Την άποψη ότι η ενεργειακή μετάβαση αναδεικνύεται σήμερα στον πιο κρίσιμο παράγοντα για την ανθεκτικότητα και τη βιώσιμη ανάπτυξη της Ευρώπης εξέφρασε ο πρόεδρος και διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μάνος Μανουσάκης, σε ομιλία του σε πρόσφατη ημερίδα για επίκαιρα ενεργειακά θέματα, που διοργάνωσε η Επιτροπή Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών.
Την άποψη ότι η ενεργειακή μετάβαση αναδεικνύεται σήμερα στον πιο κρίσιμο παράγοντα για την ανθεκτικότητα και τη βιώσιμη ανάπτυξη της Ευρώπης εξέφρασε ο πρόεδρος και διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μάνος Μανουσάκης, σε ομιλία του σε πρόσφατη ημερίδα για επίκαιρα ενεργειακά θέματα, που διοργάνωσε η Επιτροπή Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών.
Ο κ. Μανουσάκης τόνισε ότι «ο εξηλεκτρισμός της ευρωπαϊκής οικονομίας, μέσα από τη δημιουργία ισχυρών πράσινων δικτύων, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να διαχειριστούμε αποτελεσματικά τις διαδοχικές, αλληλένδετες και συνεχιζόμενες κρίσεις με τις οποίες είναι αντιμέτωπος ο ενεργειακός κλάδος». Όπως εξήγησε, «χρειαζόμαστε το συντομότερο δυνατόν μία νέα αρχιτεκτονική στα δίκτυά μας, που θα επιτρέψει τη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού και θα πολλαπλασιάσει τις διασυνοριακές ανταλλαγές καθαρής ενέργειας. Προς αυτή την κατεύθυνση, είναι απαραίτητη η επιτάχυνση των επενδύσεων και η ισχυρή ευρωπαϊκή χρηματοδοτική στήριξη σε νέα έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων».
Αναφερόμενος στο πρόγραμμα ηλεκτρικών διασυνδέσεων του Διαχειριστή, ο κ. Μανουσάκης επεσήμανε ότι ο ΑΔΜΗΕ είναι ένας από τους μεγαλύτερους ενεργειακούς επενδυτές στη χώρα, δεδομένου ότι από τα 30 δισ. ευρώ επενδυτικών κεφαλαίων που αναμένεται να εισρεύσουν στην Ελλάδα για έργα ΑΠΕ και δικτύων μέχρι το 2030, τα 5 δισ. ευρώ αφορούν σε έργα ανάπτυξης του Συστήματος Μεταφοράς. Πρόσθεσε ότι για να διατηρηθεί το εξαιρετικά υψηλό επενδυτικό ενδιαφέρον για νέες ΑΠΕ στη χώρα μας, απαιτείται, με τις κατάλληλες ρυθμιστικές παρεμβάσεις, να απελευθερωθεί ηλεκτρικός χώρος για νέες και βιώσιμες επενδύσεις πράσινης ενέργειας, να αξιοποιηθούν οι τεχνολογίες αποθήκευσης και να δημιουργηθούν υπεράκτια αιολικά πάρκα.
Αναλυτικά, στα κύρια σημεία της ομιλίας του, ο κ. Μανουσάκης επισήμανε:
Η ενεργειακή μετάβαση αναδεικνύεται ίσως στον πιο κρίσιμο παράγοντα για την ανθεκτικότητα και τη βιώσιμη ανάπτυξη της Ευρώπης συνολικά. Εν μέσω πολλαπλών και αλληλένδετων κρίσεων, οι οποίες επιδεινώνονται από την ολοένα εντεινόμενη κλιματική κρίση, όλοι οι Ευρωπαίοι Διαχειριστές είμαστε επιφορτισμένοι να διασφαλίσουμε την ενεργειακή επάρκεια και να οδηγήσουμε την Ευρώπη στην ταχύτερη δυνατή απεξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, επισπεύδοντας τον ενεργειακό μετασχηματισμό.
Χρειάζεται να εξηλεκτρίσουμε την ευρωπαϊκή οικονομία δημιουργώντας ισχυρά και ανθεκτικά πράσινα δίκτυα. Αυτό είναι απαραίτητο ώστε να εξασφαλίσουμε επαρκή ενέργεια, περιβαλλοντικά φιλική και οικονομικά προσιτή για τους Ευρωπαίους καταναλωτές, που σήμερα σηκώνουν ένα δυσβάσταχτο ενεργειακό κόστος. Η εξοικονόμηση που θα προκύψει από τις ευρωπαϊκές διασυνδέσεις τα επόμενα χρόνια εκτιμάται σε έως και 9 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση.
Σήμερα η Ευρώπη διαθέτει 400 περίπου ηλεκτρικές διασυνδέσεις που εξυπηρετούν συνολικά 600 εκατ. καταναλωτές. Έγκυροι αναλυτές εκτιμούν ότι μέσα στην επόμενη οκταετία, το υφιστάμενο δίκτυο θα πρέπει να διπλασιαστεί προκειμένου να παραμείνουμε στις ράγες για τον μεγάλο στόχο του “Net Zero” το 2050. Για να γίνει αυτό, χρειαζόμαστε μία νέα αρχιτεκτονική στα δίκτυά μας, ώστε να διαφοροποιήσουμε τις πηγές εφοδιασμού και να πολλαπλασιάσουμε τις διασυνοριακές ανταλλαγές καθαρής ενέργειας.
Πρέπει να εμβαθύνουμε την περιφερειακή ενεργειακή συνεργασία αυξάνοντας τα έργα διεθνών ηλεκτρικών διασυνδέσεων με νέους ενεργειακούς γείτονες. Για όλα αυτά τα έργα χρειάζεται ισχυρή χρηματοδοτική στήριξη από ευρωπαϊκά εργαλεία. To Connecting Europe Facility ενέκρινε πρόσφατα την χρηματοδότηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ που θα λάβει 657 εκατ. ευρώ. Ο νεοσύστατος μηχανισμός REPowerEU θα στηρίξει με 29 δισ. ευρώ νέα έργα διασυνδέσεων σε όλη την Ευρώπη. Τα παραπάνω συγχρηματοδοτούμενα έργα καλύπτουν το 75% των αναγκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε υποδομές δικτύων για την περίοδο 2025-2030.
Σε παγκόσμια κλίμακα, το International Energy Agency επισημαίνει ότι απαιτούνται επενδύσεις 820 δισ. δολαρίων κάθε χρόνο μέχρι το 2030 -από 260 δισ. δολάρια το 2020- αν θέλουμε να συγκρατήσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη σε 1,5 βαθμό Κελσίου στο τέλος της δεκαετίας. Αυτό σημαίνει ότι χρειαζόμαστε άμεσα ακόμη περισσότερα νέα έργα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Μέσα από νέα έργα ανάπτυξης του Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, ο ΑΔΜΗΕ, σε συνεργασία με την Πολιτεία, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη μεγαλύτερη δυνατή διείσδυση ΑΠΕ στο παραγωγικό μας μείγμα και την επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης της χώρας. Μέχρι το 2030 στην Ελλάδα εκτιμάται ότι θα εισρεύσουν επενδυτικά κεφάλαια 30 δισ. ευρώ για έργα ΑΠΕ και δικτύων. Ο ΑΔΜΗΕ είναι ένας από τους μεγαλύτερους εγχώριους ενεργειακούς επενδυτές καθώς για την ίδια περίοδο ο προϋπολογισμός των έργων που θα υλοποιήσει ανέρχεται σε 5 δισ. ευρώ.
Στο τέλος της δεκαετίας, το ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς θα έχει υπερδιπλασιαστεί σε σχέση με το σημερινό του μέγεθος και ο ηλεκτρικός χώρος για την ενσωμάτωση νέων μονάδων ΑΠΕ θα αυξηθεί από 17 GW σήμερα σε περίπου 29 GW μέχρι το 2030, ξεπερνώντας κατά 4 GW τον στόχο των 25 GW που προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα για την ίδια περίοδο.
Η στροφή της χώρας προς την καθαρή ενέργεια βρίσκεται σε εξέλιξη καθώς ως χώρα, είμαστε έτοιμοι να ξεπεράσουμε το φράγμα των 10 GW εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ, αυτό όμως από μόνο του δεν είναι πλέον αρκετό. Είναι επιτακτική ανάγκη να αποδεσμεύσουμε πολύτιμο ηλεκτρικό χώρο που δεν αξιοποιείται επί σειρά ετών και καταλαμβάνεται από λιμνάζοντα έργα ΑΠΕ, τα οποία δεν προχωρούν σε φάση υλοποίησης. Κι αυτό γιατί, τα τελευταία χρόνια έχουμε έκρηξη επενδυτικού ενδιαφέροντος για πράσινα έργα στη χώρα μας, το οποίο με την παρούσα κατάσταση κινδυνεύει να μείνει ανεκμετάλλευτο.
Με τις κατάλληλες ρυθμιστικές παρεμβάσεις, είναι σημαντικό: να απελευθερώσουμε ηλεκτρικό χώρο για την απορρόφηση νέων και βιώσιμων επενδύσεων πράσινης ενέργειας, να αξιοποιήσουμε τις τεχνολογίες αποθήκευσης από την αγορά αλλά και από το Διαχειριστή, και το επόμενο διάστημα να προωθήσουμε τη δημιουργία υπεράκτιων αιολικών πάρκων ώστε να εκμεταλλευτούμε το σημαντικό αιολικό δυναμικό των ελληνικών θαλασσών αλλά και να ενισχύσουμε την εθνική μας κυριαρχία με έργα στο Αιγαίο.