Παγιδευμένη στην τρομοκρατία των αγωγών η Ευρώπη

Από την έντυπη έκδοση

Της Έφης Τριήρη 
[email protected]

Με την τρομοκρατία των αγωγών να αναδεικνύεται στον υπ’ αριθμόν ένα κίνδυνο για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, ο Βλαντιμίρ Πούτιν έβαλε στο τραπέζι εναλλακτική πρόταση για δημιουργία μεγάλου ενεργειακού κόμβου φυσικού αερίου στην Τουρκία.

Την ίδια ώρα, ο ΟΠΕΚ αναθεώρησε επί τα χείρω τις προβλέψεις του για τη φετινή ζήτηση πετρελαίου για τέταρτη φορά από τον Απρίλιο, καθώς και για το 2023, επικαλούμενος τις ανησυχίες για ύφεση, σε μια άμεση απάντηση στις προειδοποιήσεις του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν για συνέπειες στη Σαουδική Αραβία, που μαζί με τη Ρωσία πρωτοστάτησαν στην πρόσφατη απόφαση του καρτέλ για μείωση της παραγωγής του.

Ο Πούτιν δήλωσε πως η Ρωσία θα μπορούσε να ανακατευθύνει στη Μαύρη Θάλασσα τις προμήθειες που προορίζονταν για τον αγωγό Nord Stream, προκειμένου να δημιουργήσει στην Τουρκία έναν μεγάλο ενεργειακό κόμβο αερίου για την Ευρώπη, ή ακόμη να χρησιμοποιήσει το μοναδικό άθικτο τμήμα του Nord Stream 2 για να εφοδιάσει την Ε.Ε., «πετώντας το μπαλάκι» στους Ευρωπαίους. Τρεις γραμμές των αγωγών Nord Stream έχουν υποστεί ζημιές και μόνο μία του Nord Stream 2, που έχει ετήσια δυναμικότητα 27,5 δισ. κυβικών μέτρων παραμένει λειτουργική. Η γερμανική κυβέρνηση έσπευσε αμέσως να απαντήσει μέσω εκπροσώπου της ότι δεν υπάρχει εμπάργκο στο φυσικό αέριο που να εμποδίζει τη Ρωσία να συνεχίσει τις παραδόσεις φυσικού αερίου στη Γερμανία μέσω του αγωγού Nord Stream 1, του οποίου οι ροές έχουν διακοπεί ως αποτέλεσμα δολιοφθοράς, σημειώνοντας ότι η χώρα του δεν θα λάβει ρωσικό φυσικό αέριο μέσω του αγωγού Nord Stream 2.

«Διεθνής τρομοκρατία»

Αναφερόμενος στις μεγάλες διαρροές που σημειώθηκαν ξαφνικά στους αγωγούς Nord Stream, ο Ρώσος πρόεδρος τις απέδωσε σε «πράξη διεθνούς τρομοκρατίας», λέγοντας ότι δημιουργούν το «πιο επικίνδυνο προηγούμενο», καθώς όλες οι ενεργειακές υποδομές του πλανήτη, ανεξαρτήτως από το πού βρίσκονται και ποιοι τις διαχειρίζονται, διατρέχουν πλέον κίνδυνο. Κατηγόρησε ανοικτά για σαμποτάζ ΗΠΑ, Ουκρανία και Πολωνία, λέγοντας ότι «ωφελήθηκαν» από τα γεγονότα.

Οι ανησυχίες για την ασφάλεια των ενεργειακών προμηθειών της Ευρώπης αυξήθηκαν ακόμη περισσότερο μετά τη νέα διαρροή που εντόπισε χθες η Πολωνία σε μία από τις γραμμές του αγωγού Ντρούζμπα, αποδίδοντάς τη σε ατύχημα. Σύμφωνα με την πολωνική εταιρεία διαχείρισης αγωγών PERN, οι ακριβείς αιτίες της διαρροής παραμένουν άγνωστες. Η γερμανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι μειώθηκαν οι προμήθειές της εξαιτίας της διακοπής, όμως εξακολουθεί να έχει επαρκείς ποσότητες πετρελαίου για τη λειτουργία των διυλιστηρίων της.

Μιλώντας στη διάσκεψη Moscow Energy Week, ο Πούτιν είπε πως η Ρωσία θα συνεχίσει να διευρύνει τη γεωγραφία των εφοδιασμών με ρωσικό φυσικό αέριο, ενώ θα κινείται περαιτέρω προς διακανονισμούς εφοδιασμού σε τοπικά νομίσματα. Διαμήνυσε πως η Ρωσία σχεδιάζει να διατηρήσει την παραγωγή και τις εξαγωγές πετρελαίου στα τρέχοντα επίπεδα έως το 2025, λέγοντας πως η Μόσχα δεν θα παραχωρήσει την ηγετική θέση της στην παγκόσμια ενεργειακή αγορά παρά τις δυτικές κυρώσεις. Αναφερόμενος στο πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου, ανέφερε ότι «απειλεί την ευημερία δισεκατομμυρίων ανθρώπων», κατηγόρησε την Ε.Ε. ότι υποεπενδύει στο πετρέλαιο και το αέριο και είπε ότι το θέμα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δεν πρέπει να πολιτικοποιείται.

Ο διευθύνων σύμβουλος της ρωσικής πετρελαϊκής εταιρείας Gazprom, Αλεξέι Μίλερ, είπε ότι οι ζημιές που έχουν προκληθεί στους αγωγούς Nord Stream θα απαιτήσουν τουλάχιστον έναμ χρόνο για την επισκευή τους και ότι η Ρωσία δεν έχει ακόμη πρόσβαση στην περιοχή που προκλήθηκαν οι ζημιές, ενώ εξέφρασε αμφιβολίες για το αν θα τα καταφέρει η Ευρώπη να επιβιώσει τον χειμώνα με τις ποσότητες φυσικού αερίου που διαθέτει.

Ο ΟΠΕΚ

Την ίδια στιγμή, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο ΟΠΕΚ επικαλέστηκε την οικονομική επιβράδυνση, τον υψηλό πληθωρισμό και τα lockdowns στην Κίνα εξαιτίας του νέου κύματος κορονοϊού ως παράγοντες που θα μπορούσαν να μειώσουν την παγκόσμια πετρελαϊκή ζήτηση για φέτος και το επόμενο έτος, μία μέρα μετά τα πυρά που εξαπέλυσε στο Ριάντ ο Τζο Μπάιντεν, λέγοντας ότι θα επανεξετάσει τις σχέσεις των ΗΠΑ με τη Σαουδική Αραβία. Εξάλλου, η RBC Capital Markets προβλέπει ότι σε ένα περιβάλλον ύφεσης οι τιμές πετρελαίου μπορεί να υποχωρήσουν στα 60 δολάρια το βαρέλι. Τα σενάρια της ύφεσης έχουν φουντώσει, με τον ίδιο τον υπουργό Οικονομίας της Γερμανίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ, να κάνει λόγο για συρρίκνωση της γερμανικής οικονομίας το επόμενο έτος, για τρίτη φορά από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.

Το ΔΝΤ αμφιβάλλει

Προβληματική χαρακτηρίζει το ΔΝΤ την πρωτοβουλία της Ε.Ε. για τη φορολόγηση των υπερκερδών των ενεργειακών εταιρειών, παρότι στηρίζει το μέτρο, καθώς, όπως σημειώνει, θέτει εν αμφιβόλω τη βάση του φορολογικού κώδικα. Το ΔΝΤ θεωρεί ότι ένα φορολογικό σύστημα πρέπει να είναι σαφές, προβλέψιμο και να διέπεται από νόμους, και στο πλαίσιο αυτό, ένας ad hoc φόρος επί των κερδών θα παραβίαζε την αρχή της φορολογικής ασφάλειας. Το ΔΝΤ αναφέρει επίσης ότι ένας μόνιμος φόρος στα απροσδόκητα κέρδη από την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων θα μπορούσε να εξεταστεί εάν δεν υπήρχε άλλος επαρκής δημοσιονομικός μηχανισμός. Κάτι τέτοιο, εξηγεί, θα μπορούσε να αυξήσει τα έσοδα μιας κυβέρνησης χωρίς να επιταχύνει τον πληθωρισμό ή να επιβαρύνει τις επενδύσεις, ή να δημιουργηθούν στρεβλώσεις από έναν προσωρινό φόρο στα υπερκέρδη, επιτρέποντας παράλληλα έναν καλύτερο καταμερισμό των κινδύνων ανάμεσα σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.