Ασφαλιστικό - Διευκρινιστική εγκύκλιος για ρυθμίσεις του νέου νόμου

Διευκρινιστική εγκύκλιο προς όλους τους φορείς κύριας ασφάλισης αρμοδιότητας του υπουργείου (πλην ΟΓΑ), με την οποία παρέχονται οδηγίες για την εφαρμογή των μέτρων προστασίας και στήριξης της μητρότητας και κατ’ επέκταση του θεσμού της οικογένειας, βάσει του νόμου 3655/2008 για τη μεταρρύθμιση του Ασφαλιστικού, εξέδωσε ο γενικός γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων Δημοσθένης Μαμμωνάς.

Συγκεκριμένα, επεκτείνεται και στον ασφαλισμένο, σε όλους τους ασφαλιστικούς φορείς αρμοδιότητας του υπουργείου Απασχόλησης, πατέρα ανάπηρου παιδιού με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, η δυνατότητα να συνταξιοδοτηθεί με τους όρους και τις προϋποθέσεις που ισχύουν για τις μητέρες ανάπηρων παιδιών σύμφωνα τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 5 του ν. 3232/2004.

Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στο δικαίωμα αναγνώρισης πλασματικού χρόνου σε όλες τις ασφαλισμένες σε οποιοδήποτε ασφαλιστικό οργανισμό κύριας ασφάλισης μισθωτών και αυτοαπασχολούμενων (πλην ΟΓΑ), ανεξάρτητα από το χρόνο υπαγωγής στην ασφάλιση.

Συγκεκριμένα, ο πλασματικός χρόνος αφορά τα παιδιά που αποκτώνται από 1.1.2000 και εφεξής, και δεν μπορεί να υπερβεί συνολικά τα 5 χρόνια. Ανέρχεται σε 1 έτος ή 300 μέρες ασφάλισης για το πρώτο παιδί και σε 2 ή 600 μέρες ασφάλισης για το κάθε επόμενο παιδί και μέχρι το τρίτο. Πέραν του ανωτέρω χρόνου των 5 ετών και προκειμένου για μισθωτούς, μπορεί επιπλέον να αναγνωρισθεί και ο χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών που προβλέπεται από τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 5 του νόμου 1483/84 και ο οποίος ανέρχεται σε 3,5 μήνες. Ο αναγνωριζόμενος χρόνος αξιοποιείται ουσιαστικά, αφού χρησιμοποιείται τόσο για θεμελίωση δικαιώματος σε πλήρη σύνταξη γήρατος, όσο και για προσαύξηση του ποσού της σύνταξης.

Δικαίωμα χρησιμοποίησης του πλασματικού αυτού χρόνου, παρέχεται και στους πατέρες ασφαλισμένους, εφόσον το σχετικό δικαίωμα δεν ασκείται από τη μητέρα. Στην περίπτωση που κάνει χρήση του ανωτέρω δικαιώματος ο πατέρας, η αναγνώριση τελεί υπό τους ανωτέρω περιορισμούς.

Επίσης, θεσπίζεται για πρώτη φορά για τις μητέρες ασφαλισμένες όλων των φορέων κύριας ασφάλισης μείωση κατά 50% των εισφορών κλάδου κύριας σύνταξης που τις βαρύνουν κατά τους πρώτους 12 μήνες που έπονται εκείνου της γέννησης κάθε παιδιού .

Στην περίπτωση της επιδότησης λόγω λοχείας, ορίζεται σαφώς ότι η κατά τα ανωτέρω καταβολή των μειωμένων εισφορών κλάδου κύριας σύνταξης χωρεί για το δωδεκάμηνο που έπεται της λήξης της επιδότησης λόγω λοχείας.

Επισυνάπτεται το πλήρες κείμενο της εγκυκλίου:

ΘΕΜΑ : Γνωστοποίηση δημοσίευσης του ν. 3655/2008 και παροχή οδηγιών για την εφαρμογή του

Σας γνωρίζουμε ότι στο ΦΕΚ 58 Α/3.4.2008 δημοσιεύτηκε ο ν. 3655/2008 « Διοικητική και οργανωτική μεταρρύθμιση του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης και λοιπές ασφαλιστικές διατάξεις», με τον οποίο, πέραν της διοικητικής και οργανωτικής μεταρρύθμισης των φορέων, θεσπίζονται , μεταξύ των άλλων, ουσιώδη μέτρα για την προστασία και στήριξη της μητρότητας και κατ’ επέκταση του θεσμού της οικογένειας .

Για την εφαρμογή των ανωτέρω μέτρων παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες :

Κεφάλαιο ΙΔ

Προστασία Οικογένειας - Μητρότητας

¶ρθρο 140

Με τις διατάξεις του άρθρου αυτού επεκτείνεται και στον ασφαλισμένο , σε όλους τους ασφαλιστικούς φορείς αρμοδιότητας του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, πατέρα ανάπηρου παιδιού με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω , η δυνατότητα να συνταξιοδοτηθεί με τους όρους και τις προϋποθέσεις που ισχύουν για τις μητέρες ανάπηρων παιδιών σύμφωνα τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 5 του ν. 3232/2004.

Όπως σας είναι γνωστό με τις ανωτέρω διατάξεις, όπως ισχύουν μετά την τροποποίησή τους με τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 61 του ν. 3518/06 οι ασφαλισμένες μητέρες ανάπηρων παιδιών με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω- ανεξάρτητα του χρόνου υπαγωγής τους στην ασφάλιση - έχουν τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν, χωρίς όριο ηλικίας, εφόσον έχουν πραγματοποιήσει 7500 ημέρες ή 25 έτη ασφάλισης.

Με την κοινοποιούμενη διάταξη η δυνατότητα συνταξιοδότησης με τις ως άνω προϋποθέσεις χορηγείται διαζευκτικά και στον ασφαλισμένο πατέρα, εφόσον η ασφαλισμένη μητέρα δεν το ασκεί ή έχει αποβιώσει .

Στην περίπτωση που και οι δύο σύζυγοι είναι εν ζωή , προκειμένου να ασκηθεί το δικαίωμα από τον ασφαλισμένο πατέρα θα πρέπει να προηγηθεί δήλωση της μητέρας προς τον ασφαλιστικό της φορέα ή τους φορείς, εφόσον ασφαλίζεται σε περισσότερους από έναν φορείς, στην οποία θα δηλώνει ότι δεν έχει ασκήσει ούτε θα ασκήσει το δικαίωμα συνταξιοδότησης με τις διατάξεις αυτές .

Σημειώνουμε στο σημείο αυτό, ότι από τη γραμματική διατύπωση της κοινωνικού ενδιαφέροντος διάταξης προκύπτει σαφώς ότι, εάν η εν ζωή μητέρα δεν είναι εργαζόμενη και ως εκ τούτου ασφαλισμένη σε οποιοδήποτε φορέα με δικαίωμα λήψης σύνταξης, δεν παρέχεται στον πατέρα δυνατότητα άσκησης του ανωτέρω δικαιώματος, καθότι η παρασχεθείσα δυνατότητα συνταξιοδότησης πηγάζει από την αναγκαιότητα φροντίδας και συμπαράστασης του παιδιού , δεδομένα που διασφαλίζονται πλήρως στην περίπτωση μη απασχόλησης της μητέρας και παρουσίας της στο σπίτι.

Εάν ο γάμος έχει λυθεί, δικαίωμα συνταξιοδότησης έχει ο ασφαλισμένος γονέας ο οποίος έχει τη μέριμνα του ανάπηρου παιδιού ή παιδιών , ή έχει οριστεί δικαστικά συμπαραστάτης λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής ή σωματικής αναπηρίας του παιδιού .

Με δεδομένο ότι οι διατάξεις του άρθρου αυτού έχουν άμεση εφαρμογή , δηλαδή ισχύουν από 3.4.2008 (ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου 3655) εφιστούμε την προσοχή σας για την πιστή εφαρμογή τους.

¶ρθρο 141 - Παράγραφος 1

Με τις διατάξεις της παραγράφου αυτής επεκτείνεται σε όλους πλήν του ΟΓΑ ασφαλιστικούς φορείς η δυνατότητα της μητέρας ασφαλισμένης για αναγνώριση πλασματικού χρόνου για κάθε παιδί και μέχρι 3, τον οποίο πλέον μπορεί να χρησιμοποιεί τόσο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για προσαύξηση του ποσού της σύνταξης .

Με τις κοινοποιούμενες διατάξεις αντικαθίσταται η παρ.7 του άρθρου 4 του ν.3029/02, με τον οποίο προβλέφθηκε ειδικά και μόνο για τις μητέρες ασφαλισμένες στο ΙΚΑ- ΕΤΑΜ η δυνατότητα αναγνώρισης πλασματικού χρόνου ασφάλισης για κάθε παιδί και μέχρι 3 που αποκτούν από 1.1.2003 και εφεξής. Ο πλασματικός αυτός χρόνος που ανέρχονταν σε 1 χρόνο για το πρώτο παιδι, 1,5 για το δεύτερο και 2 χρόνια για το τρίτο παιδί λαμβάνονταν υπόψη μόνο για τη συμπλήρωση του υπολειπόμενου χρόνου για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος .

Πέραν τούτου ο χρόνος αυτός υφίστατο μείωση, εφόσον η ασφαλισμένη έκανε χρήση της γονικής άδειας ανατροφής παιδιών και αναγνώριζε ως χρόνο ασφάλισης το χρόνο της γονικής αυτής άδειας.

Με τη διάταξη του άρθρου 141, η Πολιτεία, αναγνωρίζοντας το θεσμικό ρόλο της μητρότητας στην ελληνική κοινωνία, στοχεύει στην ουσιαστική προστασία όλων των εργαζόμενων μητέρων.

Συγκεκριμένα με τις κοινοποιούμενες διατάξεις :

- Το δικαίωμα αναγνώρισης πλασματικού χρόνου αφορά τις ασφαλισμένες (ανεξάρτητα χρόνου υπαγωγής στην ασφάλιση) σε οποιοδήποτε Ασφαλιστικό Οργανισμό Κύριας Ασφάλισης Μισθωτών και Αυτοαπασχολούμενων, πλήν του ΟΓΑ

Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση ασφάλισης σε περισσότερους του ενός ασφαλιστικούς φορείς, το δικαίωμα αναγνώρισης ασκείται σε ένα φορέα, τον οποίο επιλέγει η ίδια η ασφαλισμένη μητέρα.

- Ο πλασματικός χρόνος αφορά τα παιδιά που αποκτώνται από 1.1.2000 και εφεξής.

- Ο αναγνωριζόμενος πλασματικός χρόνος δεν μπορεί να υπερβεί συνολικά τα 5 χρόνια.

Συγκεκριμένα ανέρχεται σε 1 έτος ή 300 ημέρες ασφάλισης για το πρώτο παιδί και σε 2 ή 600 ημέρες ασφάλισης για κάθε επόμενο παιδί και μέχρι το τρίτο. Πέραν του ανωτέρω χρόνου των 5 ετών και προκειμένου για μισθωτούς, μπορεί επιπλέον να αναγνωρισθεί και ο χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών που προβλέπεται από τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 5 του ν. 1483/84 και ο οποίος ανέρχεται σε 3,5 μήνε . Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να προσμετρηθεί χρόνος γονικής άδειας που υπερβαίνει τους 3,5 μήνες , ακόμα και αν υφίσταται ειδική πρόβλεψη σε Κλαδική Συλλογική σύμβαση Εργασίας.

- Ο αναγνωριζόμενος χρόνος αξιοποιείται ουσιαστικά, αφού χρησιμοποιείται τόσο για θεμελίωση δικαιώματος σε πλήρη σύνταξη γήρατος, όσο και για προσαύξηση του ποσού της σύνταξης.

- Σύμφωνα με τη ρητή γραμματική διατύπωση της κοινοποιούμενης διάταξης ο αναγνωριζόμενος πλασματικός χρόνος δεν συνυπολογίζεται για τη συμπλήρωση :

Α: των 37 ετών ασφάλισης

Β. των 4500 ημερών ασφάλισης ή 15 ετών

Γ. των ημερών εργασίας που απαιτούνται να έχουν διανυθεί σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, προκειμένου να καταστεί δυνατή η συνταξιοδότηση κατά τον ΚΒΑΕ.

Δ. του χρόνου ασφάλισης που απαιτείται κατά περίπτωση για τη συνταξιοδότηση των μητέρων ανηλίκων ή ανάπηρων παιδιών.

Ως χρόνος κατά τον οποίο ασκείται το δικαίωμα ορίζεται η ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης για λήψη πλήρους σύνταξης γήρατος .

- Δικαίωμα χρησιμοποίησης του πλασματικού αυτού χρόνου , παρέχεται και στους πατέρες ασφαλισμένους, εφόσον το σχετικό δικαίωμα δεν ασκείται από τη μητέρα . Για την απόδειξη της μη χρήσης του δικαιώματος από τη μητέρα απαιτείται η υποβολή εκ μέρους της υπεύθυνης δήλωσης προς τον συνταξιοδοτικό της φορέα ή τους φορείς, εφόσον ασφαλίζεται σε περισσότερους από έναν φορείς, ότι δεν έχει ασκήσει ούτε πρόκειται να ασκήσει το δικαίωμά της αυτό. Στην περίπτωση που του ανωτέρω δικαιώματος κάνει χρήση ο πατέρας, η αναγνώριση τελεί υπό τους ανωτέρω περιορισμούς.

Η αναγνώριση του ανωτέρω πλασματικού χρόνου, προκειμένου για μισθωτούς, γίνεται με βάση τη συνολική εισφορά εργοδότη και εργαζόμενου για τον κλάδο κύριας σύνταξης του οικείου φορέα , όπως αυτή έχει διαμορφωθεί κατά τη χρονική στιγμή της υποβολής της αίτησης και δεν μπορεί να υπολείπεται από το μηνιαίο συνολικό ασφάλιστρο ( εργοδότη και εργαζόμενου) κλάδου κύριας σύνταξης του ΙΚΑ- ΕΤΑΜ.

Βάση υπολογισμού της εισφοράς ορίζεται το ισχύον κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης 25πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη .

Σε ό,τι αφορά τους ελεύθερους επαγγελματίες, η αναγνώριση γίνεται στον μεν κλάδο Κύριας Σύνταξης του Ο.Α.Ε.Ε. με την εισφορά που αντιστοιχεί στην ασφαλιστική κατηγορία στην οποία ο ασφαλισμένος κατέβαλε εισφορές κατά το τελευταίο έτος ασφάλισης, όπως αυτή διαμορφώνεται κάθε φορά, στους δε φορείς κύριας ασφάλισης ανεξάρτητα απασχολουμένων (ΤΣΑΥ, ΤΣΜΕΔΕ, και Ταμείο Νομικών), με την εισφορά του ελευθέρως ασκούντος το επάγγελμα, άνω των 5 ετών παλαιού και νέου ασφαλισμένου, όπως κάθε φορά διαμορφώνονται.

Η πρόβλεψη του τρόπου υπολογισμού του ποσού της εξαγοράς έχει την έννοια του προσδιορισμού του ποσού με το οποίο θα επιβαρυνθεί ο Προϋπολογισμός του Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης , δεδομένου ότι η δαπάνη από την αναγνώριση του πλασματικού χρόνου, όπως και στη διάταξη του ν. 3029/02 , καλύπτεται εξολοκλήρου από τον οικείο ασφαλιστικό φορέα

Παράγραφος 2

Με τις διατάξεις της παραγράφου αυτής θεσπίζεται για πρώτη φορά για τις μητέρες ασφαλισμένες όλων των φορέων κύριας ασφάλισης μείωση κατά 50% των εισφορών κλάδου κύριας σύνταξης που τις βαρύνουν κατά τους πρώτους 12 μήνες που έπονται εκείνου της γέννησης κάθε παιδιού .

Στην περίπτωση της επιδότησης λόγω λοχείας , ορίζεται σαφώς ότι η κατά τα ανωτέρω καταβολή των μειωμένων εισφορών κλάδου κύριας σύνταξης χωρεί για το δωδεκάμηνο που έπεται της λήξης της επιδότησης λόγω λοχείας.

Με δεδομένο ότι δεν προσδιορίζεται στην διάταξη ότι ο τοκετός πρέπει να έχει επέλθει μετά τις 3.4.08 ( ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου), θεωρούμε ότι η ανωτέρω ρύθμιση καταλαμβάνει τόσο τις γυναίκες που θα αποκτήσουν παιδί μετά την ανωτέρω ημερομηνία όσο και τις περιπτώσεις εργαζόμενων γυναικών που έχουν γεννήσει πριν τις 3.4.08.

Στην τελευταία αυτή περίπτωση η καταβολή των μειωμένων εισφορών γίνεται από τις 3.4.08 και για όσο χρονικό διάστημα υπολείπεται μέχρι τη συμπλήρωση του 12μηνου μετά το μήνα που έλαβε χώρα ο τοκετός ή τη λήξη της επιδότησης λόγω λοχείας .

Διευκρινίζεται ότι εφόσον από φορείς κύριας ασφάλισης αυτοαπασχολουμένων, προβλέπεται καταβολή μειωμένων εισφορών (για νεοεισερχόμενο στο επάγγελμα) δεν επιτρέπεται σώρευση των μειώσεων, αλλά ισχύει το μεγαλύτερο ποσοστό μείωσης.