Σημαντικά περιθώρια αύξησης των φορολογικών εσόδων διαπιστώνει η ΕΤΕ, επισημαίνοντας ότι η εκτεταμένη φοροδιαφυγή αλλά και ορισμένα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας και του εγχώριου φορολογικού συστήματος στερούν χρήματα από το Δημόσιο.
Σημαντικά περιθώρια αύξησης των φορολογικών εσόδων διαπιστώνει η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, επισημαίνοντας ότι η εκτεταμένη φοροδιαφυγή αλλά και ορισμένα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας και του εγχώριου φορολογικού συστήματος στερούν χρήματα από το Δημόσιο.
Στη μηνιαία έκθεση Μακροοικονομικής Ανάλυσης της Δ/σης Στρατηγικής και Οικονομικής Ανάλυσης της ΕΤΕ, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη εκμετάλλευσης οποιoυδήποτε υφιστάμενου περιθωρίου βελτίωσης του δημοσιονομικού ισοζυγίου της χώρας προκειμένου να επιτύχει η διαδικασία δημοσιονομικής προσαρμογής.
Όπως επισημαίνει η ΕΤΕ, η υστέρηση στα έσοδα από το φόρο φυσικών προσώπων στην Ελλάδα είναι σημαντική. Ειδικότερα, τα συνολικά φορολογικά έσοδα υστερούν κατά 5 περίπου ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ του μέσου όρου της ευρωζώνης (21% έναντι 26% του ΑΕΠ για την ευρωζώνη, κατά μέσο όρο, την τελευταία δεκαετία, μη συμπεριλαμβανομένων των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης) με την υστέρηση να είναι περισσότερο αισθητή στο σκέλος των εσόδων από το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων.
Το ποσοστό των φορολογικών εσόδων από το συγκεκριμένο φόρο ανερχόταν κατά μ.ο. στο 4,6% του ΑΕΠ την τελευταία δεκαετία (έναντι 8,7% στην ευρωζώνη), εξηγώντας σχεδόν εξολοκλήρου τη συνολική διαφορά φορολογικών εσόδων από την ευρωζώνη. Η διαφορά αυτή είναι αποτέλεσμα τόσο της φοροδιαφυγής όσο και άλλων διαθρωτικών χαρακτηριστικών της ελληνικής οικονομίας και του εγχώριου φορολογικού συστήματος, τονίζει η τράπεζα στην έκθεσή της.
Επιχειρώντας να εκτιμήσει τα δυνητικά έσοδα που θα μπορούσε να αντλήσει το ελληνικό κράτος από το συγκεκριμένο φόρο, η Δ/ση Στρατηγικής και Οικονομικής Ανάλυσης της ΕΤΕ λαμβάνει υπόψη το πραγματικό μέγεθος των εισοδημάτων των νοικοκυριών σε σύγκριση με τα πραγματικά φορολογικά έσοδα και με τα αναλυτικά διαρθρωτικά στοιχεία των δηλωθέντων εισοδημάτων στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με την ΕΤΕ, το συνολικό περιθώριο αύξησης εσόδων εκτιμάται στα 9 δισ. ευρώ ετησίως ή 3,8% του ΑΕΠ, τα οποία θα επαρκούσαν να καλύψουν περισσότερο από το 1/3 της συνολικής δημοσιονομικής προσαρμογής που απαιτείται για την περίοδο 2010-2014, αντιστοιχώντας σε μία διεύρυνση της φορολογικής βάσης της τάξης των 50 δισ. ευρώ περίπου.
«Προφανώς η πρόσβαση σε αυτή τη δεξαμενή νέων εσόδων δεν μπορεί να επιτευχθεί από τη μία στιγμή στη άλλη αλλά θα είναι απόρροια μίας εντατικής και συντονισμένης προσπάθειας», επισημαίνει η τράπεζα.
Τονίζει επίσης ότι περισσότερο από τα 2/3 του εκτιμώμενου περιθωρίου αύξησης των φορολογικών εσόδων (που αντιστοιχεί σε 6 δισ. ευρώ από το σύνολο των 9 δισ. ευρώ) οφείλεται στη φοροδιαφυγή /φοροαποφυγή εισοδημάτων φυσικών προσώπων εκτός της εξαρτημένης εργασίας.
Είναι αξιοσημείωτο ότι το δηλωθέν εισόδημα από πηγές εκτός μισθωτής εργασίας υπολείπεται κατά περίπου 50 δισ. ευρώ του εισοδήματος που τους αναλογεί βάσει των εθνικών λογαριασμών.
¶λλες ενδείξεις φοροδιαφυγής μπορούν να συναχθούν: i) Από την παρατήρηση ότι στις κατανομές των δηλωθέντων εισοδημάτων στην εφορία, εμφανίζεται συσσώρευση εισοδημάτων στο επίπεδο εισοδήματος του αφορολόγητου ορίου τόσο για τους μισθωτούς (12.000 ευρώ) όσο και για τους ελεύθερους επαγγελματίες και ii) από το γεγονός ότι τόσο στα εισοδήματα των μισθωτών όσο και στα εισοδήματα εκτός μισθωτής εργασίας εμφανίζεται μια ομαδοποίηση σε δύο κύριες ομάδες μια υψηλότερου και μια σχετικά χαμηλού μέσου εισοδήματος (η δεύτερη στο ύψος περίπου του αφορολογήτου ορίου).
Εξομαλύνοντας τις παρατηρούμενες στρεβλώσεις των κατανομών και αυξάνοντας το μέσο εισόδημα της ομάδας υψηλού εισοδήματος των μη μισθωτών στις 42.000 ευρώ, η ΕΤΕ καταλήγει σε μία ανάλογη εκτίμηση ενός περιθωρίου αύξησης των φορολογικών εσόδων που υπερβαίνει τα 9 δισ. ευρώ ετησίως.
«Η εντατικοποίηση της προσπάθειας κατά της φοροδιαφυγής αποτελεί βασική προτεραιότητα για την οικονομική πολιτική», υπογραμμίζει η τράπεζα και προτείνει μια σειρά μέτρων όπως η υιοθέτηση τακτικών κινήτρου/τιμωρίας με ουσιαστική και άμεση επιβολή ποινών και δημοσίευση ονομάτων σημαντικών περιπτώσεων αποδεδειγμένης φοροδιαφυγής και η χρησιμοποίηση όλης της διαθέσιμης πληροφόρησης για προσέγγιση των μη δηλωθέντων εισοδημάτων ακόμη και με προληπτικό έλεγχο της κίνησης των τραπεζικών λογαριασμών.