων των λοιπών τομέων.
Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών
Τον Ιούλιο του 2002 σημειώθηκε καθαρή εκροή στις κατηγορίες των άμεσων επενδύσεων και των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, ύψους 159 και 460 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Ειδικότερα, οι άμεσες επενδύσεις που έγιναν στο εξωτερικό από κατοίκους έφθασαν τα 150 εκατ. ευρώ, από τα οποία 80 εκατ. ευρώ αντιπροσωπεύουν την εξαγορά της Ισπανικής εταιρίας Crown Cork από την Hellas Can ΑΕ.
Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, η εκροή κεφαλαίων των κατοίκων για αγορά ξένων ομολόγων καθώς και η μείωση των τοποθετήσεων των μη κατοίκων σε ελληνικά ομόλογα αντισταθμίστηκαν μόνο εν μέρει από την εισροή κεφαλαίων για την αγορά μετοχών από μη κατοίκους. Όσον αφορά τις λοιπές επενδύσεις, παρατηρήθηκε σημαντική καθαρή εισροή. Συγκεκριμένα, η εισροή κεφαλαίων μη κατοίκων, η οποία αφορούσε κυρίως καταθέσεις, ήταν σχεδόν κατά 50% υψηλότερη από την εκροή κεφαλαίων κατοίκων, η οποία αφορούσε κυρίως ρέπος και καταθέσεις στο εξωτερικό.
Το επτάμηνο Ιανουαρίου - Ιουλίου 2002 στην κατηγορία των αμέσων επενδύσεων παρατηρήθηκε καθαρή εκροή ύψους 333 εκατ. ευρώ, η οποία προήλθε αποκλειστικά από επενδύσεις κατοίκων που έγιναν στο εξωτερικό. Την ίδια περίοδο σημειώθηκε σημαντική καθαρή εισροή (ύψους 6.056 εκατ. ευρώ) στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου.
Η εξέλιξη αυτή συνδέεται με τη σημαντική εισροή κεφαλαίων ξένων επενδυτών κυρίως για την αγορά ελληνικών ομολόγων και δευτερευόντως για την αγορά μετοχών ((ύψους 6.674 και 1.156 εκατ. ευρώ αντίστοιχα), η οποία υπεραντιστάθμισε την εκροή για αγορά ξένων ομολόγων και μετοχών από Έλληνες επενδυτές (ύψους 1.551 και 118 εκατ. ευρώ αντίστοιχα). Η στροφή των ξένων και των Ελλήνων επενδυτών στην αγορά ομολόγων αντανακλά το κλίμα αβεβαιότητας στις διεθνείς κεφαλαιαγορές.
Ως αποτέλεσμα των εξελίξεων στα ισοζύγια τρεχουσών και χρηματοοικονομικών συναλλαγών, τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 8,6 δισεκ. ευρώ στο τέλος Ιουλίου 2002.