Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σήμερα πρόταση η οποία σύμφωνα με την εκτίμησή της θα διευκολύνει την αποδοτική διαχείριση των ζωικών υποπροϊόντων, χωρίς ταυτόχρονα να θίγονται τα σημερινά υψηλά επίπεδα προστασίας κατά των κινδύνων που απειλούν τη δημόσια υγεία, την υγεία των ζώων και το περιβάλλον.
Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, χιλιάδες σφαγεία, αγροκτήματα και εγκαταστάσεις γαλακτοκομικών προϊόντων σε όλη την ΕΕ παράγουν περισσότερα από 15 εκατομμύρια τόνους ζωικών υποπροϊόντων ετησίως. Η πρόταση αναθεώρησης του κανονισμού για τα ζωικά υποπροϊόντα θεσπίζει σαφέστερους κανόνες και καθορίζει το γενικό πλαίσιο για την εφαρμογή αναλογικότερων προς τον αντίστοιχο κίνδυνο απαιτήσεων για τα προϊόντα αυτά.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, οι αγρότες και το ευρύ φάσμα τομέων που παράγουν και χρησιμοποιούν ζωικά υποπροϊόντα θα επωφεληθούν από την ύπαρξη ενός πιο συνεκτικού νομικού πλαισίου για τη συλλογή, τη χρήση και τη διάθεση των ζωικών υποπροϊόντων. Οι νέοι κανόνες, όπως υπογραμμίζεται σε ανακοίνωση της Κομισιόν, θα αποσαφηνίσουν επίσης το πότε και το πώς εφαρμόζεται η περιβαλλοντική νομοθεσία και θα διευκολύνουν τη χρήση υλικών ζωικής προέλευσης για τεχνικές εφαρμογές.
Η αρμόδια για θέματα υγείας επίτροπος, κυρία Ανδρούλλα Βασιλείου, δήλωσε σχετικά: «Η πρόταση αυτή επικαιροποιεί τους ισχύοντες κανόνες μας για τα ζωικά υποπροϊόντα, καταργώντας, στο μέτρο του δυνατού, τις περιττές επιβαρύνσεις και αλληλεπικαλύψεις, ενώ συγχρόνως αποσαφηνίζει το πότε εφαρμόζονται οι άλλες σχετικές νομοθετικές πράξεις. Ταυτόχρονα, διατηρούνται οι βασικές ασφαλιστικές δικλίδες για την προστασία της υγείας των ζώων και της δημόσιας υγείας, έτσι ώστε να προστατεύεται ο καταναλωτής.»
Το σχέδιο κανονισμού διατηρεί τις βασικές ασφαλιστικές δικλίδες που θεσπίστηκαν το 2003 για την αποτροπή των κινδύνων αυτών. Εν συντομία, διατηρεί τα εξής:
- την κατάταξη των ζωικών υποπροϊόντων σε κατηγορίες με βάση τον κίνδυνο, κατάταξη η οποία καθορίζει το αν τα ζωικά υποπροϊόντα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ζωοτροφές ή για τεχνικούς ή άλλους σκοπούς ή αν πρέπει να καταστραφούν•
- την υποχρέωση των κρατών μελών και των επιχειρηματιών να εξασφαλίζουν τη συλλογή και τη διάθεση των ζωικών υποπροϊόντων χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση•
- τον αποκλεισμό των προϊόντων που είναι ακατάλληλα για κατανάλωση από τον άνθρωπο από την αλυσίδα ζωοτροφών για εκτρεφόμενα ζώα• και
- την απαγόρευση να χορηγούνται ως ζωοτροφές σε ζώα κάποιου είδους υλικά προερχόμενα από ζώα του ίδιου είδους («απαγόρευση ανακύκλωσης εντός του ίδιου ζωικού είδους»).
Σαφέστερο νομικό πλαίσιο
Τα ζωικά υποπροϊόντα χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο για την παραγωγή καλλυντικών, φαρμάκων και διαγνωστικών μέσων. Τα ζωικά υποπροϊόντα που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή τέτοιων προϊόντων πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις άλλων κοινοτικών νομοθετικών πράξεων. Εγκαταστάσεις όπως τα σφαγεία, τα γαλακτοκομεία και άλλες εγκαταστάσεις παραγωγής τροφίμων οι οποίες παράγουν ζωικά υποπροϊόντα πρέπει ήδη να τηρούν την κοινοτική νομοθεσία περί τροφίμων και ζωοτροφών και υπόκεινται σε ελέγχους βάσει της νομοθεσίας αυτής. Σήμερα, πέραν των υγειονομικών κανόνων που διέπουν τα ζωικά υποπροϊόντα, εφαρμόζονται και άλλες νομοθετικές πράξεις, αν και οι στόχοι των δύο νομικών πλαισίων ενδέχεται να αλληλεπικαλύπτονται.
Σκοπός της πρότασης είναι να αυξηθεί η συνοχή μεταξύ των άλλων κοινοτικών νομοθετικών πράξεων και των υγειονομικών κανόνων που διέπουν τα ζωικά υποπροϊόντα. Οι πιθανοί κίνδυνοι θα ελέγχονται μέσω της συμμόρφωσης με την κατάλληλη νομοθετική πράξη, πράγμα που σημαίνει ότι θα εξαλειφθούν οι περιττές επιβαρύνσεις για τις επιχειρήσεις. Αυτό θα δώσει στις δημόσιες αρχές τη δυνατότητα να διενεργούν πιο στοχοθετημένους ελέγχους και, έτσι, να συμβάλλουν στην καλύτερη εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας.
Με βάση την πείρα που έχει προκύψει από τους ισχύοντες κανόνες, η πρόταση αποσαφηνίζει επίσης το πότε και το πώς εφαρμόζεται η περιβαλλοντική νομοθεσία για δραστηριότητες που συνεπάγονται την παραγωγή ζωικών υποπροϊόντων. Για παράδειγμα, αν η διασπορά κοπριάς στο έδαφος για λίπασμα επηρεάζει το έδαφος και τα υπόγεια νερά, θα εφαρμόζεται η περιβαλλοντική νομοθεσία.
Κανόνες αναλογικότεροι προς τον αντίστοιχο κίνδυνο
Η πρόταση εισάγει την έννοια ενός «τελικού σημείου» στην παραγωγή ζωικών υποπροϊόντων, μετά το οποίο τα μεταποιημένα προϊόντα δεν υπόκεινται πλέον στους κανόνες για τα ζωικά υποπροϊόντα, δεδομένου ότι οι πιθανοί κίνδυνοι έχουν εξαλειφθεί. Αντίθετα, εξακολουθούν να ισχύουν οι γενικοί κανόνες για την ασφάλεια των προϊόντων. Για παράδειγμα, αν ζωικά λίπη από μονάδα επεξεργασίας υποπροϊόντων υποβληθούν σε περαιτέρω επεξεργασία και το μεταποιημένο προϊόν χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή πλαστικών, η πιθανότητα να παραμείνει στο τελικό προϊόν σημαντικός κίνδυνος από βιολογικούς παράγοντες ή ιούς είναι πολύ μικρή.
Τέλος, προβλέπεται η δυνατότητα να τροποποιηθεί από την Επιτροπή, με τη διαδικασία της λεγόμενης «επιτροπολογίας», η σημερινή κατάταξη των ζωικών υποπροϊόντων σε κατηγορίες. Πριν γίνει οποιαδήποτε αλλαγή, πρέπει να διενεργηθεί από επιστημονικό φορέα, όπως η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (ΕΑΑΤ) ή η επιστημονική επιτροπή καταναλωτικών προϊόντων (ΕΕΚΠ), αξιολόγηση των κινδύνων που ενδέχεται να προκύψουν για τη δημόσια υγεία και την υγεία των ζώων από το συγκεκριμένο ζωικό υποπροϊόν.