Οικονομία & Αγορές
Πέμπτη, 15 Οκτωβρίου 2009 13:05

Το φαινόμενο του φωτοστέφανου και οι σύγχρονες επιχειρήσεις

Η παραδοχή ότι το φαινόμενου του φωτοστέφανου έχει επηρεάσει σημαντικά τον επιχειρηματικό κόσμο αποτελεί σχετικά πρόσφατο επίτευγμα, σύμφωνα με τον Economist.

Το φαινόμενο του φωτοστέφανου, ή αλλιώς halo effect, δεν είναι κάτι καινούργιο: πρόκειται για το φαινόμενο που εξηγεί γιατί όταν συμπαθήσουμε κάποιον με την πρώτη ματιά, πιστεύουμε ότι αφού είναι καλός στο Α θα είναι καλός επίσης και στο Β, το Γ και το Δ, σύμφωνα με τον Economist.

Το φαινόμενο παρατήρησε και ονόμασε το 1920 ο Έντγουαρντ Θόρνταϊκ, μετά από μελέτες για τη συμπεριφορά των ανωτέρων του στρατού προς τους υφισταμένους τους. Σύμφωνα με τις πρόσφατες μελέτες του φαινομένου, εάν πάρουμε κάποιον «με καλό μάτι» από την πρώτη στιγμή, δύσκολα θα τον δούμε διαφορετικά στη συνέχεια.

Η παραδοσιακή πεποίθηση ότι η πρώτη εντύπωση μετράει φαίνεται να επιβεβαιώνεται, υποστηρίζει το βρετανικό περιοδικό, και έχει ήδη εφαρμογή στο διαφημιστικό κλάδο, όπου οι ειδικοί βάζουν διάσημους ηθοποιούς να διαφημίζουν προϊόντα. Το ότι ένας κινηματογραφικός αστέρας επιδεικνύει ηρωισμό στις ταινίες του μας κάνει να πιστεύουμε ότι ξέρει να διαλέγει ένα καλό άρωμα, παραδείγματος χάριν.

Η παραδοχή ότι το φαινόμενου του φωτοστέφανου έχει επηρεάσει σημαντικά τον επιχειρηματικό κόσμο αποτελεί σχετικά πρόσφατο επίτευγμα. Στην Harvard Business Review του 2002, ο Μέλβιν Σκόρσερ και ο Τζέιμς Μπραντ γράφουν:

«Σύμφωνα με την εμπειρία μας, οι διευθύνοντες σύμβουλοι, οι εκτελεστικοί αντιπρόεδροι και τα υπόλοιπα κορυφαία στελέχη πέφτουν στην παγίδα να μεροληπτούν κατά την αξιολόγηση ενός υποψηφίου εξαιτίας του φαινομένου του φωτοστέφανου: υπερεκτιμούν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά τους υποτιμώντας άλλα χαρακτηριστικά».

Η περίπτωση αυτή αναφέρεται στην επίδραση του φαινομένου συγκεκριμένα στη διαδικασία των προσλήψεων. Ανάλογη επίδραση έχει, όμως, και σε άλλους τομείς της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Στην αυτοκινητοβιομηχανία, για παράδειγμα, οι εταιρείες ονομάζουν ένα μοντέλο «halo model» γιατί χάρη στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ενισχύει και τις πωλήσεις των υπόλοιπων αυτοκινήτων της εταιρείας.

Στο βραβευμένο βιβλίο του με τίτλο «The Halo Effect», ο Φιλ Ροζενβάιγκ υποστηρίζει:

«Για τη διαμόρφωση της άποψής μας σχετικά με τις επιδόσεις μια εταιρείας ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό το φαινόμενο του φωτοστέφανου… όταν μια εταιρεία αναπτύσσεται και βγάζει κέρδη, τείνουμε να πιστεύουμε ότι ακολουθεί ιδιοφυή στρατηγική, ότι διαθέτει διορατικό διευθύνοντα σύμβουλο, ότι το προσωπικό ενδιαφέρεται προσωπικά για την εταιρεία».