Συμφωνία σχετικά με τον δανειακό μηχανισμό του δημόσιου τομέα, τον τρίτο πυλώνα του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης υπέγραψαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Στο πλαίσιο του εν λόγω μηχανισμού θα χρηματοδοτηθούν δημόσιες επενδύσεις στην Ελλάδα και στις περιφέρειες που πλήττονται περισσότερο από τη μετάβαση της Ευρώπης σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία.·
Συμφωνία σχετικά με τον δανειακό μηχανισμό του δημόσιου τομέα, τον τρίτο πυλώνα του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης υπέγραψαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Στο πλαίσιο του εν λόγω μηχανισμού θα χρηματοδοτηθούν δημόσιες επενδύσεις στην Ελλάδα και στις περιφέρειες που πλήττονται περισσότερο από τη μετάβαση της Ευρώπης σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία.·
Προβλέπεται χρηματοδότηση ύψους έως 10 δισ. ευρώ υπό μορφή δανείων από την ΕΤΕπ σε συνδυασμό με 1,5 δισ. ευρώ υπό μορφή επιχορηγήσεων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Η συμφωνία ανοίγει τον δρόμο ώστε τα εδάφη και οι περιφέρειες που πλήττονται περισσότερο από τη μετάβαση της Ευρώπης σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, να επωφεληθούν από επιχορηγήσεις και δάνεια στο πλαίσιο ενός δανειακού μηχανισμού του δημόσιου τομέα. Ο εν λόγω μηχανισμός είναι μέρος του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης της ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, ο οποίος στηρίζει τη δίκαιη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα χωρίς να αφήνει κανέναν στο περιθώριο, συμπεριλαμβανομένων των κοινοτήτων που βασίζονται στην εξόρυξη άνθρακα και σε ρυπογόνες βιομηχανίες.
Η συμφωνία προσφέρει χρηματοδότηση ύψους έως 10 δισ. ευρώ από την ΕΤΕπ μέχρι το 2027 για την προώθηση επενδύσεων και τη μείωση του κοινωνικοοικονομικού κόστους της μετάβασης, διευκολύνοντας τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων, θέσεων εργασίας και υποδομών.
Ακολουθεί την πρόσκληση υποβολής προτάσεων για τη συνιστώσα επιχορηγήσεων της ΕΕ στο πλαίσιο του μηχανισμού που τέθηκε σε εφαρμογή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούλιο. Οι δυνητικοί δικαιούχοι μπορούν επίσης να ζητήσουν συμβουλευτική υποστήριξη από τον Ευρωπαϊκό Κόμβο Επενδυτικών Συμβουλών για την προετοιμασία και υλοποίηση έργων.
«Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει στόχο να συνεισφέρει σε μια Δίκαιη Μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα σε όλη την Ευρώπη και συνεργάζεται με τοπικούς εταίρους για να εξασφαλίσει ότι οι περιφερειακές οικονομίες και οι κλάδοι που εξαρτώνται από τα ορυκτά καύσιμα δεν θα μείνουν πίσω στη μετάβαση σε χαμηλότερες εκπομπές. Η ακόμη στενότερη συνεργασία μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων με τη μορφή δανειοδότησης και τεχνικής συνεργασίας μεταξύ των Ελλήνων εταίρων μας και των εμπειρογνωμόνων της ΕΤΕπ θα οδηγήσει στην εφαρμογή βέλτιστων χρηματοοικονομικών και τεχνικών πρακτικών και θα αυξήσει τον αντίκτυπο των κρίσιμων επενδύσεων στη μείωση των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων της ενεργειακής μετάβασης και στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα στην Ελλάδα. Παρέχοντας Συμβουλευτική Υποστήριξη Έργων στην Ελλάδα, η ΕΤΕπ θα ενισχύσει το έργο της για τον εντοπισμό, την υλοποίηση και τη χρηματοδότηση επενδύσεων που υποστηρίζουν τη δίκαιη μετάβαση σε ολόκληρη τη χώρα τα επόμενα χρόνια, θα εξασφαλίσει μεγαλύτερη αλληλεγγύη και θα βοηθήσει την Ευρώπη να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050», δήλωσε ο Christian Kettel-Thomsen, Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, αρμόδιος για τη δράση της ΕΤΕπ στην Ελλάδα.
Η ΕΤΕπ ενισχύει τη στήριξη στην Ελλάδα
Ο αντίκτυπος των επενδύσεων Κλιματικής Δράσης, Δίκαιης Μετάβασης και περιβαλλοντικής βιωσιμότητας σε όλη την Ελλάδα έχει ήδη ενισχυθεί από τον περασμένο Δεκέμβριο μέσω μιας συμφωνίας τεχνικής υποστήριξης και εφαρμογής βέλτιστων πρακτικών η οποία προβλέπει τη δημιουργία μιας νέας ομάδας ειδικών της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων που θα εδρεύει στη χώρα με στόχο την ενίσχυση των μελλοντικών έργων στους τομείς της κλιματικής δράσης, του περιβάλλοντος, των λυμάτων, των στερεών αποβλήτων, της ηλεκτροκίνησης, της ενέργειας και της αστικής και περιφερειακής ανάπτυξης σε όλη την Ελλάδα.
Η συμφωνία αυτή ακολούθησε τις ανακοινώσεις που έγιναν τον Ιούλιο του 2021 ότι οι κοινότητες σε όλη τη Βόρεια Ελλάδα και την Πελοπόννησο οι οποίες παραδοσιακά εξαρτώνται από την εξόρυξη άνθρακα και λιγνίτη, τη βαριά βιομηχανία και την παραγωγή ενέργειας από ορυκτά καύσιμα πρόκειται να επωφεληθούν από νέες επενδύσεις ύψους έως και 325 εκατ. ευρώ και από βέλτιστες τεχνικές πρακτικές που υποστηρίζονται από την ΕΤΕπ, καθώς και από τις σχετιζόμενες επιχορηγήσεις που παρέχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την υποστήριξη του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης της Ελληνικής Κυβέρνησης.
Ο δανειακός μηχανισμός του δημόσιου τομέα προσφέρει σε οντότητες του δημόσιου τομέα που σχεδιάζουν επενδυτικά έργα σε πληττόμενες περιφέρειες συνδυασμό δανείων από την ΕΤΕπ και επιχορηγήσεων από την ΕΕ, μειώνοντας αποτελεσματικά την επιβάρυνση του δημόσιου κορβανά. Για να είναι επιλέξιμα, τα έργα πρέπει να βρίσκονται σε εδάφη ή να ωφελούν εδάφη τα οποία έχουν προσδιοριστεί από τα κράτη μέλη στα εγκεκριμένα από την Επιτροπή εδαφικά σχέδια δίκαιης μετάβασης ως εδάφη τα οποία αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες προκλήσεις σε σχέση με την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και τις βιομηχανίες εντάσεως άνθρακα. Στις λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες (όπου το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι λιγότερο από το 75% του μέσου όρου της ΕΕ) η συνιστώσα της επιχορήγησης της ΕΕ μπορεί να ανέλθει έως το 25% του ποσού του δανείου της ΕΤΕπ για κάθε έργο.
Ο Αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ Ricardo Mourinho Félix δήλωσε: «Η μετάβαση σε μια οικονομία μηδενικών καθαρών εκπομπών συνεπάγεται βαθιές κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις για όλους μας και ειδικά για τις περιφέρειες οι οποίες σήμερα εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από δραστηριότητες υψηλής έντασης άνθρακα. Οι μεγάλες προκλήσεις επιβάλλουν τον συνδυασμό και τον συντονισμό των προσπαθειών όλων των ενδιαφερομένων ώστε η δράση τους να είναι αποτελεσματική. Αυτό ακριβώς κάνουμε στην προκειμένη περίπτωση, συνδυάζοντας πόρους της ΕΤΕπ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και συνεργαζόμενοι στενά με δημόσιους φορείς σε περιφέρειες δίκαιης μετάβασης. Η πλήρης αξιοποίηση του μηχανισμού θα βοηθήσει τις περιφέρειες να μετασχηματίσουν τις οικονομίες τους κατά τρόπο αποδεκτό από τις κοινωνίες».
Η Επίτροπος Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων, Elisa Ferreira, δήλωσε: «Η ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι η στρατηγική μας για την επίτευξη μιας κλιματικά ουδέτερης οικονομίας και η πολιτική συνοχής θα συμβάλει στην επίτευξη των πράσινων στόχων μας με δίκαιο τρόπο. Χάρη σε αυτήν τη συμφωνία με την ΕΤΕπ, ο μηχανισμός δανεισμού του δημόσιου τομέα θα προσφέρει στις δημόσιες αρχές των περιφερειών και των εδαφών που χρειάζονται τη μεγαλύτερη στήριξη προνομιακούς όρους χρηματοδότησης για έργα που δεν παράγουν επαρκή έσοδα ώστε να είναι οικονομικά βιώσιμα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η ΕΤΕπ θα εξακολουθήσουν να συνεργάζονται για να στηρίξουν μια δίκαιη μετάβαση η οποία δεν θα αφήσει κανέναν στο περιθώριο».