Πολλαπλά οφέλη για τους πολίτες και την κοινωνία, όσο και για τις επιχειρήσεις και την οικονομία, μπορεί να επιφέρει η ψηφιακή μετάβαση της Δικαιοσύνης, όπως αναφέρει ο ΣΕΒ σε σχετική ανάλυσή του. Όπως επισημαίνει ο Σύνδεσμος, η ταχύτητα και η ποιότητα της απονομής Δικαιοσύνης Αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για την προσέλκυση επενδύσεων και για την ενίσχυση της σχέσης εμπιστοσύνης ανάμεσα στο σύνολο και τη δημόσια διοίκηση.
Πολλαπλά οφέλη για τους πολίτες και την κοινωνία, όσο και για τις επιχειρήσεις και την οικονομία, μπορεί να επιφέρει η ψηφιακή μετάβαση της Δικαιοσύνης, όπως αναφέρει ο ΣΕΒ σε σχετική ανάλυσή του. Όπως επισημαίνει ο Σύνδεσμος, η ταχύτητα και η ποιότητα της απονομής Δικαιοσύνης συνδέονται τόσο με την ασφάλεια δικαίου, πολιτών και επιχειρήσεων, όσο και με τη συνολική ποιότητα του επιχειρηματικού, και κοινωνικού, περιβάλλοντος. Αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για την προσέλκυση επενδύσεων και για την ενίσχυση της σχέσης εμπιστοσύνης ανάμεσα στο σύνολο και τη δημόσια διοίκηση. Επίσης, η καθυστέρηση των δικαστικών αποφάσεων, παρατείνει την αβεβαιότητα, αυξάνει το ρίσκο για τους επενδυτές, και αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για επενδύσεις. Η εμπειρία από άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ, δείχνει πως η ψηφιακή μετάβαση του συστήματος απονομής Δικαιοσύνης αποτελεί καταλυτικό βελτιωτικό παράγοντα για τη μείωση του χρόνου, τη διαφάνεια, και, άρα, για την ενδυνάμωση της εμπιστοσύνης στους θεσμούς.
Σύμφωνα με την ανάλυση του ΣΕΒ, στην Ελλάδα, ο χρόνος οριστικής επίλυσης μιας δικαστικής διαφοράς για τις επιχειρήσεις ξεπερνά τα 4,5 χρόνια (στοιχεία 2020). Το γεγονός ότι πρόκειται για το μεγαλύτερο χρόνο στην ΕΕ27 (υπερδιπλάσιο της Πορτογαλίας και της Σλοβακίας, που έχουν επιταχύνει σημαντικά την ψηφιοποίηση των συστημάτων και προσεγγίζουν πλέον τον ευρωπαϊκό μ.ό.) δυσχεραίνει τις ελληνικές επιχειρήσεις στην καθημερινότητά τους, αλλά και την επενδυτική ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Η επιτάχυνση και η διεύρυνση της ψηφιοποίησης των διεπαφών του δικαστικού συστήματος μπορούν να απελευθερώσουν πόρους τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα, που παραμένουν εγκλωβισμένοι σε γραφειοκρατικές διαδικασίες, υπογραμμίζει ο Σύνδεσμος.
Το γεγονός ότι τα δικαστήρια ακόμα λειτουργούν κυρίως με έγχαρτες διαδικασίες περιορίζει τη δυνατότητα διαχείρισης του απαραίτητου αριθμού υποθέσεων, με αποτέλεσμα ο ρυθμός επίλυσης αστικών και εμπορικών υποθέσεων να διαμορφώνεται στην 24η θέση στην ΕΕ. Οι καθυστερήσεις που δημιουργούνται στα πρωτοβάθμια δικαστήρια μεταφράζονται σε 3 εκκρεμείς υποθέσεις για κάθε 100 πολίτες στο τέλος κάθε έτους (21η θέση της ΕΕ), καθώς συχνά απαιτούνται 18 μήνες για μια αστική ή εμπορική υπόθεση.
Παράλληλα, υπάρχει έλλειψη κουλτούρας ψηφιακών διεπαφών, με τις ψηφιακές καταθέσεις δικογράφων να αποτελούν μόλις το 7% του συνόλου, παρόλο που παρέχεται η σχετική τεχνολογική δυνατότητα. Τέλος, η χώρα είναι ουραγός στη χρήση τεχνολογίας και ψηφιακών εργαλείων επικοινωνίας από δικαστήρια και εισαγγελίες, στην online πρόσβαση στη δικαστική διαδικασία από το κοινό και τις επιχειρήσεις, και στην έκδοση μηχαναγνώσιμων δικαστικών αποφάσεων.
Εστιάζοντας στα οφέλη που προκύπτουν από την ψηφιακή Δικαιοσύνη ο ΣΕΒ τονίζει ότι οι ωφέλειες αναδεικνύονται από την εμπειρία ευρωπαϊκών χωρών που έχουν ήδη προχωρήσει σε σημαντικά βήματα τεχνολογικού μετασχηματισμού: Ενδεικτικά η εμπειρία άλλων χωρών της Ε.Ε. που βρίσκονται κοντά στον μέσο όρο δείχνει ότι η επίλυση αστικών και εμπορικών υποθέσεων μπορεί να ολοκληρώνεται μέσα σε έξι μήνες, καθώς η δυνατότητα ψηφιακής επικοινωνίας μεταξύ των εμπλεκομένων συντομεύει τους χρόνους τόσο των προπαρασκευαστικών σταδίων, όσο και της δικαστικής διαδικασίας. Επιπλέον, σύμφωνα με τον ΣΕΒ, η μείωση των έγχαρτων διαδικασιών και της γραφειοκρατίας αποδεσμεύει πόρους, ώστε να μπορούν να αξιοποιηθούν σε άλλες κρίσιμες ανάγκες του συστήματος Δικαιοσύνης.
Αναλυτικά τα οφέλη που προκύπτουν από την ψηφιακή Δικαιοσύνη είναι:
«Οι σημαντικές, διαρκείς, προσπάθειες για την ψηφιοποίηση της δικαιοσύνης, ειδικά στο πλαίσιο της υλοποίησης της Βίβλου Ψηφιακού Μετασχηματισμού με την υποστήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης, είναι κρίσιμο να ευοδωθούν» τονίζει ο Σύνδεσμος. Συγκεκριμένα, προβλέπονται 30 έργα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Δικαιοσύνης, ενώ το αρμόδιο Υπουργείο υλοποιεί ένα πρόγραμμα ψηφιακών δράσεων ύψους άνω των 300 εκατ. ευρώ/ Μεταξύ των σημαντικότερων έργων της Βίβλου Ψηφιακού Μετασχηματισμού, καταγράφεται η διεύρυνση των Ολοκληρωμένων Συστημάτων Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων (ΟΣΔΔΥ), η ενεργοποίηση του ηλεκτρονικού πινακίου, η ανάπτυξη δικτύου παροχής υπηρεσιών τηλεδιάσκεψης σε δικαστήρια και σωφρονιστικά καταστήματα, η ψηφιοποίηση των διαδικασιών επίδοσης, η ένταξη δικαστικών υπηρεσιών στο gov.gr, η διαλειτουργικότητα αυτού με συστήματα δικαστηρίων, η ένταξη μαθημάτων για τη χρήση τεχνολογιών στο πρόγραμμα σπουδών της Εθνικής Σχολής Δικαστών, η συγκρότηση γραφείου συλλογής και επεξεργασίας δικαστικών στατιστικών στοιχείων (JustStat), η ηλεκτρονική κατάθεση δικογράφων και μήνυσης, ο ψηφιακός διοικητικός φάκελος και δικογραφία, κ.ά. Παρά τα βήματα που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη, το ελληνικό δικαστικό σύστημα εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από χαμηλό βαθμό τεχνολογικής διείσδυσης, όπως αποτυπώνεται σε δείκτες μελετών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Παγκόσμιας Τράπεζας, της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, κ.ά.
Στο πλαίσιο αυτό ο ΣΕΒ καταθέτει μία δέσμη 11 προτάσεων για τη μετάβαση στη «Δικαιοσύνη 2.0»